Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rus başkan Putin’in kısmi seferberlik ilan etmesini kıymetlendirdi ve bu savaşın her iki ülke halkına, bölgeye, dünyaya ödettiği bedellerin ortada olduğunu ve hiç kimsenin bu bedeli daha da artırma anlayışında olmaması gerektiğini vurguladı.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, ABD ziyareti sonunda New York’taki Türkevi’nde gazetecilerle gerçekleştirdiği söyleşide, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Şurası genel görüşmelerine katılmak üzere gerçekleştirdikleri New York ziyaretlerini tamamladıklarını, son derece verimli, ağır bir ziyaret olduğunu belirtti.
Ziyareti mühletince çeşitli vesilelerle Amerika’daki Türk vatandaşlarıyla bir ortaya gelmeye özellikle kıymet verdiklerini lisana getiren Erdoğan, “Burada faaliyet gösteren Türk sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle buluştuk, hasbihal ettik. Türk-Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi tarafından organize edilen yemekte vatandaşlarımızla kucaklaştık. Tüm temaslarımda vatandaşlarımızın 2023 seçimlerini coşkuyla beklediklerini müşahede etmekten büyük bir memnunluk duydum.” diye konuştu.
Pazartesi günü Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından düzenlenen Eğitimin Dönüştürülmesi Zirvesi’ne iştirak ettiğini, bu kapsamda Türkiye’de eğitim öğretimde yaşanan dönüşümü dünya başkanlarıyla paylaştığını aktaran Erdoğan, eğitim alanında bugüne kadar attıkları ihtilal niteliğindeki adımları, gelecek periyoda yönelik taahhütleri bu tepede anlattığını kaydetti.
Erdoğan, Türkiye’nin atılımlarının birçok ülke tarafından ilgi ve gıptayla izlendiğini de söyledi.
Bu yılki Genel Şura genel görüşmelerinin “İç İçe Geçmiş Sınamalara Dönüştürücü Tahliller İçin Dönüm Noktası” teması altında yapıldığını lisana getiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Dünyamızda değerli gelişmelerin, özellikle iktisat, besin ve güç üzere alanlarda önemli sınamaların yaşandığı bir devirde bu Genel Şura gerçekleştirildi. Bu toplantı, Ukrayna-Rusya Savaşı’nın akabinde yapılan birinci Genel Konsey olması bakımından da farklı bir kıymet taşıyor. Genel Kurul’a, görüşmelerin birinci gününde altıncı konuşmacı olarak hitap ettim. Konuşmamda memleketler arası barış ve güvenliği direkt ilgilendiren sorunlar hakkındaki görüşlerimizi ortaya koydum. Tıpkı biçimde yaşanan adaletsizliklere, eşitsizliklere dünyanın kayıtsız kalma lüksünün artık kalmadığına dikkati çektim.”
Erdoğan, SETA tarafından düzenlenen aktiflikte ABD’li niyet kuruluşu temsilcileriyle bir yuvarlak masa toplantısı icra ettiklerini de söyledi.
Burada da emsal görüşlerini, mevcut gelişmeler ışığında Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada ne derece değerli bir rol oynadığını bilhassa vurgulayarak tekrarladığını tabir eden Erdoğan, toplantıya katılanların da Türkiye’nin kritik rolünü ziyadesiyle müdrik olduklarını gördüğünü kaydetti.
ABD Lideri Joe Biden tarafından düzenlenen resepsiyona da iştirak ettiğini anımsatan Erdoğan, akabinde da TAİK ve DEİK tarafından ABD iş dünyasının temsilcilerinin iştirakiyle düzenlenen aktifliğe katıldığını söyledi. Erdoğan, bu toplantıda iştirakçilerle Türkiye iktisadı, Türkiye’ye yatırım imkanları ve ikili ekonomik ilgiler hakkında fikir alışverişinde bulunduklarını belirtti.
TÜRKEVİ BİNASINDA GÖRÜŞMELER
BM Genel Konseyi genel görüşmelerinin çok sayıda ikili görüşme ve temasa da imkan sağladığını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Ziyaretimiz vesilesiyle BM Genel Sekreteri yanında kimi devlet ve hükümet liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdik. Devlet lideri seviyesinde Libya, Guatemala, Finlandiya, Kırgızistan ve Avusturya önderleriyle bir ortaya geldim. Gürcistan, Almanya, İspanya, Japonya, Lübnan ve Birleşik Krallık başbakanlarını kabul ettim. Genel Şura hitabımın akabinde da birebir binada Katar Buyruğu, Kazakistan, Kore Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Bangladeş başbakanıyla sohbet ettik. Bunlardan Birleşik Krallık, Japonya, İsrail ve Guatemala önderleriyle birinci defa yüz yüze görüşme fırsatı bulmuş olduk. Ayrıyeten ABD Kongresinin üç farklı üyesini, FIFA Başkanı’nı ve Dünya Yahudi Kongresi Başkanı’nı kabul ettim.”
TÜRKİYE’NİN GÖRÜŞLERİ GİDEREK DAHA GENİŞ BİR ETRAFTA DAYANAK BULUYOR
Açılışını geçen sene gerçekleştirdikleri Türkevi binasının, görüşmelerine mesken sahipliği yaptığını lisana getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Buradaki Türkevi sahiden çalışmalarımızın hoş bir sonucu oldu. Hamdolsun Amerika’da Birleşmiş Milletlerin tam karşısında bu türlü bir Türkevi’ne sahip olmak Allah’ın bize bir lütfu. Biz esbaba tevessül ettik, sonucunu de aldık. Artık de burada bütün başkanlarla yaptığımız görüşmelerle çalışmalarımızın sonucunu görüyoruz. New York’ta gerçekleştirdiğim temasların memleketler arası gündemde ülkemiz açısından kıymet taşıyan hususlarda mevcut tartışmalara katkı sağladığına inanıyorum. İstişarelerimiz ve görüşmelerimiz, bu hususlara ait tavır ve önceliklerimizin memleketler arası toplumun dikkatine getirilmesi bakımından çok çok faydalı oldu.
Türkiye’nin bölgesel ve global problemler konusundaki görüşlerinin giderek daha geniş bir etrafta takviye bulmaya başladığını görüyoruz. Medya ve entelektüel çevrelerdeki tartışmalar yanında her Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda bizimle emsal görüşleri lisana getiren önderlerin sayısı artıyor. İnşallah büyük ve güçlü Türkiye’nin inşası sürecinde ara kat ettikçe global barışa, huzura, refaha olan katkımız daha da çoğalacaktır.”
“BARIŞIN TESİSİNE YÖNELİK GAYRETİMİZ DEVAM EDİYOR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaret değerlendirmesinin akabinde gazetecilerin sorularını da yanıtladı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in kısmi seferberlik ilan etmesi ve Ukrayna-Rusya Savaşı’nda gelinen son durumun hatırlatılmasının akabinde “Taraflara nasıl bir onurlu çıkış sağlanabilir? Putin’in bu yeni açıklamaları sizi şaşırttı mı? Son gelişmelerle ilgili değerlendirmeniz nedir?” sorusu üzerine Erdoğan, bu savaşın her iki ülke halkına, bölgeye, dünyaya ödettiği bedellerin ortada olduğunu tabir etti.
Hiç kimsenin bu bedeli daha da artırma anlayışında olmaması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ancak biz attığımız adımlarla bir noktada memnunuz. Örneğin rehinelerin değişimi konusunda bugün adımlar atıldı. Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy ile yürüttüğüm diplomasi trafiği sonucunda Rusya ve Ukrayna ortasında 200 savaş esirinin mübadelesi bugün gerçekleşti. Türkiye’nin orta buluculuğunda gerçekleşen bu esir mübadelesi, savaşın sonlandırılması yolunda değerli bir adım. Rusya ve Ukrayna ortasında barışın tesisine yönelik eforlarımız devam ediyor. Esir mübadelesine imkan verdikleri için Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy’e teşekkür ediyorum. Bu süreçte uğraş gösteren bütün arkadaşlarıma da teşekkür ediyorum.
Bu gelişme de bizi önemli manada memnun etti. Bu bahiste gerek Sayın Putin gerek Zelenskiy, her iki taraf da bizim attığımız bu adımı bir yerde kolaylaştırdılar. Şu anda bu süreci ilgili arkadaşlarımız takip ediyor ve karşılıklı olarak da bu rehinelerin takası başlamış vaziyette.”
“TÜRKİYE DİPLOMASİNİN GÜCÜNE BAŞINDAN BERİ İNANDI”
Türkiye olarak en başından beri barışın tesisi için çaba gösterdiklerini söyleyen Erdoğan, diplomasiyi her vakit ve her kaidede önemsediklerini belirtti.
Erdoğan, milletlerarası hukuk çerçevesinde prensipli ve vicdanlı bir duruş sergilediklerine de işaret ederek, şöyle devam etti:
“Bölgesel ve global krizlerde orta bulucu ve istikrarlaştırıcı bir rol oynayacağımızı söz ettik. Global orta bulucu rolümüz ve diplomasideki önder pozisyonumuz bizi daha çok inisiyatif almaya zorluyor. Türkiye, diyaloğun ve diplomasinin gücüne baştan beri inandı ve bunu da ispatlamaya çalıştı. Türkiye, diyaloğun ve diplomasinin gücüne inandığının sonucunu de artık bu rehine mübadelesiyle almış durumda. Bu bizi ayrıyeten çok çok keyifli kılıyor.
Diğer taraftan, 24 Şubat’tan itibaren her fırsatta Rusya’ya askeri operasyonlarını durdurma ve güçlerini Ukrayna’dan çekme davetinde da bulunduk. En son Semerkant’taki görüşmemizde bunları yeniden tabir ettik. Barış yolunun açılması tarafında gerek Rusya ve Ukrayna başkanları gerek dünya önderleri nezdinde çeşitli teşebbüslerde bulunduk. Barış ve istikrarı sağlamak için eforlarımızı bundan sonraki süreçte de devam ettireceğiz.”
“BM BESİN KRİZLERİNE BİR TAHLİLDE BULAMAMIŞTIR”
Türkiye’ye döner dönmez çabucak tekrar Ukrayna ve Rusya başkanlarını arayarak telefon diplomasisini sürdüreceklerini bildiren Erdoğan, birebir halde tekrar arkadaşlarının muhataplarıyla diyaloglarının devam ettiğini kaydetti.
Özellikle BM’nin de tıpkı biçimde inisiyatif alarak sorunun tahlili için daha fazla uğraş göstermesi gerektiğinin altını çizen Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ne yazık ki Birleşmiş Milletler, savaşı sona erdiremediği, akan kanı durduramadığı üzere savaşın sonucu olarak ortaya çıkan güç ve besin krizlerine bir tahlil de bulamamıştır. Bu hususla ilgili BM Genel Sekreterinin tahıl koridorunun oluşmasındaki gayreti BM’ye olan itimadı biraz olsun tazeledi fakat savaşın sona erdirilmesi istikametinde daha çok gayret gösterilmesi gerektiği de kuşkusuz. Bu yalnızca benim değil tüm dünya önderlerinin ortak uğraşıyla olması gereken bir süreç. Hepsinin bu kanalı zorlaması lazım. Yani Sayın Putin’le az yahut çok bir hukuku olanın, kendisiyle bunları görüşmesi ve bu kapıyı zorlaması lazım. Zelenskiy’le de tıpkı formda. Yoksa kalkıp da bu başkanlara yönelik çok daha farklı negatif yaklaşımlar sergilemek beklediğimiz sonucu getirmez. Tam tersine buradaki vefatlar, buradaki tahribat daha da artar diye düşünüyorum.”
“KKTC’NİN TANINMASIYLA ÇOK DAHA FARKLI BİR GELECEK ORAYA BEKLİYOR”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) tanınmasıyla ilgili somut rastgele bir adımın olup olmayacağı, bu istikamette dünyadan ne üzere adımların beklenebileceği sorusu üzerine Erdoğan, Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs’a yönelik siyasetinin belirli olduğunu ve bunun tartışma götürmeyeceğini belirtti.
“Biz Kuzey Kıbrıs’ı rastgele bir ülke olarak görmüyoruz. Onu biz adeta kendimiz olarak kabullendik, o denli görüyoruz, o denli de göreceğiz.” diyen Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Putin’le görüşmelerinde de Kuzey Kıbrıs sıkıntısına değindiğini aktardı.
Erdoğan, “Onunla da bu mevzuyu devamlı görüştüm. Ülkemizde konuk ettiğimiz ya da ziyaret ettiğimiz tüm önderlere Kıbrıs’taki haklı uğraşımızı, sorunun adil ve kalıcı tahlile kavuşturulmasını tekrar tıpkı halde daima tekrarladık, daima tabir ettik.” dedi.
Rusya’dan KKTC’ye direkt uçuşların başlamasından memnuniyet duyacaklarını belirten Erdoğan, “Buranın çok çok değerli olan bir boyutu da şu, malum Rusya’nın turist potansiyeli çok yüksek. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de en kıymetli gelir kaynaklarından bir tanesi turizm. Turizmde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne bu türlü bir akışın olması inanıyorum ki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için ekonomik olarak da önemli manada bir sıçramaya vesile olacaktır. Zati turizme yönelik alt yapısı pek yeterli olan bir ülke pozisyonunda. Bu hususta alınacak sonuçlar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni inşallah çok çok ileri taşıyacaktır. Temenni ediyorum ki önümüzdeki periyotta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınmasıyla çok daha farklı bir gelecek orayı bekliyor olacaktır.” diye konuştu.
“TÜM KRİZLERİN TAHLİLİNDE DİPLOMASİNİN KULLANILMASINDAN YANAYIZ”
“Hem Şanghay Zirvesi’nde hem BM’de bulunmuş bir başkan olarak Rusya-Ukrayna denkleminde ve Türkiye’nin yönlendirici tutumunda değişimler ve gelişimler olur mu? Mesela bir tahıl koridoru sürprizi oldu, Türkiye olmasa yapılamayacaktı, Putin de bunu söyledi. Bu türlü yeni gelişmeler olur mu bu süreçte hem Şanghay hem BM denkleminde?” sorusu üzerine Erdoğan, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Her şeyden evvel insan odaklı diplomasimizin karşılığını, dünyanın neresine gidersek gidelim gerek başkanlar gerek halklar nezdinde gerçekten teveccühle görüyorum. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başından itibaren bizim tek maksadımız kanın durması, barışın sağlanması oldu. 2014’te Kırım’ın ilhakından bu yana Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve siyasi birliğine olan taahhüdümüzü her vakit lisana getirdik.
Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başından itibaren de Rusya’nın bu noktada attığı adımların haksız olduğunu ve kabul edilemez olduğunu vurguladık. Bunu tıpkı halde biz 2014’te Kırım’la ilgili de yeniden tabir etmiştik, söylemiştik. Siyasi, insani ve teknik alanlarda olağan biz Ukrayna’yı desteklerken diyalog yollarının da açık tutulması için uğraş harcadık. Yaptığımız ve yapacağımız görüşmeler, eforlarımız yalnızca barışa yöneliktir. Tüm krizlerin, sıkıntıların tahlilinde diplomasinin kullanılmasından yanayız. Doğal burada insan hayatının pahalı olduğunu daima işlemek zorundayız. Fakat bunu her iki tarafa da söylemek durumundayız. Bunu Ukrayna tarafına da Rusya tarafına da bu inançla söyledik, söylemeye devam ediyoruz. İnşallah döner dönmez tekrar bu mevzuyu başkanlarla görüşmeye devam edeceğiz. Bir an evvel de buralardan sonuç alalım istiyoruz.”