Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün, Şanghay İşbirliği Örgütü Tepesi’ne katılan başkanların görüşmesinden yayımlanan fotoğrafı yorumladı.
Aslında bu yazının başlığını dün şöyle koymuştum:
“B747’deki arkadaşlar; bugün Şanghay toplantısına giderken uçakta benim adıma Cumhurbaşkanı’na şu soruyu sorabilir misiniz?”
Ancak toplantının yapıldığı Özbekistan’ın Semerkant kentinden dün gece şu fotoğraf gelince yazının başlığını değiştirdim.
Çünkü çok farklı bir fotoğraftı bu…
Gelin birlikte bakalım bu fotoğrafa…
Masada 6 MIB; 10 bardak görünüyor
Alçak bir sehpanın önünde 6 önder oturuyor.
Biri hariç hepsinin üzerinde grup elbise var.
İran Devlet Başkanı
Bir tek İran Devlet Lideri klâsik kıyafeti ile gelmiş. Onun da ayakkabıları Batı biçimi.
Bütün MIB’ler (Men in Black), yani koyu renk grup elbiseliler kravatları atmış samimi bir formda sohbet ediyorlar.
Bu sehpa etrafındaki altılı, herhalde bugün bilhassa Batı dünyasında yöneticilerin en çok konuştuğu karedir.
Tabii ki dost başa, gazeteci masaya bakar. Benim muzır gazeteci gözüm masaya takıldı.
Masa, tam merhum Süleyman Demirel’in sabah kahvaltı masasını andırıyordu. Baştan sona meyve tabağı ve bardakla doluydu.
Ama en ilginci masadaki bardaklardı.
O masadan çok farklı bir bardak ve kadeh sosyolojisi yansıyordu.
Yarıya kadar dolu beyaz şarap ve şampanya kadehleri
Dikkat ettim, her önderin önünde iki bardak vardı.
Pardon iki kadeh.
Biri beyaz şarap öteki şampanya kadehi.
Bütün bardaklar yarıya kadar doluydu.
Bardakların içinde ne vardı onu öğrenemedim.
Ama masa sosyolojisini düzgün bilen bir insan olarak söyleyebilirim ki şampanya bardaklarının hepsinin içindeki sıvı şampanyaydı.
Şimdi gelin tek tek başkanların önündeki bardakları inceleyelim:
İki önderin önünde su bardağı var
Masanın sol ucundan başlayalım.
(*) Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan: Önünde, sol tarafta yarıya kadar dolu bir su bardağı görünüyor. Öteki yanında ise yarıya kadar dolu bir beyaz şarap ve şampanya kadehi duruyor.
(*) Azerbaycan Devlet Lideri İlham Aliyev: Önünde yanıya kadar dolu bir beyaz şarap ve şampanya kadehi var.
(*) Tacikistan Devlet Lideri İmamali Rahman: Onun da önünde yarıya kadar dolu bir beyaz şarap ve şampanya kadehi görülüyor.
(*) Rusya Devlet Lideri Putin’in önünde yalnızca yarıya kadar dolu bir şampanya kadehi var.
(*) Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun önünde yalnızca beyaz şarap bardağı duruyor.
(*) Ve en sağda İran Devlet Lideri İbrahim Reisi: Onun önünde de yarıya kadar dolu bir şampanya bardağı duruyor fakat yanında yarıya kadar dolu bir de su bardağı var.
Evet masanın bardak ve kadeh sosyolojisi bu.
Masada Tayyip Erdoğan ve Külliye’nin iki gözdesi var
Peki masadaki meyveler ne?
Bildiğimiz klasik meyveler…. Mesela erik. Fakat yanında bol ölçüde tropikal meyve görüyoruz.
Mesela Külliye’deki davetlerin vazgeçilmez alkolsüz içecek meyvesi olan ejder meyvesi ve passion fruit.
Tam çevirisiyle “tutku meyvesi” fakat Türkçe ismiyle “çarkıfelek meyvesi…”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın favori meyvesi olduğunu bildiğimiz altın çilek de masanın baş köşesinde.
Bir de mango, blueberry ve böğürtlen var.
Bunlara tropikal meyve dediğime bakmayın hepsi artık Türkiye’de de yetiştiriliyor.
Şanghay Beşlisi’nin genişletilmiş davetli toplantısında dünkü masanın sosyolojisi buydu.
B747 ve A330 mürettebatı arkadaş, lütfen uçakta şunu sorar mısınız?
Şimdi geleyim B747 yahut A330’daki gazeteci arkadaşlardan Cumhurbaşkanı’na sormasını istediğim soruya.
Sedat Ergin’in evvelki gün Hürriyet’te yazdığı yazının bir kısmı çok dikkatimi çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2013’te bu toplantıyla çağrılırsa gideceğini söylemiş ve bunu şöyle açıklamış:
“Böylece ortak kıymetlerimizin olduğu ülkelerle bir ortada olmanın talihini yakalarız…”
Herhalde siz de bu “Ortak değerler” kelamına takıldınız.
O nedenle uçaktaki gazeteci arkadaşlardan birinin Cumhurbaşkanı’na şunu sormasını hasseten rica ediyorum.
Eğer “rica” sözünden gocunuyorlarsa “Arz ederim” de diyebilirim.
Önemli olan şu sorunun karşılığını öğrenmek…
“Sayın Cumhurbaşkanı Şanghay Beşlisine dahil ülkelerle ortak kıymetlerimiz nedir?”
Masanın ortak bedellerine bakarsak ne görüyoruz?
Dün Semerkant’tan gelen bu fotoğrafa bakarsanız, ortak kıymet işte bu masadır diyebilirsiniz.
Hepsinin önünde tıpkı bardaklar var.
Ama hepimiz çok güzel biliyoruz ki o masada en azından iki kişi ağzına asla alkollü içki koymaz.
Hatta düne kadar masasında alkollü içki bulunmasını bile razı olmuyorlardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İran Devlet Lideri Reisi…
Masada iki Müslüman ülke lideri daha var lakin onlardan en azından İlham Aliyev’in içki içtiğini biliyoruz.
Demek ki bu masa sosyolojisinden ortak bir bedel çıkmaz.
Ortak bedel altın çilek ve ejder meyvesi olabilir mi?
Geriye ejder meyvesi ve passion fruit kalıyor.
Masadaki bütün önderlerin tutkulu birer siyasetçi olduğu kesin.
Peki diğer hangi ortak paha var?
O masada, Türkiye hariç, yanlışsız dürüst seçim yapan hiçbir ülke yok.
Ya masada olmayan öteki kişi…
Uygur Türklerine muamelesi ile bildiğimiz Çin ve Müslümanlara muamelesi ile bildiğimiz Hindistan?
Ayrıca Aliyev ile Erdoğan’ın İslami hareketlere bakışı ortasında bir paydaşlık var mı?
İran’ı hiç saymıyorum.
Ben masada ortak bir paha göremedim lakin bir öteki çok değerli nokta daha var.
Türkiye’nin imzaladığı o muhtırada bakın ne varmış?
Ve onu da tekrar Sedat Ergin’in bugün Hürriyet’teki yazısından öğreniyoruz:
Meğer 2013 yılında “Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) Diyalog ortağı statüsü tanınması için” Türkiye ile örgüt ortasında bir muhtıra imzalanmış.
O muahede ile Türkiye, “ŞİÖ’nün amaç ve prensiplerinin rehberliğinde” hareket etmeyi kabul etmiş.
Bu ortak unsurlar içinde şunlar da varmış:
“Bölgesel güvenliğin korunması, terörle, aşırıcılıkla, ayrılıkçılıkla mücadele…”
Nasıl olacak bu?
Çin Esad’ı destekliyor, PKK ve YPG’nin Moskova’da temsilcilikleri var. İran casusları Türkiye topraklarında İsrailli avına çıkıyor.
Gelseydi Şanghay masasına “Esed” mi “Esad” mı oturacaktı?
Toplantıdan gelen bu masa fotoğrafının çekildiği dakikalarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sürpriz bir Suriye Devlet Lideri açıklaması geliyor
Çok ilginç…
Bugünkü iktidarın bir manada, bir vakitler Mısır’ın güçlü adamı Nasır’ın resmî başyazarı Hasan Heykel’i sayılan Hürriyet köşe muharriri Abdulkadir Selvi bu değişik haberi, Cumhurbaşkanı’nın ağzından şöyle duyurmuş:
“Keşke Esed buraya gelseydi, onunla görüşürdüm…”
Resmî üslupta yeniden bir değişiklik var.
Selvi geçtiğimiz nisan, mayıs aylarında Suriye Devlet Lideri’nden kelam ederken, “Esed’den” “Esad’a” dönmüştü.
Ama dün baktım ismi tekrar o küçültücü söz olan Esed’e çevrilmiş.
Demek ki Külliye’den gelen isim böyle….
Yani Türkiye ik ay evvel Esad’la görüşmeyle başlayacağı iletisini vermişti, artık yeniden Esed’le görüşmeye dönüyor.
Seçim meydanında Esed kapılar gerisinde Esad mı?
Merak ediyorum şu günlerde Suriye İstihbarat Örgütü Lideri ile sık sık bi raraya gelen MİT Müsteşarı Hakan Fidan, sanki Esed mi diyor yoksa Esad mı?
Tahminim Esad diyor.
Doğruysa âlâ haber.
Demek ki seçim geliyor ve meydanlarda Esed diye haykıracağız, kapalı kapılar gerisinde ise Esad’la görüşmeye devam edeceğiz.
Dedim ya yeterli haber…
Yaşasın pragmatizm…
B747 ve A330 lütfen şu soruyu da sorar mısın?
O yüzden gazeteci arkadaşlardan şu soruyu da sormalarını da hasseten rica edeceğim.
Türkiye Esad’la mı görüşecek, yoksa Esed’le mi…
Ben söyleyeyim.
Esed’le görüşme kararında ise, hiç niyetlenmesinler.
Hiçbir devlet lideri, kendisine bu türlü aşağılayıcı bir tabir ile seslenen bir öteki ülke lideri ile masaya oturmaz.
O masada ortak paha diye yalnızca Ejder meyvesi ve Çarkıfelek kalır.
Yani altın çileği tek başınıza yemeğe devam edersiniz.