Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan ziyaretinin sonunda gazetecilere açıklamalarda bulundu. “Son vakitlerde içeriden ve dışarıdan ‘Türkiye, bu paraları nereden buluyor?’ diye sorular geliyor” sözü üzerine Erdoğan, “Çalışıyoruz, çalıştığınız vakit para da geliyor. Ülkemize duyulan inançla dışarıdan da geliyor” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütü 22’nci Devlet Liderleri Tepesi için Özbekistan’a gerçekleştirdiği ziyaretin sonunda gündeme ait değerlendirmelerde bulundu, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in davetine icabetle, Şanghay İşbirliği Zirvesi’ne birinci defa ‘özel misafir’ olarak katıldığını hatırlatan Erdoğan, Türkiye’nin 2012’den bu yana teşkilatın ‘diyalog ortağı’ olduğunu söyledi.
Türkiye’nin, teşkilatın Güç Kulübü Üst Seviye Kümesinin Devir Başkanlığını da üstlendiğini, 2017’de Kümenin Üçüncü Yüksek Seviyeli Küme Toplantısı’na Ankara’da konut sahipliği yaptığını anlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, teşkilatla Türkiye ortasında muhakkak bir müktesebatın oluştuğunu belirtti.
Şanghay İşbirliği Teşkilatının kuruluşundan itibaren gerek güvenlik, gerekse iktisat ve ticaret alanlarında önemli uzaklıklar katettiğini ve bu çerçevede genişlemesini sürdürdüğünü tabir eden Erdoğan, “Küresel iktisatta Asya kıtasının oynadığı belirleyici rol esasen ortadadır. Avrasya coğrafyasının yüzde 60’ını kapsayan teşkilat coğrafyasında 3,2 milyar insan yaşıyor. Teşkilat üyeleri 20 trilyon dolara ulaşan bir ekonomik büyüklükle global gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 30’dan fazlasını üretiyor.” dedi.
“BİRLİKTE ATABİLECEĞİMİZ ADIMLARA AİT DEĞERLENDİRMELERDE BULUNDUK”
Türkiye’nin, Tekrar Asya Teşebbüsü kapsamında kıta ülkeleriyle iş birliğini ikili ve çok taraflı seviyede daha da geliştirme iradesinin kati olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, kelamlarına şöyle devam etti:
* “Zirvedeki hitabımda tarihi, kültürel, insani bağlara sahip olduğumuz cet yurdu Asya’nın güvenlik, istikrar ve refahının teminini, dış siyaset önceliklerimiz ortasında telakki ettiğimizi belirttik. Bölgemizde ve ötesinde güvenlik ve istikrarın sağlanması için iş birliğine verdiğimiz kıymetin altını çizdik. Tepede salgın sonrası düzgünleşme devrinde ekonomilerimizin dayanıklılığını artırmak hedefiyle birlikte atabileceğimiz adımlara ait değerlendirmelerde bulunduk.
* Görüşmelerde ayrıyeten global ekonomik gelişmeleri de ele aldık. Global enflasyonla uğraşta iş birliğinin ehemmiyetine değindik. Teşkilat bünyesinde ülkemizle iş birliğinin daha da geliştirilmesi tarafında irade ve istek bulunduğunu memnuniyetle müşahede ettik. Bu Tepe, ülkemizin önceliklerini vurgulamak ve teşkilatı ilgilendiren temel hususlarda sağlayabileceğimiz katkıları lisana getirmek bakımından kıymetli bir vesile teşkil etti.”
Zirve marjında Azerbaycan, Çin, Moğolistan, Özbekistan, Rusya ve İran’ın Cumhurbaşkanları ile Pakistan ve Hindistan’ın Başbakanları ile verimli ikili görüşmeler gerçekleştirdiklerini bildiren Erdoğan, görüşmelerinde ikili bağların yanı sıra şimdiki global sorunlara dair fikir teatisinde bulunduklarını söyledi, istişarelerin ve temasların güzel sonuçlar doğurmasını temenni etti.
“ERMENİSTAN’IN BARIŞ VE İŞ BİRLİĞİNE ODAKLANMASI DEĞER TAŞIYOR”
Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik akınlarına yine başladığı ve Şuşa Mutabakatı’na nazaran Türkiye’nin bölgeye askeri birlik göndermesinin kelam konusu olup olmadığına ait soru üzerine Erdoğan, şu cevabı verdi:
* “Ermenistan’ın provokasyonları karşılığında Azerbaycan başlattığı operasyonu tamamladığını söylüyor. Operasyonu bitirdiğine nazaran de bunu artık dalgalandırmanın bir manası yok. İlham Bey’den aldığım bilgilere nazaran Azerbaycanlı kardeşlerimiz şu anda kendilerini inançlı bir pozisyona taşımış oldular.
* Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik provokasyonlarından vazgeçmesi, evvelce verdiği taahhütlere uygun davranarak bir an evvel barış ve iş birliğine odaklanması burada değer taşıyor. Bizim dileğimiz, bölgemizde yürütülen olağanlaşma süreçlerinin muvaffakiyetle nihayete erdirilmesi ve bölgesel barış ve istikrarın kalıcı olarak sağlanmasıdır.”
Tahıl koridoruyla ilgili olarak Rus gemilerine hem garanti verilmemesi hem el konulmasından ötürü Rusya’nın kendi tahıllarını ve gübreyi de çıkartamadığı hatırlatılarak, “Avrupa Birliği yasaklamış, ambargo koymuş fakat gübre probleminde bilhassa kendilerine alıyorlar. Asya, Afrika, Latin Amerika ülkelerine hala yasak devam ediyor. Bu kapsamda Rusya’yla bilhassa bu gönderilemeyen bölgelere tahıldan bahsettiniz ancak gübrenin de gönderilmesi kelam konusu olabilecek mi?” sorusuna karşılık Erdoğan, şunları kaydetti:
“Tabii gerek Rusya’dan gerek Ukrayna’dan gelen her türlü eser, bu tahıl eseri olabilir, gübre olabilir, bunların hepsi için biz ilgili ülkeyle kesinlikle müzakereleri, görüşmeleri yapıyoruz. Gerek Dışişleri gerek ilgili bakanlar olsun, hepsi muhataplarıyla da görüşmek suretiyle adımlarımızı buna nazaran atıyoruz. Şu ana kadar adımları bu türlü karşılıklı müzakereyle, istişareyle attığımız için de şimdi bu türlü önemli bir falso ortaya çıkmadı. Sayın Putin’le burada yaptığımız görüşmede de bu sürecin birebir ihtiyatla sürdürülmesi konusunda mutabık kaldık.”
“2023 İÇERİSİNDE AKKUYU BİRİNCİ GÜÇ ÜNİTESİNİN AÇILIŞINI YAPABİLECEĞİZ”
“Rusya Federasyonu’nun, KKTC’yi tanıyabileceğine dair kimi yorumlar yapılıyordu, bu bahis gündeme geldi mi? Türkiye ile Rusya’nın mevcut iş birliği alanlarını Doğu Akdeniz’de daha da genişletmeleri üzere ek birtakım adımlar kelam konusu olabilir mi? Akkuyu’nun gecikmemesi istikametinde sizin de takip ettiğiniz bir süreç vardı. Bu bahiste bizimle paylaşabileceğiniz ayrıntı var mı?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu cevabı verdi:
“Kuzey Kıbrıs konusundaki tavrımızı yalnızca Rusya’ya değil, tüm memleketler arası topluma anlatıyoruz, beklentilerimizi münasebetleriyle izah ediyoruz. Akkuyu ile ilgili olarak da mutabakat sağlandı. Bu mutabakatla birlikte de şu anda oradaki Türk firması IC ile mutabık kaldılar. Bundan sonraki süreci süratle devam ettirerek 2023 içerisinde de birinci üniteyi inşallah bitirip birinci ünitenin açılışını yapabileceğiz.”
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile görüşmesinde Türkiye’nin, Karabağ ya da Zengezur Koridoru konusundaki tavrı ve Suriye’deki konumunun gündeme gelip gelmediği ve Zirve’de Astana Süreci’ne ait rastgele bir temasın olup olmadığına ait soru üzerine Erdoğan, “Doğrusu Astana Süreci’ni Zirve’de görüşmedik lakin muhataplarımla Suriye probleminin kalıcı tahliline dair sıkıntıları ayrıyeten ele alıyoruz. Karabağ konusunda da tüm bölge ülkelerinin Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne şartsız ve güçlü takviye vermeleri kıymetli. 20 Ekim’de Zengilan Havalimanı’nın açılışını yapacağız. İlham Beyefendi bu havalimanının açılışına bilhassa aslında bizden tarih aldı ve biz de tarihi verdik. ‘Zengilan’ın açılışını yaptıktan sonra da Cebrail’e geçer, inşallah merasimi de orada yaparız.’ dedi. Mutabık kaldık. Tahminen kimi önderleri de oraya ayrıyeten kendisi çağıracak.” tabirlerini kullandı.
GÜNDEM OLAN FOTOĞRAF HAKKINDA AÇIKLAMA
Liderlerle sohbet ederken çekilen bir fotoğrafın kamuoyunda çok konuşulduğu hatırlatılarak fotoğrafın nasıl oluştuğu sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İlham Beyefendi o koltuğu bana bıraktı, kendisi yandaki koltuğa geçti. Birçok Rusça bildiği için tercüman da konuştuklarımızı Rusçaya çeviriyordu. Oradaki sohbetimiz natürel hepsinin bayağı güzeline gitti. Hoş bir anı oldu.” dedi. Erdoğan, “Ama biliyorsunuz bizimki altı kişilik masa değil.” tabirlerini kullandı.
Erdoğan, muhalefetin, toplumsal konut projeleri ile Gençlik ve Spor Bakanlığının yurtlarıyla ilgili, “beton ekonomisi” istikametindeki tenkitlerinin hatırlatılması üzerine, betonsuz ne bina ne yol ne de köprü olduğunu tabir ederek, “Bunlar bu türlü diyor ancak dedikleri şeylerin akla, mantığa sığar bir yanı var mı?” diye sordu.
105 yeni yurdun açılışını yaptıklarını lisana getiren Erdoğan, “Bu 105 yurt açılışının ötesinde bu sene arz olarak öğrenci talebinden çok çok fazlayız. Bütün bunlara karşın şu anda ‘Daha da artı kıymet meydana getirelim, rastgele bir meşakkat muhakkak olmasın.’ diyoruz. Bu türlü bir çalışma şu anda ortada.” dedi.
Yurtlarda 2002’de 182 bin olan yatak kapasitesinin 2022’de 850 bine çıktığına dikkati çeken Erdoğan, şöyle devam etti:
* “Bizim yurtlar nitekim çok lüks. Ben yurtları dolaşıyorum, bakıyorum. Yemekler hakeza o denli. Fiyatlar çok çok düşük. İşin bu türlü bir hoşluğu de var. Bütün bunların yanında da natürel benim iftihar ettiğim bir şey de şu, öğrenci kişilik buluyor. Bilhassa ‘Bu benim yurdum.’ diyebiliyor. Biz ranzalarda kaldık. Artık üç yatak, karyola, çalışma odası, gardırobu, her şeyi içinde. Yurtlar bu türlü. Birçoğu da görünümüyle, her şeyiyle çok çok farklı.
* Geçen gün Cebeci Öğrenci Yurdu’nun açılışını yaptım. Gençlik yıllarımda öğrenciliğimde Ankara’ya geldiğimde Cebeci Öğrenci Yurdu’nda arkadaşlarımla bir gece, iki gece birlikte kalırdım. O yurt ile bunlar mukayese edilmez. İşte onu yıktık, artık sıfır yeni yaptık. Açılışı yaptık, odaları bir dolaştık. O vakit erkek yurduydu. Artık 4 bin kişilik bir kız yurdu oldu. Yani ‘beton’ filan diyorlar lakin bir gel, gez, gör, bak neyin nesidir? ‘Hakikaten nasıl bir yurt, bir göreyim şunu’ diye bir kederleri yok.”
“Temel tenkit teknolojiye yatırım yerine buraya yatırım yaptığınız, fabrika kurmuyor, fabrika açmıyor formunda.” sözü üzerine Erdoğan, “İşte Bay Kemal, TEKNOFEST’e geldiği gün Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, onu gezdirirken ona aslında hoş bir ders verdi esasen, epey anlattı ona kimi şeyleri ancak anlamaz.” dedi.
SOSYAL KONUT
TOKİ’nin toplumsal konut ve arsa konusunda yapacağı arzın çok konuşulduğu ve ikinci günde müracaatların 2 milyonu aştığı hatırlatılarak, “Talebin bu kadar çok olması, gereksinimin da çok olduğunun bir göstergesi. İleriki periyotta bu arzın daha da artacağına dair bir eğilim var mı?” sorusu üzerine Erdoğan, şu karşılığı verdi:
* “Arzın yapılması noktasında bizim bir kahrımız yok. Artık bir görmüş olduk arz-talep istikrarını. Demek ki arz-talep istikrarı, talep istikametinde gözüküyor. Öyleyse demek ki seçimin ertesinde tekrar bir atılım yapılabilir. O vakte kadar da esasen bu inşaatların kabası bitmiş olur, yüzde 50-60 oranında ilerlenmiş olur zira orada işin büsbütün bitmesi 1,5-2 yılı bulur. Bir taraftan da tabi kuraların çekilmesi, ondan sonra yerleşmeler başlar. Bu ortada da biz işin ikinci etabına başlamış oluruz. Burada bizim para pul problemi yok.
* Doğal burada talebin yoğunluğu ortada. Onun için diyorum ki Allah nasip ederse seçimden sonra yeni bir etabı inşallah başlatacağız zira bizim arsa noktasında filan kahrımız yok. Arsa noktasında eza olmadıktan sonra kâfi ki iş yapacak bir iktidar olsun. İş yapacak iktidar da biziz. Alışılmış Bay Kemal ve avanesi, ona da bir şey uydururlar. Ben arkadaşlara da söyledim, ‘Arkadaşlar hiç oyalanmayalım, Türkiye’nin dört bir yanında planlamaya nazaran çabucak temel atmaya başlayalım. Yıl sonunu beklemeyeceksiniz.’ dedim. Talimatı verdim ve yıl sonuna varmadan biz şu anda hangi kentte ne kadar yapıyoruz, ona nazaran bir taraftan da temelleri atıp inşaatlara başlayacağız.”
KILIÇDAROĞLU’NA YANIT
Erdoğan, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, toplumsal konut projesiyle ilgili tenkitleri ve “başvuru için alınan 500 liranın geri ödenmeyeceği, bunun bir seçim yatırımı olduğu” tenkidinin anımsatılması üzerine, “Bu, birinci kez yapılan bir şey değil ki. Biz TOKİ vasıtasıyla bundan evvel aslında 1 milyon 170 bin konutu yaptık, teslim ettik. Şu anda TOKİ konutlarında oturanlar var, bize dualar ediyorlar. İşte en son geçenlerde Esenler’de teslimat yaptık ve o daireleri ziyaret ettik. Bizimkinin ispatı var. İspat-ı beden etmişiz biz.” diye konuştu.
“MERKEZ BANKAMIZIN REZERVİ 115 MİLYAR DOLAR CİVARINDA”
“Son vakitlerde içeriden ve dışarıdan ‘Türkiye, bu paraları nereden buluyor?’ diye sorular geliyor.” tabiri üzerine Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
* “Çalışıyoruz, çalıştığınız vakit para da geliyor. Ülkemize duyulan itimatla dışarıdan da geliyor. Hazine, Maliye, Merkez Bankası el ele vererek üretken bir ekonomiyi büyütüyor zira bizim bu attığımız adımlar, tüketim iktisadının yahut israf iktisadının sonucu değil, tam tersine üretim iktisadının bir sonucudur.
* Üretim iktisadının sonucu olarak da şu anda biz hasılayı toplamaya başladık. İşte şu an prestijiyle mesela Merkez Bankamızın rezervi 115 milyar dolar civarında. Artık bunlara kalsa, bunlar Merkez Bankasının rezervini adeta sıfırlanmış üzere gösteriyorlar ancak tablo o denli değil.”
TUNÇ SOYER’E TEPKİ
Erdoğan, İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in, İzmir’in kurtuluş yıl dönümündeki kelamlarının hatırlatılması üzerine, şunları söyledi:
* “Bu adamın istikameti filan yok. Bu, pusulayı şaşırmış ve terbiyeden uzak. Tarihini hakaretle tabir etmeye çalışan bir insan, bir sefer bu milletin bir evladı olamaz. Bu millet, bu ecdatla anılıyor. Bu ecdatla şu anda biz iftihar ediyoruz lakin ne yazık ki siyasetin içinde olmaktan öte, parti lideri olanlarda bile ve üstelik ‘Tarihçiyim’ dedikleri halde bunu yapanların olması hakikaten bir akıl tutulmasıdır.
* 33 sene Osmanlıyı yönetim eden bir Sultan Abdülhamid’e utanmadan, sıkılmadan o denli yakıştırmalar yapılması asla kabul edilemez. Bir de ‘Merdan Yanardağ’ diye birisi var. O da Osmanlı hakkında ahlaksız sözler kullanıyor, hakaretler ediyor. Bu sözleri katiyetle nefret cürmüne da girer. Natürel bunların üzerine gitmemiz lazım. Yani bu meydan o kadar boş değil. Bunu bilmeleri gerekecek. Ecdadımıza şayet layık olacaksak bunlara hukuk çerçevesinde gereğini yapmamız lazım.” AA