Siyasi partiler seçmen üzerinde iki temel tatmin alanına sahip; birincisi manevi tatmin oburu ise maddi tatmin. 21. yaşına giren AKP, iktidarı boyunca bu iki tatmin alanını daima istikrarda götürmeye çalıştı. Kabul etmek gerekir ki, kıymetli oranda da başardı. Aksi halde, yerelde ve genelde bu kadar uzun bir mühlet, aralıksız iktidarını koruyamazdı.
Dönemsel olarak maddiyatın yahut maneviyatın öne çıktığı örnekler oldu. 2009 yılında “one munite” çıkışı üzerinden geliştirilen manevi tatmin, 2011 yılında %11,1’lik ekonomik büyüme ile yerini ekonomik tatmine bıraktı. Sıklıkla yapılan seçimler ile perçinlenen seçmen aidiyeti, taraftarı olan seçmene daima kazandık hissinin verilmesi vs. ayrıntılara şimdilik girmiyorum.
AKP, hane halkı borçlanmasının arttırılması, inşaat dalı ve onun yaratacağı çarpan tesiri, üretimden (tarım ve imalat sanayi) çekilen işgücünün hizmetlere kaydırılması üzere temel birkaç karakteristiği olan iktisat siyasetinin yerine yeni bir model koyamadı. Bu modelin de bir tarihî sonu vardı ve o sonu izafî çok oldu. Haliyle ekonomik tatmin çöktüğü üzere yerini tatminsizliğe terk etti.
Tüm bunlara ek olarak, iş dünyasında sıklıkla verilen örnekte olduğu üzere küçük balık büyük balığı yuttu. Yani MHP ittifakı ile birlikte, MHP’lileşen bir AKP ortaya çıktı. AKP, artık yalnızca MHP’nin ona çizdiği hudutlarda siyaset yapabilen bir partiye dönüştü. Bu ittifak, geçmişte yalnızca bir kısmının oyunu alabildiği Kürt seçmende değil, AKP tabanını başka kısımlarında de bir rahatsızlığa dönüştü. Zira, AKP seçmeni MHP üzere bir partiye oy vermek isteseydi, MHP’nin kendisine oy verirdi. Merkez argümanı taşıyan bu çok sağ iktidar, el birliği vilayetle ülkeyi ekonomik bir felaketin içine sürükledi.
Cumhur İttifakı ne kadar çok tansiyonu artırırsa artırsın, bu toplamda bir oy artışı yaratmıyor. Gerçi artık taban fiyat artışı da neredeyse bir oy artışı yaratmıyor.
Her ne kadar iktidarın ortakları ülkenin nasıl düzgüne gittiğini, başka devlet liderlerinin Erdoğan ile telefonda görüşmek için birkaç gün sürecek bir sıraya girdiklerini, Almanya’nın Türkiye’deki yeni açılmış tabela üniversitelerini, geçiş garantili köprülerini kıskandığını anlatsa da seçmen ülkenin uyguna gittiğini düşünmüyor. 
Yukarıdaki tablodan da gördüğünüz üzere temel telaffuz olan ülke düzgüne gidiyor telaffuzuna yalnızca %15,9’luk bir seçmen kümesinin inandığını anlıyoruz. Bu oran AKP seçmeninde %33,8, MHP seçmeninde ise %21,6. AKP ile tam ahenk içinde olan MHP idaresiyle, MHP tabanının tıpkı ahenkte olmadığını anlamaktayız.
Yine bu ay yaptığımız bir araştırmada “Türkiye iktisadının şu anki durumunu kıymetlendirir misiniz?” diye sorduk. Cevapları birlikte inceleyelim.
Görüldüğü üzere güzel ve kusursuz karşılığını verenlerin oranı %6,1’de kalmakta. Taban fiyata ikinci artırımın şimdi kısa bir mühlet evvel yapıldığını hatırlatmak isterim. Buna karşın yalnızca berbat karşılığını verenlerin oranı bile çoğunluğu oluşturmakta. Makus diyenlerin oranı ile birlikte olumsuz olarak söz edenler %80,2’ye çıkıyor.
Gelelim tüm bu meseleleri çözmekle yükümlü olan ama iktisatta bir çıkış reçetesi yerine sıklıkla gözlerde ışık arayan, iktisattan sorumlu Bakan Nebati’nin siyasetlerine bakışa. Toplumun ekonomik problemlerinin ana kaynağı olan yüksek enflasyonu nasıl düşüreceklerini anlattığı bir konuşma yaptı Sayın Bakan kısa bir müddet evvel. Biz de o konuşmayı izlettik.
Makro ekonomik göstergelerin güzelleşmesinden çok, seçmenin gözündeki “ışığı” artırmayı amaçlayan bu açıklamadaki argümanlara, toplumun yalnızca %26,6’sı katılıyor. İştirak oranları AKP seçmeninde %46,3’te MHP seçmeninde %34,3’te kalıyor.
Sözün özü seçmen ülkenin iktisadının ne kadar makûs olduğunun son derece farkında. Ekseriyetle umudunu koruyan ülke seçmeni bu defa krizin 2018 yılından bu yana sürmesi nedeniyle daha çok ümitsizliğe kapılmış durumda. Bu nedenle umudu büyütmekle yükümlüyüz. İnancımıza, kimliğimize, ömür biçimimize, kıymetlerimize her gün saldırılmasına karşın inançla, faziletle umudu örgütlemekle yükümlüyüz.
Öyle de yapacağız.
Ertan Aksoy
[email protected]