Deutsche Bank’tan geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamada, Botaş’a verilen Hazine ve Maliye Bakanlığı garantili üç yıl vadeli kredinin büyüklüğünün artırılabileceği belirtildi.
BOTAŞ’ın Deutsche Bank’tan aldığı kredi ile ABD, Singapur, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, İsviçre, İngiltere, Cezayir ve Katar’dan yapacağı kontratlı LNG alımları finanse edilecek.
“DÖVİZ KAHRI YAŞANIYOR”
Konuya ait olarak Cumhuriyet.com.tr’den Didem Ernez’e konuşan ekonomist İris Cibre, Türkiye’nin birçok doğalgaz kontratı olduğunu ve bunlardan kimilerinin mühletinin dolmak üzere olduğunu belirterek, “Önceden yenilenseydi, çok daha uygun fiyata doğalgaz alabiliyor olacaktık. Lakin artık ABD’den LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) getirtiyoruz. Hasebiyle doğalgaz çok daha kıymetli oluyor” dedi.
Merkez Bankası’nın BOTAŞ’a bu sefer döviz sağlamadığına dikkat çeken Cibre, “Merkez Bankası, BOTAŞ doğalgaz ithalini dolarla yapabilsin, piyasadan dolar almasın diye BOTAŞ’a satış yapıyordu. Ama şu an BOTAŞ’ın kredi alıyor olması bize döviz derdi yaşadığımızı gösteriyor“ dedi.
“BOTAŞ RİSKİ DÜZGÜN YÖNETEMİYOR”
BOTAŞ’ın, ocak ayından bu yana dolar cinsiden kredi aradığını bildiklerini aktaran Cibre, şöyle devam etti:
“Piyasada (TCMB’nin) 2 milyar dolarlık kredi aradığına dair duyumlar dolaşıyordu. Nisandan beri Deutsche Bank’la flört ettiğini duyduk. 2021 Ekim ayından günümüze kadar Merkez Bankası’nın BOTAŞ’a toplam satış ölçüsü 23.8 milyon dolar. 2022’de Hazine, BOTAŞ’a ‘borç verme kalemi’ altında toplam 85 milyar TL para transferi yapıyor. Hazine 2021’de de BOTAŞ’ın 100 milyar TL’lik borcunu silmişti. Bu demek oluyor ki BOTAŞ doğalgaz konusunda riski yeterli yönetemiyor ve öngörülü de davranamıyor. Hasebiyle önemli oranda ziyan ediyor. Demek ki Merkez Bankası da dolar satışını karşılamıyor ve BOTAŞ kredi almak durumunda kalıyor.“
Ekonomist Evren İhtilal Zelyut ise BOTAŞ’ın daha evvel gaz tedariki sağlamak için Merkez Bankası’na müracaat ettiğini söyleyerek, durumun şu an ülkemiz için çok makûs olduğunu belirtti.
“TEDARİK KONUSUNDA MEŞAKKATLER ÇIKABİLİR”
Zelyut, şu tabirleri kullandı:
“Merkez Bankası’nın net rezervlerine baktığımızda -65 milyar dolara düştüğünü görüyoruz. Bundan ötürü BOTAŞ’ın ülkeye gaz tedariki sağlamak ismine tahminen tarihinde birinci kez dış kreditörden kredi temin ettiğini görüyoruz. Mutabakat şartlarına baktığımızda bu kredi ölçüsünün önümüzdeki periyotlarda genişleyebileceğini izliyoruz. Nitekim ülkemiz ismine hüzünlü bir durumdur zira Türkiye’de kamunun tekrar bir kamu kurumunu fonlayacak nitelikte dolar stokunun kalmadığını göstermektedir. Umarım önümüzdeki devirde kışın ortasında güç tedariki konusunda para yokluğuna bağlı olarak kimi kısıtlamalar ya da yoksulluk çekmeyiz.”
“Kış aylarında vatandaşımızın bu parasızlığa bağlı olarak buğdaya, ilaca ya da güce tedarik konusunda meşakkatler çıkabilir. Şayet Türkiye borç bulabiliyorsa bu borcun faizinin bir noktadan sonra değeri yok. CDS’lerin 900’lere çıktığı ortamda aslında sizin bulacağınız borcun faizi en az 12-13’tür. Bu tahminen daha da üste gidebilir. Lakin hayati mevzu şu Türkiye’ye birileri borç verecek mi? Ne kadar aciz bir duruma düşmüş ülke! Bırakınız faizi tartışmayı borç bulmak bile artık bu hükümet için bir muvaffakiyet konusu.“