Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Semerkant’taki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Doruğu’na katılan başkanlarla birlikte, kentin yeni inşa edilen ve ‘Ebedi Şehir’ olarak anılan bölgesini gezdi.
Erdoğan, komplekste Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ve başka önderlerle sohbet etti.
Gezi sırasında Putin ile ayrıyeten sohbet eden Erdoğan, komplekste incelemelerde bulundu.
Türkiye’nin ŞİÖ ile diplomatik ilgisi nedir?
Türkiye’nin Rusya ile stratejik iştirakinin başlamasının akabinde Erdoğan’ın ŞİÖ’ye ilgisinin arttığı biliniyor. Erdoğan, Putin ile 2012’de yaptığı bir görüşmede “Bizi Şanghay İşbirliği Örgütü’ne alın” dediğini söylemişti.
Türkiye, 2013’te ŞİÖ ile diyalog paydaşlığı mutabakatı imzalayarak örgüt ile türel münasebetini başlattı. Bu mutabakat, 2017’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) onaylanarak yürürlüğe girdi.
ŞİÖ nedir?
Rusya, Çin, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan tarafından 1996’da kurulan Şanghay Beşlisi, birinci etapta güvenlik hedefli ve üye ülkelerin teröre karşı birlikte hareket etmelerini amaçlayan bir çerçevede kuruldu. Bu periyotlarda içinde Rusya’nın ve Çin’in bulunması, Şanghay Beşlisi’nin NATO’ya alternatif bir örgüt olduğu kanısını pekiştirdi.
Şanghay Beşlisi, 2001’de Özbekistan’ı da tam üye yaparak Şanghay İşbirliği Örgütü ismini aldı. Örgütün işbirliği kapsamında iktisat, ticaret, güç ve öteki stratejik alanlar da yer alıyor.
İki ana jeopolitik ekseni bulunuyor
Şanghay İşbirliği Örgütü’nde Rusya ve Çin olmak üzere iki ana jeopolitik eksen bulunuyor.
Orta Asya ülkeleri ve Hindistan, Rusya eksenine yakın dururken, Pakistan ve İran Çin eksenine daha yakın görünüyorlar.
Kimi uzmanlara nazaran, Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve askeri gücünü önemseyen Örgüt üyeleri, kendi saflarında yer alacak bir Türkiye için büyük heyecan duyuyor.