AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Ukrayna dönüşü uçakta bulunan gazetecilere yaptığı açıklamada dış siyasette normalleşnin süreceğine işaret ederek, “Mesela Mısır’la şu anda üst seviyede, istenilen yerde değil lakin biz artık Mısır’la da arkadaşlarla alt seviyede yani bakanlar düzeyinde bu işi sürdürelim ve akabinde da temenni ederiz ki üst seviyede de bu adımı en hoş biçimde atalım. Zira Mısır halkı bizim kardeşlerimiz. Bizim Mısır halkıyla dargın olmamız mümkün değil. Onun için de bir an evvel orayla da bu barışı bizim temin etmemiz gerekiyor. Suriye ile daha ileri düzeyde adımları temin etmemiz gerekiyor.” diye konuştu.
Tarım Kredi Kooperatifleri’nin 1400 olan market sayısın 2 bin 500’e çıkartmak istediklerini kaydeden Erdoğan, “Öncelikle Tarım Kredi Kooperatiflerinin attığı bu adımla biz vatandaşımıza uygun fiyatlı eserleri ulaştırırken bir yandan da birilerini terbiye ediyoruz” diye konuştu.
Erdoğan, CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Bizdeki seçmen bilgisi YSK’da yok” açıklamasını da, “YSK Lideri ve grubu bunu yargıya taşımalı. Yargıya taşımak suretiyle artık bu adama bedel ödetmeli.” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Tayyip Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres‘le birlikte Ukrayna’ya yaptığı ziyaret sonrası uçakta, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Erdoğan’ın yaptığı açıklamalar şu formda:
“Ukrayna’nın tekrar imarı sürecinde de Türkiye’nin yanlarında olacağını tabir ettim”
“Ukrayna Devlet Lideri Sayın Zelenski’nin davetine icabetle Lviv’e yaptığım çalışma ziyaretini tamamladık. Bu, savaşın başlamasının akabinde Ukrayna’ya gerçekleştirdiğim birinci seyahat oldu. Sayın Zelenski’yle yaptığımız görüşmelerde ikili ilgilerimizi tüm veçheleriyle ele aldık.
Tabii yaklaşık altı aydır devam eden savaş, görüşmelerimizin ana konusunu teşkil etti. Dayanışmamızın, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine desteğimizin süreceğini kendisiyle bir sefer daha paylaştım. Savaşın diplomasi ve müzakereler yoluyla tahlili için elimizden gelen katkıyı sağlamaya devam edeceğimizi de söz ettim. Motamot Soçi ziyaretimde Sayın Putin’e söylediğim üzere, Sayın Zelenski’ye de ortalarındaki görüşmeye konut sahipliği yapabileceğimizi hatırlattım.
Ayrıca ziyaretimiz sırasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Sayın Guterres’in de iştirakiyle üçlü bir toplantı yaptık. Üçlü görüşmede, Ukrayna tahılının ihracı maksadıyla kurulan düzeneğin faaliyetlerinin artırılarak sürdürülmesi için atılabilecek adımlar üzerinde durduk. Diplomatik sürecin canlandırılması için milletlerarası toplumun daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğine işaret ettim.
Ziyaretim vesilesiyle, savaşın Ukrayna’da neden olduğu fiziki yıkımın boyutlarını ve Ukrayna’ya yardımlarımızı da masaya yatırdık. Bugüne kadar olduğu üzere Ukrayna’nın tekrar imarı sürecinde de Türkiye’nin yanlarında olacağını tabir ettim. Sayın Zelenski de gerek ülkemizin güçlü dayanağı gerekse diplomatik eforları karşısında memnuniyetini lisana getirdi.
Ziyaretimiz vesilesiyle Ticaret Bakanlığımız ile Ukrayna Altyapı Bakanlığı ortasında bir iş birliği muhtırası imzalandı. Muhtıra, Ukrayna’nın tekrar imarı çalışmalarında bizlere rehberlik edecektir.
Stratejik ortağımız Ukrayna ile iş birliğimizin daha da güçlendirilmesi için her seviyede temaslarımızı sürdürmek konusunda mutabık kaldık. Görüşmelerimizin, bölgemiz için, global barış ve istikrar için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.”
SORU: (MUSTAFA KARTOĞLU-Akşam): Savaşın başından beri aldığınız bir inisiyatif vardı. Bu Antalya Diplomasi Forumu ile başladı, İstanbul’da devam etti. Daha sonra tahıl koridoru mutabakatı sonucunu verdi. Bu görüşmeleri Putin, Zelenski ve BM Genel Sekreteri ortasında ikili ve üçlü formda sürdürüyorsunuz. Önümüzde BM Genel Konseyi var. Siz açıklamanızda atıfta bulundunuz. Bugünkü üçlü görüşmenin odak noktasında savaşın nasıl nihayete erdirilebileceğinin olduğunu söylediniz. BM Toplantısı’na kadar bu istikamette bir sonuç bekliyor musunuz? Zelenski’den aldığımız izlenim nedir?
Tayyip Erdoğan: Şu anda natürel bir savaş süreciyle karşı karşıyayız. Bu savaş sürecinde bir matematik olayı yok. Yani iki defa iki dört diyemezsiniz, şu vakit bu bitecek diyemezsiniz. Zira süreç çok acımasız ilerliyor. Bizim bugün Lviv’e gelmemiz ve Lviv’de bilhassa bu görüşmeyi yapmak isteyişimizin olağan ki bir nedeni var. Tıpkı görüşmeyi Soçi’de, Rusya’da, Sayın Putin’le yaptık. Burada da bu formda gerçekleştirmiş olduk. Âlâ de oldu. Guterres de buraya geldi. Guterres bizden sonra Kiev’e geçti. Kiev’de ayrıyeten çalışmalarına devam ettiler.
Tabii bu yılki BM Genel Heyeti biraz farklı olacak. Bu hususta ilgili arkadaşlardan aldığımız bilgiler iştirakin daha üst seviyede olacağı istikametinde. Natürel bunu BM Genel Kurulu’nda göreceğiz. Orada verilecek iletiler çok çok manalı. Gerek Türkiye olarak bizim vereceğimiz gerek öbür ülkelerin vereceği iletiler çok çok değerli. Onun için hazırlıklarımızı buna nazaran yapmak, adımlarımızı da buna nazaran atmak durumundayız. Doğal alanda yaşanan gelişmelere bakıldığında, birçok noktada adeta bir kesinti düzeneği olmuş durumda. Ummadığımız, beklemediğimiz kesintiler oldu. Onun için ben bu BM Genel Heyetini biraz farklı yaşayacağımızı zannediyorum.
“Çernobil’i yaşamak istemiyoruz” dedim
SORU: (MERVE BAŞKURT-Tv Net): Avrupa’nın en büyük nükleer güç santrali Zaporijya ile ilgili ihtarlar yapılıyor. Geçtiğimiz günler de Zelenski de “Herhangi bir sızıntı ya da patlama olasılığında Avrupa ülkeleri, Türkiye ve etraf ülkeler için felaket olur” demişti. Bugün siz de “Yeni bir Çernobil istemiyoruz” diye vurgu yaptınız. Türkiye tahıl koridorunda olduğu üzere nükleer güç santraliyle ilgili de güvenliği sağlamak ve etrafındaki çatışmaları durdurmak ismine devreye girer mi?
Tayyip Erdoğan: Zaporijya konusu hakikaten rastgele bir husus değil. Lakin birinci derecede Memleketler arası Atom Gücü Kurumu’nun bu işin yakın takibinde olması ve neler yapılması gerektiği konusunda aşikâr bir yükü üstlenmesi lazım. Burada şu an prestijiyle içeride Ukrayna’nın bu alanda faal ve ehil elemanları bulunuyor. Zelenski bizden şunu bilhassa istedi; Rusya’nın buradaki bütün mayın ve gibisi döşemeleri söküp alması ve bu konunun hızla ürkütücü olmaktan çıkması. Zira bir tehdit ögesi.
‘Çernobil’i yaşamak istemiyoruz’ derken biraz da onu kastettim. Bu mevzuyu Sayın Putin’le de görüşüp, dünya barışı için kıymetli bir adım olarak bu hususta Rusya da üzerine düşeni yapmalıdır diye bunu kendisinden bilhassa isteyeceğiz. Bu adımı atmaları gerekiyor. Zaporijya’da Ukrayna’nın hem kendi teknik elemanları hem kendi askerleri var. Bu teknik elemanlar ve askerlerle orayı muhafaza altına almış vaziyetteler.
“Esed’i yenmek, yenmemek üzere bir kaygımız yok”
SORU: (MURAT ÇİÇEK-24 TV): En başından beri Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduğunuz istikametinde açıklamalar yaptınız. ‘Suriye’de muhalefet ile rejimin uzlaşması lazım. Rejim askeri tahlil istiyor lakin tahlilin nihayeti siyasi çözümdür’ diye biz bunu deklare ediyoruz. Bu kelamın gereği olarak Astana ve Cenevre süreçleri örnek gösterilmesine karşın, Sayın Dışişleri Bakanı bu hususta açıklamayı yinelediğinde, Türkiye’de ‘Türkiye Esed’i yenemedi artık anlaşmak için taban hazırlıyor’ halinde bilhassa muhalefetin bir algısı oluştu. Hem Suriye konusundaki son durumu öğrenmek istiyoruz hem de muhalefetin bakış açısını değerlendirmenizi istiyoruz?
Tayyip Erdoğan: Bizim Esed’i yenmek, yenmemek üzere bir kaygımız yok ki. Şayet Türkiye’de muhalefet olayı bu türlü bir noktaya taşıyorsa bu muhalefetin hem kalitesini hem de gramını ortaya koyar. Bizim şu anda Suriye’de attığımız bütün adımlarla, bilhassa Suriye’nin kuzeyinde Fırat’ın doğusu ve batısından Akdeniz’e kadar olan o bölgede Ruslarla yürüttüğümüz çalışmalarda terörle bir gayret vardı. Terörle olan gayretimizi de burada birlikte sürdürüyoruz. Bunların belirli kısmını Ruslarla birlikte yaparken aşikâr kısmını de kendi askerimizle, güvenlik güçlerimizle yürütüyoruz. Daima söylüyorum, demokraside en değerli hasletlerden bir tanesi güçlü muhalefettir. Alışılmış bizim güçlü bir muhalefetimiz yok. Dert burada. Yani Suriye’de ne oluyor ne bitiyor haberleri yok.
“ABD, ‘ben terörü beslemedim’ diyemez”
Biz ise ta Obama periyodundan alalım, orada verdiğimiz çabayı şu anda da tıpkı kararlılıkla devam ettiriyoruz. Bizim ‘bir gece birden gelebiliriz’ tabirimiz boşuna değil. Vakti saati geldiğinde bu yapılır. Lakin şunu da söyleyeyim; bir sefer Türkiye’ye kimse bu türlü bir şeye hazır mısın sorusunu sormasın. Biz bütün bu işlere hazırlıklıyız. Hazırlıklı olduğumuz üzere de an be an ne gerekiyorsa bunu yapacak güçteyiz. Şu anda alışılmış bilhassa Amerika maalesef binlerce tır silah, mühimmat, araç, gereç, aklınıza ne gelirse, buraya yığma yapıyor. Bu yığmayı da kimlere yapıyor? Büsbütün terör örgütlerine. ABD şunu söyleyemez: ‘Ben terörü beslemedim’ diyemez. Terörü Suriye’de birinci derecede besleyen ABD ve koalisyon güçleridir; bunu acımasız yapmışlardır ve hala da yapıyorlar. Oradan bıkmadılar, bir de Irak’ta birebir beslemeyi yaptılar. Kime? Tekrar terör örgütlerine. Şayet bugün Irak’ta bir huzursuzluk varsa altında maalesef yeniden Amerika yatıyor. Ve bu terör örgütlerinin ileri gelenleriyle Beyaz Saray’da görüşme yapacak kadar ileri gidiyorlar. Biz bunların hepsini biliyoruz. Bunlar var. Birebir biçimde Rusya rejimle bir dayanışma içinde. Kendileriyle bu yaptığım ziyarette bu bahisleri da görüştük. Bunu artık bir yere oturtmamız lazım dedim.
“Suriye’nin toprağında gözümüz yok”
Rusya ile o denli bir dayanışma yapalım ki Suriye’de, bilhassa Suriye’nin kuzeyinde, doğusu batısı fark etmez, buralarda terörle bir gayret gerçekleştirelim. Artık daima soruyoruz; bu teröristler kaynağı nereden buluyor? İşte şu anda Kamışlı’daki kalitesiz petrolü çıkartan teröristler. Pekala kim alıyor bunu? Rejim alıyor. Para kaynağı rejimde. Bunlar alıyor. Bütün bu gerçekler ortada. Bir öteki taraftan da daima olarak buralarda İran’ın hesapları var. Bu hesaplar da önümüzde. Biz istiyoruz ki buradaki süreci daha fazla uzatmayalım. Bizim Suriye’nin topraklarında gözümüz yok. Zira Suriye’nin halkı bizim kardeşlerimiz. Orada bizim o denli bir sıkıntımız yok. Onların topraklarının bütünlüğü bizim için değer arz ediyor. Rejim bunun idraki içinde olmalı.
Bunları da tekrar tıpkı halde Sayın Putin’le Soçi ziyaretimizde görüştük. Temennim odur ki inşallah önümüzdeki periyotla ilgili Suriye’de hem anayasa bir an evvel yapılır, bu iş sağlama bağlanır hem de halkın bütün bu noktadaki kahırlarını giderecek adımlar atılır. Şu anda oradan hicret edenler, iltica edenlerin yükü bize geldi. 4 milyon insanı biz ülkemizde ağırlıyoruz. Bütün bunları ağırlarken rejimle daima savaş halinde olalım diye mi bunu yapıyoruz? Hayır. Suriye halkıyla bilhassa inanç pahaları noktasındaki bağlarımız sebebiyle bunu yapıyoruz. Bundan sonraki süreç tahminen çok daha iyi olacaktır.
“Diplomasiye ne derece muhtaçlığımız olduğunu bütün dünya gördü”
SORU: (FUNDA GÖREY/NTV): Bu tartışmalar devam ederken Sayın Devlet Bahçeli’nin bir açıklaması dikkat çekti. Suriye’nin kuzeyinde yürütülen terörle uğraşa gönderme yaparak ‘Siyasi diyalog görüşmelerinin ya da Suriye ile temasın siyasi diyalog mertebesine çıkarılması ciddiyetle ele alınmalı’ tabirini kullandı. Bu kelamları nasıl değerlendirirsiniz?
Tayyip Erdoğan: Şunu bir sefer bilmemiz, kabullenmemiz gerekir. Devletler ortasında hiçbir vakit siyasi diyalog yahut diplomasi kesip atılamaz. Her vakit her an bu cins diyaloglar olur, olmalıdır. Hatta bir kelam var; ‘İplikle de olsa bağı koparmayın, o bağ devam etsin. Gün olur lazım olur.’ Artık biz mesela bölgede Mısır’la alt seviyede, bakanlarımız düzeyinde temaslarımızı devam ettiriyoruz. Bu bağlantılar durup dururken olmuyor. Diplomasiyi büsbütün devre dışı bırakamazsınız. Diplomasiye ne kadar muhtaçlığımız olduğunu bütün dünya gördü. Biz her vakit tahlilin kesimi olduk. Suriye meselesini çözmekle ilgili elimizi taşın altına biz koyduk. Maksadımız, bölgesel barış oldu, ülkemizi bu krizin ağır tehditlerinden risklerinden korumak oldu.
SORU: (FADİME ÖZKAN- Star gazetesi) Suriye’nin kuzeyindeki terör maksatlarına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yapmaya hazırlandığı bu 5’inci harekât üzerine bir soru sormak istiyorum. Artık Türkiye alanda varlık gösterirken aslında diplomatik ayağı, işin diplomasi boyutunu hiç bırakmıyor. Biz biliyoruz ki Amerikalı muhataplara olduğu üzere Rus muhataplara da PKK terör örgütünün faaliyetleri ve Türkiye’nin hudut güvenliğini nasıl tehdit ettiğiyle ilgili vakit zaman bilgilendirmeler yapıyorsunuz. Bu bilgilendirme sonucunda Rusya’nın PKK/YPG’ye karşı bakışında bir değişiklik oldu mu? Bir de bilhassa PKK’ya yakın kaynaklar ve medya organları beklenen 5’inci harekatla ilgili olarak, bunu bir Rus ihaneti, Rusların ihaneti üzere değerlendiriyorlar. Bununla ilgili bir yorumunuz olur mu?
Tayyip Erdoğan: Şu anda Suriye’de attığımız her adımda bir sefer biz güvenlik güçlerimiz, istihbaratımız, Ulusal Savunma Bakanlığımız olarak Rusya’yla irtibat halindeyiz. Arkadaşlarımız daima onlarla görüşme halindeler. Ben de Sayın Putin’le görüşmeler yapmak suretiyle bu süreci “sağlama bağlayalım” diyoruz. İşte örneğin son Soçi seyahatimde Suriye bizim için değerli bir görüşme konusuydu, gündem hususuydu.
Şu anda yeniden buradaki terör olaylarıyla alakalı gerek ben Putin’le, gerek Dışişleri Bakanım ve Savunma Bakanım muhataplarıyla görüşmeleri devam ettiriyoruz. Bundan sonraki süreçte de aslında devam ettireceğiz. Mesela gönül istek ederdi ki İran’la da oradaki bu çalışmaları daha faal yürütelim lakin bu olmadı. Biz de şu anda Rusya’yla olan bu dayanışmamızı, birlikteliğimizi birebir kararlılıkla devam ettiriyoruz. Bundan sonraki süreçte de yeniden tıpkı formda devam ettireceğiz.
“Suriye ile daha ileri düzeyde adımları temin etmemiz gerekiyor”
SORU: (TAHA DAĞLI- Haber7) Yakın vakitte İsrail’le de olağanlaşma süreci başlamıştı ve büyükelçilerin atanmasına da karar verildi. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri en nihayetinde İsrail… Mısır’dan da örnek verdiniz. İsrail’le olan ilgiler Doğu Akdeniz’de Mısır’la da olursa, bu münasebetlerimiz için genel manada güç eksenli bir ilgi, irtibat diyebilir miyiz sanki?
Tayyip Erdoğan: Daha çok siyaset eksenli dersek isabetli olur. Yani siyasetin gereği bu. Onun için de siyasette dargınlık olmaz. Her an barış içinde olacaksın. Her an görüşebilme imkânı yakalayacaksın. Mesela Mısır’la şu anda üst seviyede, istenilen yerde değil ancak biz artık Mısır’la da arkadaşlarla alt seviyede yani bakanlar düzeyinde bu işi sürdürelim ve akabinde da temenni ederiz ki üst seviyede de bu adımı en hoş formda atalım. Zira Mısır halkı bizim kardeşlerimiz. Bizim Mısır halkıyla dargın olmamız mümkün değil. Onun için de bir an evvel orayla da bu barışı bizim temin etmemiz gerekiyor. Suriye ile daha ileri düzeyde adımları temin etmemiz gerekiyor. Bu adımları atmak suretiyle, tüm bölgede yani İslam dünyasının bizim komşularımızla olan bu bölgesinde inşallah birçok oyunu biz bozarız.
SORU: (ÜMMÜ GÜLSÜM DURMUŞ-GZT) Abdülhamid Han sondaj gemisi için ilan edilen NAVTEX’de kıymetli bir ayrıntı vardı. Kıbrıs’ta katledilen, Kıbrıslı şehit kardeşler Hakan, Kutsi, Murat İlhan kardeşlerin ismini taşıyan 3 gemi Abdülhamid Han’a refakat ediyor. Bu çok değerli, güçlü bir bildiri olarak algılandı. Öte yandan Ege bölgesinde Yunan tarafının tutumunu da ortada. Nasıl bir kıymetlendirme yapabilirsiniz?
Tayyip Erdoğan: Tabii bilhassa bu üç kardeşin ismini alan bu takviye gemilerinin Abdülhamid Han’a refakat etmesi nitekim sevindirici, bizleri de memnun eden bir hadise. İnşallah buradan beklenen sonuçlar alınmaya başlarsa doğal bizi çok daha keyifli edecek. Bu sondaj gemimiz şu anda dünyada sayılı gemiler ortasında. 12 bin metreye kadar sondaj yapabilme kabiliyetine sahip. Alanında şu anda eşi gibisi yok. Bu türlü bir özelliği, bu türlü bir hoşluğu var. Beklentimiz inşallah yeni muştular olması. Bakalım ne getirecek. Natürel başta ana muhalefet olmak üzere birileri bundan çok rahatsız oluyor. Gemiye Abdülhamid Han ismini koyduk.
Bundan kimlerin rahatsız olduğunu gördünüz. Düşünün, siyaset yapıyor ve tarihçi, tarihi çok güzel bildiğini söylüyor. Nasıl biliyorsa tarihi? Abdülhamid Han’a saygısızlık yapacak kadar ileri gidebiliyor. Lafa da geldiği vakit muhafazakâr havalarına giriyor. O denli yahut bu türlü biz Abdülhamid Han sondaj gemimizle inşallah o beklenen sonuçları aldığımız anda bunu milletimizle paylaşacağız. Hele hele bir de inşallah doğal gazımız, petrolümüz çıkmaya başladığı andan itibaren çok daha farklı olacak. Bu ortada Sayın Malezya Hükümdarının ülkemizi ziyaretinde birtakım hususları görüştük. Bunlardan bir tanesi de PETRONAS ile Türkiye Petrolleri Anonim İştirakinin ortaklaşa bir adım atması konusuydu.
Bu hususla ilgili belirlenen bir iki bölgede müşterek çalışma planlıyoruz. İnşallah bu çalışmada bir tarafta Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığımız ve Türkiye Petrolleri Anonim İştiraki öbür tarafta PETRONAS ve bir öteki tarafta Çinliler, tahminen 3 ayaklı olarak inşallah bir adımı da beraberce atacağız. Doğal sevincimiz şu anda 4 tane sondaj gemimiz var, 2 tane sismik araştırma gemimiz var. Bütün bunlarla birlikte artık bir gücüz. Allah sonucunu da inşallah hayır verir.
SORU: (MURAT ÇİÇEK-24 TV) Malezya ile olan bu ortak arama faaliyetleri Akdeniz’de, Karadeniz’de mi yoksa diğer bölgelerde mi?
Tayyip Erdoğan: Hayır başka…
SORU: (OKAN MÜDERRİSOĞLU-Sabah gazetesi) AK Parti’nin 21’inci kuruluş yıl dönümü münasebetiyle yaptığınız konuşmada Türkiye İktisat Modeline değindiniz, iç tutarlılığı olduğunu söylediniz. Programın gidişatına ait satır başlarıyla bir kıymetlendirme yapabilir misiniz? Bir de bilhassa sonbahar ayları için yüklü olarak güç faturasındaki yüksek artış nedeniyle ödemeler istikrarında Türkiye’nin dert yaşayabileceğine ait milletlerarası kuruluşların raporları, kıymetlendirme notları, hepsi üst üste gelmeye başladı. Bu türlü bir negatif güç birikiyor güya sonbahar ayları için. O noktada da bir piyasaya bildiriniz olur mu?
Tayyip Erdoğan: Türkiye İktisat Modeli ile makro ekonomik istikrarı sürdürülebilir kılmayı hedefledik. Yüksek katma kıymetli üretimi artırmayı bilhassa hedefledik. Cari istikrarda kalıcı güzelleşmeyi hedefleyen bir siyasetler bütünü olarak bunu söz ettik. Modeli oluştururken ülkemizin geçmiş deneyimlerini, iç ve dış dinamiklerini, sahip olduğu jeostratejik avantajı, Kovid-19 salgını ve sonrasında yeni global ekonomik sistemin ortaya çıkarmış olduğu fırsatları kapsayan birçok parametreyi dikkate aldık. Doğal modelin dizaynında hür piyasa iktisadı prensiplerinden asla taviz vermiyoruz.
Modelin temel siyaset araçlarını, Türk lirası tasarrufların özendirilmesine yönelik adımlar, selektif kredi siyasetleri, yatırım ortamının güzelleştirilmesine dönük önlemler oluşturuyor. Son periyotta model kapsamında uyguladığımız siyasetlerin olumlu sonuçlarını da almaya başladık. Bununla birlikte bilhassa IMF’nin yaptığı son açıklamalara baktığımız vakit, Türkiye’nin ekonomik olarak dünya ülkelerinden farklı bir pozisyonda olduğunu, çok daha isabetli bir büyüme parametresini yakaladığını IMF kendisi söz ediyor. Bu türlü bir pozisyondayız ve biz önümüzdeki periyot için ülkemizi olumsuz değil, tam tersine olumlu gelişmelerin beklediğini görüyoruz.
SORU: (HACI YAKIŞIKLI-Akit gazetesi) İktisat demişken gündemdeki bir konuyla devam edelim. Tarım Kredi Kooperatiflerinde indirimler başladı. Aslında siz yeniden bir yurt dışı ziyaretinde Tarım Kredi Kooperatifleri market sayısını 1000 yapacağız diye bir kelam vermiştiniz. Bu sözünüzü tuttunuz, hatta aştınız. 1000 amacını yüzde 40 aşmış gözüküyorsunuz şu anda. Tarım Kredi Kooperatifleri ile ilgili indirim olduğu da gözüküyor sayılarda. Size gelen bilgiler nasıl bu marketlerle ilgili? Devletimiz gerçekten ekonomik olarak büyüyor. Bir yandan da vatandaşın iktisadı fahiş fiyatlardan ötürü meşakkat geçiriyor. Bunu daha evvel siz de lisana getirmiştiniz. Fahiş fiyatı engelleme noktasında sistem yerine oturur mu Tarım Kredi Kooperatifleriyle? İndirimler dönemsel mi kalıcı mı? Kalıcı olur mu bu indirimler?
Tayyip Erdoğan: Öncelikle Tarım Kredi Kooperatiflerinin attığı bu adımla biz vatandaşımıza uygun fiyatlı eserleri ulaştırırken bir yandan da birilerini terbiye ediyoruz. Şu anda Tarım Kredi Kooperatiflerinin 1300-1400 marketi var. Biz artık Tarım Krediye diyoruz ki ‘Tarım Kredi, de ki market açmak üzere bana işte 250, 300, 400 metrekarelik bina ile gelin. Eseri biz verelim. Sen eser için işletme sermayesi koyma. Onu Tarım Kredi sana versin.’ Bunu niçin diyoruz? Şu andaki market sayısını 1400 değil, 2 bine, 2 bin 500’e çıkaralım ve piyasayı Tarım Kredi olarak biz balanse edelim. Zira bizim kaygımız burada para kazanmak değil.
Bizim tek sıkıntımız var; vatandaşımıza bir kaliteli eser, iki ucuz eser sunalım. Mesela et eserleriyle ilgili bunu yalnızca koyun kuzuda değil, büyükbaşta da yapalım. Artık bakın çabucak muhalefet çılgına döndü; ‘aldatıyorlar, kandırıyorlar, yok şöyle yok böyle’ falan filan. Ya şu anda Tarım Kredi raflarında eser kalmadı. Ağır bir formda eser yetiştirmeye çalışıyorlar. Ben iki gün evvel genel müdürle de konuştum, dedim hızla depoların sayısını da artıralım, bu depolarla da Türkiye genelinde marketlerimize eser yetiştirmede zahmet yaşamayalım.
Şu anda gerek bakanım gerek genel müdürümüz bu çalışmayı süratle devam ettiriyorlar. Aslında bu Tarım Kredi marketlerindeki olayla, öbür zincir marketler fiyatları çabucak indirmeye başladılar, başlayacaklar. Bizim kaygımız zati para kazanmak değil. Burada tek kaygımız piyasayı balanse etmek, vatandaşa ucuz, kaliteli eser yetiştirmek.
SORU: (DERYA EFE-Ülke TV) 17 Ağustos zelzelesinin üzerinden 23 yıl geçti. Kentsel dönüşümde hangi noktadayız? Bir de büyük bir çoğunluk toplumsal konut projesini merakla bekliyor. Burada ayrıcalıklı kısımlar, kota ayrılan kısımlar genişletilecek mi? Mesela engelliler de bunun içerisine alınacak mı?
Tayyip Erdoğan: Depreme karşı önlemlerimizi kararlılıkla sürdürme çabası içindeyiz. Bu kapsamda kentsel dönüşüm adımları önceliklerimiz ortasında bulunuyor. 20 yılda TOKİ’yle 1 milyon 170 bin konut ve işyeri yaptık. Şu anda 81 vilayetimizde 350 bin konutun dönüşümüne süratle devam ediyoruz. 60 bin konutluk Büyük İstanbul Dönüşümü kapsamında Esenler’deki birinci etap konutların teslim merasimini nasip olursa bugün yapacağız. Toplumsal konut kampanyamızla da maksadımız 2+1, 3+1 konutlarla halkımızın taleplerine yanıt vermek. Bu konutlardan engelli kardeşlerimiz, şehit ailelerimiz ve gazilerimiz, emekli vatandaşlarımız da yararlanabilecek. Birinci kere gençler ve yeni evli kardeşlerimize de farklı bir kontenjan ayırıyoruz.
Vatandaşımıza en uygun fiyatları ve ödeme seçeneklerini sunacağız. Natürel burada şunun üzerinde ısrarla durmakta büyük yarar var. Bakın Avrupa’nın birçok ülkesinde şu anda sarsıntıda, selde, çeşitli afetlerde konut yetiştiremiyorlar, konut vermiyorlar; oralardaki kentsel dönüşümü, değişimi yapamıyorlar. Lakin biz Bingöl zelzelesinden tutun Van, Malatya, Elazığ sarsıntılarına varıncaya kadar bütün buralarda hızla, bir yılı bulmadan çabucak altyapısıyla, üstyapısıyla konutlarımızı yaptık ve vatandaşlarımıza bunları yetiştirdik. Kendisi doğal merhum oldu fakat Sayın Ecevit’in başbakanlığı periyodunda biz bir Gölcük sarsıntısını yaşadığımız vakit bırakın siz konutları, çadır bile yoktu.
Ben o vakit Belediye Lideri değildim, cezaevinden çıktım, gerçek bölgelere gittim ve o bölgelerde vatandaşla hemhal olduk. O Gölcük ne haldeydi, Sakarya ne haldeydi, Yalova ne haldeydi? Yapabildiler mi? Yapamadılar. Ancak biz hamdolsun hepsinde de geldik ve oraların bütün konut muhtaçlıklarını, taleplerini karşıladık. İşte Malatya’ya bakın, tıpkı biçimde konutlardan ahırlarına varıncaya kadar yaptık, teslim ettik. Bu iş, aşk işidir ve aşkınan koşan yorulmaz. Bundan sonraki süreçte de bu bu türlü devam edecek.
SORU: (NİHAT NASIR-Diriliş Postası) CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu geçen günlerde ‘Bizdeki seçmen bilgileri Yüksek Seçim Heyetinde bile yok’ diye tuhaf bir kelam sarf etti. Bununla birlikte birtakım spekülasyonlar var; işte “hükümetin yapmayı planladığı birtakım icraatlar evvelden Kılıçdaroğlu’na servis ediliyor ya da sızdırılıyor” biçiminde. Bu farklı duruma dair neler söylemek istersiniz?
Tayyip Erdoğan: Kılıçdaroğlu’nun bu açıklamalarına inanıyor musunuz? Adamın hayatı palavra. Bir şey bildiğinden değil. Olağan bana nazaran, YSK Lideri ve takımı bunu yargıya taşımalı. Yargıya taşımak suretiyle artık bu adama bedel ödetmeli. Yeri geliyor savcılara saldırıyor, yeri geliyor yargıçlara saldırıyor. Ancak nedense onlar çekiniyorlar, korkuyorlar. Anayasa’yla teminat altındasınız. Anayasa’da bununla ilgili ‘Kesinlikle yargıya yönelik bu tıp beyanlarda bulunulamaz’ diyor. İnşallah 2023’te milletim sandıkta buna bir defa daha dersini verecek.