Bir acil kontrasepsiyon (korunma) ilacı olan ertesi gün hapı, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla korunmasız cinsel ilişkilerin ardından kullanılıyor. Ancak uzmanlar, ertesi gün hapının düzenli doğum kontrol yöntemleri arasında olmadığı konusunda uyarıyor. Peki, ertesi gün hapı ne işe yarar? Ertesi gün hapı nasıl kullanılır? Ertesi gün hapı yan etkileri var mı?
ERTESİ GÜN HAPI NEDİR? ERTESİ GÜN HAPI NE İŞE YARAR?
Korunmasız ilişkilerin ardından istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla kullanılan ertesi gün hapı, ne kadar erken kullanılmaya başlanırsa başarı oranı o derece artıyor. İlişki sonrasında kullanılması gereken ve acil korunma yöntemlerinden biri olan ertesi gün hapları, düzenli doğum kontrol yöntemleri arasında bulunmuyor. Kullanıldıktan sonra lekelenme tarzı kanama ve bir sonraki adetin birkaç gün önce gerçekleşmesine veya birkaç gün sonra gecikmesine yol açabiliyor. Hiçbir şekilde kısırlığa sebep olmayan ertesi gün hapı, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı kesinlikle bir koruma sağlamaz.
ERTESİ GÜN HAPI NASIL KULLANILIR?
Bir acil kontrasepsiyon (korunma) ilacı olan ertesi gün hapı, yüksek miktarda sentetik progesteron hormonu veya progesteronun etkisini göstermek adına uyardığı reseptörlerini bloke etme özelliği gösteren maddeleri içerir. Bu hap temel olarak korunmasız olarak girilen cinsel ilişki sonrasında, planlanmamış gebeliklerin oluşumunu engellemek için kadınlar tarafından ağızdan alınan bir ilaçtır. İlaç içeriğinde yer alan yüksek düzeyde progesteron hormonu, kadın yumurtasının erkek üreme hücresi sperm tarafından döllenme ihtimalini azaltmasının yanı sıra, döllenen yumurtanın da uterusa (rahim içine) tutunmasını engelleyerek, gebelik oluşumunu engeller.
Doğum kontrol ilaçlarının aksine ertesi gün hapı, düzenli kullanım gerektirmez ve gebelik istenmeyen ilişki sonrasında bir ya da iki doz olarak alınır. Bu yüzden bir doğum kontrol yöntemi olarak algılanmaması gereken ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki, kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarda kullanılmalıdır. Cinsel ilişki sonrasında gebeliği engelleme şansı, ilacın ne kadar erken kullanıldığıyla da bağlantılı olan doğum kontrol hapları, ilişki sonrası 5. günde alındığında etki etmeyebilir.
Ertesi gün hapı, korunmasız ilişki sonrasındaki ilk 24 saatte alındığında, planlanmamış gebelik oluşumlarının yaklaşık olarak %98’ini engeller. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasını önleme konusunda ise hiçbir koruyucu etkisi bulunmayan ertesi gün haplarının yalnızca beklenmedik durumlarda gebeliği önlemek amacıyla kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
ERTESİ GÜN HAPI NE ZAMAN KULLANILIR?
Bununla birlikte korunmasız yaşanan ve gebelik istenmeyen ilişkilerden sonra da ertesi gün hapı kullanılabilir.
İstenmeyen gebeliklerin önlenmesi adına acil kontrasepsiyon ilaçlarının kullanılabileceği durumlar şu şekilde özetlenebilir:
* Kondom yırtılması
* Düzenli kullanılan doğum kontrol yönteminin atlanması
* Kullanılan diğer ilaçlara bağlı olarak mevcut kontrasepsiyon yönteminin yeterliliğine dair şüphe duyulması
* Korunmasız cinsel ilişki sonrası
* Cinsel saldırı sonrası
ERTESİ GÜN HAPI ETKİSİ
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrasında ne kadar çabuk kullanılırsa, hamileliği engellemede başarı düzeyi o derece artış gösterir. Ertesi gün hapı cinsel ilişki sonrasındaki 5. güne kadar kullanılabilmektedir. İlacın gebeliği engelleme şansı ne zaman alındığı ile bağlantılı olmaktadır. İlk 24 saat içinde alınan ilaç gebeliği önlemede yüzde 98 oranında başarı olurken, bu oran 48. saatte yüzde 75’e geriler. Ağızdan alınan ilacın kullanım şekli, ilaç markaları arasında farklılık göstermektedir. Bazı ilaç markaları tek, bazıları ise çift doz olarak kullanılmaktadır.
ERTESİ GÜN HAPI YAN ETKİLERİ NELER?
Ertesi gün hapları çoğunlukla güvenlidir. Bulantı, mide ağrısı, baş ağrısı, yorgunluk, göğüslerde hassasiyete sebep olabilir. Bulantının fazla olması durumunda antiemetik yani bulantı hafifletici ilaçlar kullanılabilir. Lekelenme tarzı kanama, bir sonraki adetin birkaç gün önce veya birkaç gün gecikmesine yol açabilir. Eğer ertesi gün hapının alımını takiben 3 ile 5 haftalık süre zarfında adet gecikmesi ve şiddetli alt karın ağrısı varsa acilen bir kadın doğum uzmanı ile irtibata geçilmesi ve gebelik veya dış gebelik olup olamadığının teyit edilmesi hayati önem taşımaktadır.
ERTESİ GÜN HAPI FİYATI NE KADAR?
İlaç fiyatlarına gelen zamlardan hamileliği önlemeye yardımcı ertesi gün hapları da etkilendi. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra kullanılan ve reçetesiz satılan ertesi gün haplarının en ucuzu 122.5 TL olurken, en pahalısı da 180 liraya çıktı.