DUVAR – Bir yıl evvel Meclis’ten geçen torba kanunla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a özel bütçe yetkisi veren yasa hususu Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Cumhur İttifakının oyları ile kabul edilmiş olan yasa, TBMM’nin bütçe yapma yetkisini deldiği gerekçesiyle anayasaya muhalif bulundu.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği, 5018 sayılı yasaya eklenen husus “2021 yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu’nda yer alan genel bütçe gelir kestirimi üzerinde gerçekleşen gelir kadar genel bütçe kapsamındaki kamu yönetimleri ile özel bütçeli yönetimlerin bütçelerine ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.” kararını içeriyordu.
Bu yetki ile tam 296 milyar TL Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından, yasanın iptaline kadar geçen müddette dağıtıldı. Cumhuriyet müellifi Çiğdem Toker, Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümeyeceği prensibi nedeniyle, dağıtılan paraya ait bir süreç yapılamayacağına dikkat çekti, karar oylamasına ve imzalara ait iki ayrıntıyı köşesine taşıdı:
“Karar, dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. İki detay, kararı tekrar günümüz siyasi konjonktüründe biraz daha enteresan kılıyor:
– Oybirliğiyle alınması
– Bu oybirliği kararda İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı vazifesinden, bütün yüksek yargı/atama teamülleri çiğnenerek jet süratiyle AYM üyeliğine getirilen İrfan Fidan‘ın da imzasının bulunması.
Bütçe hakkının önemi
AYM kararında, iptale münasebet olarak, Anayasa hususlarının ihlaliyle birlikte ‘bütçe hakkı’na terslik işleniyor. ‘Yıl içinde kestirimden fazla mali kaynak olduğu fark edildiğinde, bu kaynakların harcanmasına karar verme yetkisinin’, bütçe hakkı mucibince TBMM’ye ilişkin olduğu vurgulandı. Cumhurbaşkanı kararnamesiyle ödenek üstü harcama yapılamayacağının altı çizildi.
Yürürlük de durdurulabilirdi
Resmi Gazete’de dün yayımlanan kararın 13 Ekim 2022’de alındığı anlaşılıyor. Kararda, CHP’nin başvururken talep ettiği, yürürlüğün durdurulması talebinin reddedildiğini okuyoruz. Münasebet: ‘Koşulları oluşmadığından.’
Oysa AYM, bu belgeyle ilgili birinci toplantıyı 30 Aralık 2021’de yapmış. Evrakta eksik olmadığı, yürürlüğü durdurma talebinin temel inceleme etabında ele alınacağı kayda geçmiş.
Şunu demek istiyorum: Bir sene evvel yürürlüğe girmiş bir kanun hususu hakkındaki yargı kararı Ekim ayında verilip Aralık ayında yayımlanmışsa, yürürlüğün durdurulmasının şartları elbette oluşmaz…
Peki AYM’nin yürürlüğü durdurma talebini daha evvel ele alıp karara bağlamasının önünde ne mahzur vardı? Şayet bu talebi 10-11 ay sonra değil de işin çabucak başında değerlendirse ne olurdu? Yürürlüğün durdurulması talebini kabul etseydi de o Anayasa’ya karşıt bulunan ‘ödenek ekleme’ işi o vakit durdurulsa, TBMM’nin hakkı olan 296 milyar TL’yi Erdoğan’ı imzalarıyla dağıtılmasının önüne geçilse Anayasa’ya ve hukuka uygunluk açısından daha dengeli, daha hakkaniyetli bir tercih olmaz mıydı?”