Ekonomik kriz nedeniyle yüzde 100’ü aşan fiyat artışları yüzünden düğün maliyeti de katlandı. Evlenmek isteyen çiftler, artan maliyetler nedeniyle zorlanıyor. Aksaray’da perdecilik yapan Ertan Tekden, “Geçen sene 200-250 bine olan evlilik, şu an 500 bin oldu” dedi.
“GURBETÇİLERİ BEKLİYORUZ, ZİRA ŞU AN KENDİ MEMLEKETİMİZDEKİ İNSANLARDA PARA YOK”
Aksaray’da çeyiz eşyası satan Bayram Çelik, bu yıl istedikleri üzere eser satamadıklarını, gurbetçileri beklediklerini belirterek şunları söyledi:
“Çeyizlik eser, kına materyali, her şey var bizde. Beş yıldır bu işi yapıyorum, burada üç tane mağazam var. Evlenecek vatandaşın, ortalama yalnızca çeyizlik açısından 5 bin lira fiyat, 4 bin lira fiyat, alacağı esere nazaran değişir, kalitesine nazaran değişir. Kına gereçleri ortalama 600-700 liradan başlar, bin 500 liraya kadar meblağ. Ekseriyetle müşterilerimiz orta kalite eserleri tercih ediyor. Ne çok kıymetli ne çok ucuz, orta kaliteli eserler daha çok gidiyor şu an. Bu sene istediğimiz üzere değil, yavaş, zira fiyatlar çok yüksek, alım gücü düştü ister istemez. Fiyatlar müşterileri de etkiledi lakin gurbetçileri bekliyoruz, zira şu an kendi memleketimizdeki insanlarda para yok. Alım gücü düştüğü için beşerler üç tane alacağına bir taneyi sıkıntı alıyor, onun için bizim maksadımız şu an gurbetçiler.
“BİRÇOK ESNAF KAPATABİLİR”
Düğünü olan vatandaşların işi yalnızca çeyizle bitmiyor ki. Altını var; bileziği, çeyizi, tenceresi, tabağı derken şu an bir düğün masrafı 400-500 bin liraya patlıyor. Kolay değil yani 400-500 bin lirayı, çabucak her şeyi bir anda hazırla. Geçen dönem çok yeterliydi ancak bu dönem baktığımızda, geçen dönem ile ortasında fiyat olarak dağlar kadar fark var. Geçen sene adam gelip bin liraya her şeyini alırken artık 5 bin liraya alamıyor. Zira her şeye yüzde 200-300 artırım geldi. Elektriği var, doğal gazı var, materyali var, kirası var. Biz, dükkan kirasını euro bazında ödüyoruz. Geçen sene 60-70 bin liraydı dükkan kirası, şu an 150 bin lira. Bir anda 70 bin lira artırım geldi mesela. Bu da ister istemez hem müşteriyi hem bizi etkiliyor. Bu sene güç, hakikaten güç. O kadar güç ki birçok esnaf kapatabilir, zira dediğim üzere alım gücü çok düştü.”
“KENDİ KÂR MARJIMIZDAN FEDAKARLIK YAPIYORUZ”
Sattığı eserlere en az yüzde 100 oranında artırım geldiğini belirten perdeci Ertan Tekden ise şöyle konuştu:
“Gurbetçilerin gelmesi ile birlikte biraz daha hareketleneceğini düşünüyoruz. Her kesimde olduğu üzere bizim perde bölümünde de fiyatlar çok yüksek, maliyetlerimiz çok arttı. Emekçi masraflarımız olsun kargo, nakliye masraflarımız olsun her şey… Hepsi üst üste biniyor lakin elimizden geldiği kadar kendi kârımızdan fedakarlık yaparak müşterilerimizi şad edip gönderiyoruz. En az yüzde 100 kimi kümelerde, mekanik kümelerde yüzde 100’ün üzerinde artırım var. Geçen sene ben, 50 liraya sattığım storu şu anda 150 liraya satıyorum, yüzde 200 oranında bir artırım var. Tülde, güneşlikte yüzde 100 bir artış var lakin biz elimizden geldiğince sübvansiyon yapıyoruz, zira öbür türlü öbür işi de yapamıyoruz. En azından kârımızdan fedakarlık yapıyoruz, o müşteriyi buradan çıkarmamak için elimizden geleni yapıyoruz.
“KENDİ KENDİMİZE YETECEK BİR DURUMUMUZ OLSA ŞU AN NE KRİZ OLUR NE BİR ŞEY”
Zorlanıyoruz. Niyetimiz, müşteri de şad olsun biz de şad olalım. Onlar bizden alışveriş yaptığı vakit biz de üç beş kuruş ekmek paramızı kazanıyoruz. Bir pantolon almaya gittiğinizde de markete gittiğinizde de ikiye katlamış. Bizim burada da bu türlü, zira ham unsurumuz petrol ve dolara endeksli. Dolar geçen yıl 8 liraydı, şu anda 16 küsur. Dolar ikiye katlamış ve bu türlü olduğu için de beşerler diyor ki ‘Biz dolarla mı yaşıyoruz, dolar mı kazanıyoruz’. Bir vakitler bir iktisat bakanımız vardı, ‘Dolar mı kazanıyorsun’. Hayır, dolar kazanmıyoruz ancak dolar harcıyoruz. Alırken dolarla alıyoruz zira biz ithal ettiğimiz bütün eserleri, petrol olsun, öteki bir şey olsun. Biz büsbütün dışarı bağımlıyız, ondan ötürü aslında bizim sorunlarımız var. Kendi kendimize yetecek bir durumumuz olsa şu an ne kriz olur ne bir şey.
“YEDİĞİMİZİ YAŞANTIMIZI KÂR OLARAK DEĞERLENDİRİYORUZ”
Yanımda kimse çalışmıyor, bir oğlum var, bana yardım ediyor. Evvelden kendi yanımızda adam çalıştırıyorduk, şu anda çalıştıramıyoruz. Şu an taban fiyat 5 bin 500, sigortası ile birlikte 7 bin 500, yediği içtiği 10 bin lira. Fason diktiriyoruz ve maliyetlerimizi kısmak zorundayız. Geçen sene 200 lira gelen elektrik faturam, şu anda 600 lira geliyor; üç katı. Doğal gazda ise geçen yılla 2-2,5 katı bir artış var. Esasen geçen sene ile bu sene ortasında bir şeyi hesap etmemiz de mümkün olmuyor. Zira her şey ikiye katlamış, hayat standartları yükselmiş. Birikim yapamıyoruz, karnımız doyuyor, yediğimizi yaşantımızı kâr olarak kıymetlendiriyoruz. Esasen bu kurallarda Türkiye’de birikim yapmak mümkün değil yani. Hamdolsun, Allah bu günlerimizi aratmasın, zira daha makus günler bizi bekliyor. Yani ‘Gözümün içindeki ışığa bak’ demekle olmuyor. Allah tüm Türkiye’nin, esnafın, vatandaşın yardımcısı olsun, bilhassa yeni evlenecek çiftlere yardımcı olsun. Geçen sene 200-250 bine olan evlilik, şu an 500 bin oldu.”
“5-6 METRE ALACAK, BİR MİNİMUM FİYAT VERECEK”
Halıcı Sait Solak da “Aşağı üst 2014 yılından beri halı kesimindeyim. Yeni evlenecek çiftlerin ortalama halı masrafları, tavsiye üzerine 7 bin ile 10 bin ortası değişmektedir. 10 ile 25 bin ortasında da değişebiliyor. Fakat herkesin bütçesi başka. 7 bin 500 liraya da halı verebiliyoruz tam meskene, 10 bine, 25 bine de verebiliyoruz. Bir metre yolluk 700-800 lira. 5-6 metre alacak, bir taban fiyat verecek” dedi.