Cumhurbaşkanlığı’nın hazırladığı 2023 yılı bütçe yasa teklifinde eylül ayında tasarruf öngörülürken, kamu kurum ve kuruluşlarına yeni araç alımı planlanması dikkat çekti. Diyanet’in bütçede bakanlıkları TBMM’yi aşması tartışma konusu olurken, Ulusal Eğitim’in toplam bütçede hissesi son 6 yılın tabanını gördü.
Bakanların doğalgazda sübvanse açıklamaları ve dolardaki rolüyle her daim gündemde bulunan BOTAŞ, bütçede de kendini gösterdi.
Kamudaki makam aracı tartışmalarına bir yenisi ekleniyor.
Sözcü’de Erdoğan Süzer haberine göre, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin yetkisiyle alınacak 501 yeni aracın yalnızca 1 tanesi pick-up kamyonette ödenek hudutları belirlenirken, kalan 500 araçta sınırlama bulunmuyor. Araçların cinsi, markası, modeli ve fiyatı bakanlık tarafında belirlenecek.
Cumhurbaşkanlığı filosuna 20 yeni araç eklenecek.
Satın alınacak araçların yarısı binek araba olurken, 5 minibüs 5 de panel araç alımı planlanıyor.
Diyanet İşleri Başkanlığına da 17 araba, 2 tane 17 kişi kapasiteli minibüs satın alınması planlanırken, Sıhhat Bakanlığı’na da çoğunlukla ambulans olmak üzere 1.250 adet araç alımı öngörüldü.
Emniyet Genel Müdürlüğü’ne 575, İçişleri Bakanlığı’na da 19 adet yeni araç satın alınacak.
2023 Merkezi İdare Bütçe Kanunu teklifinde, Diyanet İşleri Başkanlığı’na yaklaşık 36 milyar lira ayrılması uygun görülürken, bu hisse birçok bakanlığın bütçesini geride bırakıyor.
Diyanet’e 2024 yılında 43 milyar 329 milyon 985 bin TL, 2025 yılında da 49 milyar 826 milyon 683 bin TL ayrılması planlanıyor.
Diyanet İşleri’nin bütçesi İçişleri Bakanlığı’nın 32,6 milyarlık, Dışişleri Bakanlığı’nın 16,8 milyarlık, Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın 18,8 milyarlık, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 16,5 milyarlık, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 24,3 milyarlık ve Ticaret Bakanlığı’nın 17,1 milyarlık bütçelerini aşıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bütçesi Diyanet’in bütçesini yalnızca 155 milyon TL ile geçiyor.
Bitti mi? Bitmedi.
Diyanet’in bütçesi Cumhurbaşkanlığı ve Meclis’in de bütçesini aşıyor.
Bütçede TÜBİTAK’a 14,4 milyar, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne 1,1 milyar, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’ne 1,1 milyar, Türkiye Uzay Ajansı’na da 1,6 milyar ayrılırken, Diyanet işçi sayısında da Uzay Ajansı’nı aştı. Diyanet’te 209 bin 156 kişi çalışırken, Uzay Ajansı’nda toplam 151 kişi çalışıyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı kamuda en fazla işçi çalıştıran 5. kurum olma özelliğini taşıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) 2023 yılında ayrılması planlanan bütçenin merkezi idare bütçesindeki hissesi 5 yıldır azalıyor.
Birgün’de Mustafa Bildircin’in aktardığına göre, MEB’e 2023 yılında 435 milyar 351 milyon TL bütçe ayrılması planlanırken, 2018 yılında merkez bütçede yüzde 12,13 olan hissenin gelecek yıl yüzde 10,6’ya gerilediği görüldü.
MEB, 2018 yılında 92 milyar 529 milyon TL olan toplam bütçesinin 63,5 milyar TL’sini “Personel gideri” olarak kullanıldı.
2019 yılında MEB bütçesi, toplam merkezi idare bütçesinin yüzde 11,84 olurken, bu hisse, 2020 yılında yüzde 11,44, 2021 yılında da yüzde 10,9 oldu.
Dünyada yükselen doğalgaz fiyatları, artan ithalat maliyetleri ve doğalgazda devlet dayanağı telaffuzlarıyla gündemden düşmeyen BOTAŞ’ın bütçede de yüküyle dikkat çekiyor.
Sözcü’deki derlemeye göre, bütçeden BOTAŞ’a aktarılan borç 2022 Eylül’de 18 milyar TL, 2022 birinci 9 ayında da 114,9 milyar TL olurken, 1 yılda 160 milyar TL oldu. Geçen yıl sonunda ‘görevlendirme gideri’ kalemi altında aktarılan 19 milyar TL’yi de ekleyince toplam yük 179 milyar TL oluyor.
Toplamda KİT’lere bütçeden ayrılan borç 2022’de 9 ayda 160,3 milyar TL olurken, KİT’lerde TCDD’ye birebir devirde 16,5 milyar TL aktarıldı.
Görevlendirme masrafları altında 2022’de 9 ayda 169,8 milyar TL aktarılırken, geçen yıl bu oran 112,3 milyar TL olmuştu.
Yine tıpkı periyotta Toplumsal Güvenlik Kurumlarında görevlendirme masrafları 134,4 milyar TL, mali kurumlara da 6,4 milyar TL Ziraat Bankası’na, 6,9 milyar TL de Halkbank’a olmak üzere 13,3 milyar TL aktarıldı.
Bütçedeki açık ve bizi bekleyenler neler?
Çetin Ünsalan’ın Paraanaliz’deki değerlendirmesinde, bütçe teklifi ayrıntıları için, seçim iktisadı sinyallerine dikkat çekiliyor.
2022 yılında yapılan ek bütçeye değinen Ünsalan, 2023 yılında bu yılın 3 katı bir bütçe açığında bahsediyor. Bu durumun vergi ve artırımlara neden olacağını öngörürken, gelecek yıl satın alma gücünde erimenin süreceğini şunları söylüyor:
Oysa gönül isterdi ki, Türkiye’nin 100. yılına yakışan bütçe, verimliliğin, tasarrufun konuşulduğu, yerli üretime dayanakların verildiği, yurtdışında daralacak pazara tedbir olarak içte tüketicinin geçinebilme kabiliyetiyle üreticisini desteklediği bir yıl olsun. Şimdiden büyük faturayı hazırlanın derim.