Eti Maden Genel Müdürü: Türkiye bor karbür üretimiyle iktisadi varlığını güçlendirecek

Bandırma’daki tesislerde bor cevherini borik aside (etkisi az, beyaz, sedef görünümde bir unsur, asit borik) çevirdiklerini aktaran Keleşer, “Bandırma’mız bizim olağan, klasik borik asit dediğimiz eserleri de ürettiğimiz bir yer. Bu tesislerde görmüş olduğunuz tonu 120-150 dolar olan bor cevherini borik aside çeviriyoruz. Katma pahasını teğe yedi, teğe sekizlere getiriyoruz ve 1100-1200 dolarlara çıkıyoruz.” diye konuştu.

Tesiste, borik asidi petrokok (ısıl bedeli yüksek, katı yakıt) ve grafitle (bir karbon minareli) karıştırarak bor karbür tozu elde edeceklerini aktaran Keleşer, şunları kaydetti:

“Bu bor karbür tozundan da zırh, roket nozulu (kimyasal tepki sonrası açığa çıkan yüksek sıcaklıktaki gazların atılmasının sağlandığı yer), kumlama nozulu (basınçlı hava ile kum püskürtme sürecinde kumlama hortumunun ucuna takılan ve aşındırıcı granülün istenilen formda ve ölçüde püskürtülmesini sağlayan kum püskürtme memesi), yenilenebilir güçlerde kullanılan materyaller yapılıyor. Burada da tonu 35-45 bin dolara gelmiş bir eserden bahsediyoruz. Yani tonu 120-150 dolardan 1000-1200 dolara, 35-45 bin dolara gelen bir eserden bahsediyoruz. Pahasını teğe 7, teğe 300 kat artırmış oluyoruz.”

Keleşer, bor karbür tesisinde yılda 1000 ton üretim gerçekleştireceklerine işaret ederek, “Bu 1000 tonluk üretim ile zırh, kumlama nozulu, roket nozulu, ekip tezgah ucu yapılacak. Dünyada yaklaşık bu pazarın 60 milyar dolar olduğunu düşünün ve biz o dala girmiş olacağız. Dünyanın klasik bor eserleri 4 milyon ton, iki milyar dolarlık bir pazar. 2022 yılında Eti Maden bu pazardan 2,674 milyon ton bor satışı yaparak yaklaşık 1,321 milyar dolar aldı, toplamda 2 milyar dolardan. Yüzde 63 pazar hissesine sahip olduk lakin bu taraftan bor karbürün dallardaki pazarı 60 milyar dolar. Artık Türkiye’miz bu türlü bir pazara açılıyor. Biz halihazırda bor karbür üreteceğiz, bor karbür son eserleri yurt dışı firmalarının üretimiyle gerçekleşecek yahut bizim firmalarımız, Türk firmalarımız…” değerlendirmesinde bulundu.

Keleşer, bor seramik pazarına gerçek bir yönelimleri olduğuna da değinerek, şöyle devam etti:

“Mesela şöyle düşünün, grup tezgahı ucu 1,25 gram, 1,5 dolar. Tona çevirdiğimizde tonu 1,2 milyon dolar. Yani onu 120-150 dolardan 1000-1200 dolara, bor karbür tozu olduğunda da 35-45 bin dolarlara, burada görmüş olduğunuz ekip tezgahı ucunda 1,2 milyon dolara geliyorsunuz. Roket nozulu yapıyorsunuz, 241 gram, 1000 dolar, tonu 4,1 milyon dolara geliyor. Bilmem anlatabiliyor muyum yapmak istediğimizi? Bizim o 2 milyar dolarlık bor klasik pazarından daha yüksek katma kıymetli, uç eserli bor seramik pazarına yanlışsız bir yönlenmemiz var. Çok kıymetli bizim için. Türkiye’de 2023 yılında, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında birinci kere bordan bir paha zincirini tamamlayacağız. Cevher bizde, borik asit bizde, bor karbür tozu bizde ve zırh da yapacağız.”

Bor karbür üretiminin bilhassa savunma endüstrisi ve uzay havacılıkta ülkeye sunacağı katkıya ait de Keleşer, “Bu bahsetmiş olduğumuz eserlerin yüzde 100’e kadarı bor karbür. Bor karbür borik asitten, o da bor cevherinden yapılıyor. Dünyanın en kaliteli, en yeterli bor cevheri bizde. Bahsettiğimiz eserleri en kaliteli, en yeterli yapmak isteyenlerin Türkiye’nin borunu kullanması gerekiyor. Yani bundan faydalanmamamız mümkün mü? O yüzden heyecanlı bir proje.” tabirlerini kullandı.