ANKARA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kabine toplantısının akabinde sarsıntı öncesi duyurduğu 14 Mayıs’ta seçim planından vazgeçmediklerini söyledi, kararın Resmi Gazete’de yayınlanacağı gün için de 10 Mart Cuma gecesini işaret etti. Cumhurbaşkanı Kararı yayınlandıktan sonra Yüksek Seçim Heyeti 60 günlük takvimi açıklayacak, böylelikle Türkiye 2 ay sürecek seçim sürecine girmiş olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tıpkı açıklamasında göç etmek durumunda kalan depremzedelerin seçim sürecinde hak mahrumiyeti yaşamaması için de bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlayacaklarını belirterek şunları kaydetti:
“Bu süreçte diğer ile taşınan, yurt ve misafirhanede konaklayan, çocuğun kaydını öbür ile alan, sıhhat nedeni ile diğer ile giden, seçmen kütüğünü yaşadığı yere nakleden hangi sebeple olursa olsun 6 Şubat felaketinden sonra ikametgahını, seçmen kaydını değiştiren depremzedelerimizin kendilerine sağlanan hak ve imkanlarından yoksun kalmamalarını sağlayacak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesini yayınlıyoruz.”
Cumhurbaşkanlığı bürokratlarınca hazırlandığı öğrenilen kararnamede ne üzere düzenlemelerin yer alacağı bilinmezken bahisle ilgili karşılığı aranan temel soru, göç etmek durumunda kalan depremzedelerin nasıl oy kullanacağı.
YSK SEÇİME HAZIR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarını pahalandıran siyasi partilerin YSK temsilcileri, YSK’nin seçime, hatta önümüzdeki birkaç seçime hazır olduğunu ve bu açıdan şuranın misyon ve sorumluluk alanlarında bir ıstırap yaşanmayacağı görüşünde. YSK’nin muhalefet temsilcilerine nazaran seçim sürecinde yapılması gereken en değerli şey sandık güvenliğini sağlamak.
YSK temsilcilerinin Cumhurbaşkanı’nın işaret ettiği depremzede seçmenlerle ilgili kararnameye de itirazları yok. Sarsıntıdan ötürü göç etmek zorunda kalan seçmenler için kolaylaştırıcı uygulamaların gerekliliğine dikkat çeken muhalefet partilerinin YSK temsilcileri, kelam konusu kararnamenin yasal ve Anayasal çerçevede olması ve oy kullanma süreçlerinde rastgele bir şaibeye yol açabilecek tüm seçenekleri ortadan kaldıracak biçimde hazırlanması gerektiği görüşünde.
‘KARARNAME ‘İKAMETİMİZİ TAŞIDIĞIMIZDA HAKKIMIZI KAYBEDER MİYİZ’ TASASINI GİDERECEK’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kelamını ettiği kararnamenin Cumhurbaşkanlığı’nda hazırlandığını tabir eden YSK’nin AK Parti Temsilcisi Recep Özel, sarsıntı sebebiyle diğer vilayetlere gitmek zorunda kalan vatandaşların kimi tereddütleri olduğuna dikkat çekerek şunları söz etti: “Vatandaşlarımızın ikametgahlarının belirlenmesi noktasında tereddütleri var. ‘İkametgahımızı taşıdığımız vakit hakkımızı kaybeder miyiz’ diye düşünüyorlar. O tereddütleri gidermek manasında bir kararname olacak. Hiçbir hak kaybına uğramayacaklar. Depremzede vatandaşımızın, nereye giderse gitsin o bölgedeki tüm haklardan faydalanmasını sağlayacak bir genelge çıkacak.”
‘SEÇİM GÜNÜ VATANDAŞIMIZ NEREDE OLMAYI PLANLIYORSA ORANIN KAYDI GEÇERLİ OLACAK’
Kendi vilayetlerinden taşınmak zorunda olan depremzedelerin adres tespiti konusunda Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün çalışma yürüteceğini söz eden Özel, “Bu vatandaşlarımızın AFAD’da, valiliklerde kayıtları var. Nüfus Vatandaşlık il-ilçe müdürlükleri, valilikler, kaymakamlıklar çalışma yapıyorlardır. Oy verme gününde vatandaşımız nerede olmayı planlıyorsa oranın kaydı geçerli olacak. Oy verme hakkından yoksun kalmayacaklar” dedi.
‘NÜFUS HAREKETLİLİĞİ DEVAM EDİYOR, LİSTELERİN GÜNCELLENMESİ EN KIYMETLİ KONU’
Seçmen listelerinin güncellenmesinin seçim sürecindeki en değerli husus olduğuna vurgu yapan Özel, “Ne kadar kayıt altına alınsa da nüfus hareketliliği devam ediyor. Stabil bir hale ne vakit gelir bilemiyorum. Bu süreci sağlıklı bir formda götürürsek seçim yeterli bir formda neticelenecek. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi de bunu sağlayacak. Seçmen olan tüm vatandaşlar kesinlikle bir yerde seçmen listesinde yer alacaklar” diye konuştu.
‘TÜM DATALAR SİSTEMDEN ÇEKİLİYOR, SPEKÜLASYON KELAM KONUSU OLAMAZ’
Depremzede hareketliliği ve bu hareketlilikten kaynaklı yeni adres kaydı oluşturma sürecinin hiçbir soru işareti yaratmayacak halde ilerleyeceğini belirten Özel, “Tüm bilgiler sisteme işleniyor ve YSK dataları sistemden çekiyor. Rastgele bir spekülasyon kelam konusu olamaz” değerlendirmesini yaptı.
‘TÜRKİYE’NİN EN YETERLİ YAPTIĞI ŞEY SEÇİM, BU SEÇİMİ DE EN ÂLÂ BİÇİMDE YAPARIZ’
Deprem bölgesinde yapılacak seçimlerle ilgili de telaş duyulmaması gerektiğini kaydeden Özel, YSK bürokratlarının zelzele bölgesinde çalışma yaptığını belirterek, “Bir rapor hazırlanıyor. Raporda kendi gereçlerinde, ilçe binalarında hasar, eksilme var mı, bunun tespiti var. Bir işçi kaybı varsa işçi desteği yapılır. Seçim gereçleri enkaz altında kaldıysa ihalelere çıkılır. Türkiye’nin en yeterli yaptığı işlerden biri seçim, bu seçimi de en âlâ halde yaparız” diye konuştu.
‘KARARNAMEYE TAKVİYE VERİRİZ, TEMEL YAKLAŞIMIMIZ ANAYASA VE YASALAR ÇERÇEVESİNDE OLMASI’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kelamını ettiği kararname ile depremzedelerin adres taşımalarına kolaylık sağlanmasına yönelik bir uygulama getirebileceğini tabir eden CHP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, “CHP olarak temel yaklaşımımız Anayasa ve yasalar çerçevesinde depremzedelerin gerek bulundukları yerlerde gerek mecburî olarak gittikleri yerlerde oy kullanabilmelerini sağlamak. Bunu sağlayacak her türlü önlemin alınmasına takviye veriyoruz. Fakat bunun bir hududu var, başta Anayasa ve yasalar çerçevesinde yapılması” değerlendirmesinde bulundu.
‘DEPREMZEDELERİN OY KULLANMASIYLA İLGİL ÖNGÖRÜLEMEYEN BİR SÜREÇ VAR’
Depremzedelerin oy kullanmasının kolaylaştırılması gerektiğini tabir eden Yakupoğlu, depremzede seçmenlerle ilgili öngörülemeyen bir süreç olduğunu belirterek, “Örneğin Ankara önemli bir göç aldı. Ne olacağı bilinmeyen. Bu insanların geldikleri yerde de bir nüfus azalması oldu. Bunların yerine yığma kamu vazifelisi ismi altında seçmen olacak mı olmuyor mu bilemiyoruz. Geçmiş seçim deneyimleri bunu akıllara getiriyor” diye konuştu.
CHP’nin her türlü hazırlığının bulunduğunu, seçmen kütüklerini aktüel olarak takip ettiklerini ve yinelenmiş oy kullanılmasının mümkün olmadığını da belirten Yakupoğlu, “En son şimdiki seçmen kütüklerini zelzeleden birkaç gün evvel aldık. Zelzele sonrasında da elimizdeki listeyle sonraki yapıyı karşılaştıracağız. Hem yabancı seçmen hem nüfus hareketliliği açısından bakacağız. Önümüzde öngöremediğimiz süreçler var” dedi.
‘PARLAMENTO SEÇİMLERİ HER İKİ İTTİFAK İÇİN DE ÖNEMLİ’
Bu husustaki telaşların yalnızca CHP’ye has olmadığını AK Parti’yi de ilgilendirdiğini belirten Yakupoğlu, “Cumhurbaşkanlığı seçiminde kamu vazifelisi Ankara’dan Adıyaman’a gitmiş, orada oy kullanmış, bunun çok bir değeri yok. Ankara’da da oy kullansa birebir kazana düşecek oyu, Adıyaman’da da. Tek sorun vilayetlerin çıkaracağı milletvekili sayılarında rastgele bir tesir olacak mı, bu tesir parlamento aritmetiğini etkileyecek mi etkilemeyecek mi? Bu durum hem Cumhur hem Millet ittifakı için kritik” sözlerini kullandı.
‘2018’DE SORUN YAŞAMADIK ZİRA SANDIK BAŞINDAYDIK’
Yaklaşan seçimde YSK açısından bir sorun çıkacağını düşünmediğini de söz eden Yakupoğlu, “YSK çok hakikat bir yolda yürüyor. YSK’nin her seçim periyodunda çıkardığı genelge ve kararlar var. Bunlar hem YSK tarafından hem siyasi partiler tarafından hem de kamuoyu tarafından benimsendi. En son cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi 2018’de yapıldı. Bu seçimde siyasi partilerin önemli bir itirazları olmadı. Seçim sonucunu etkileyecek bir şey tespit etmedik. Zira tüm seçmenler sandık başındaydı, ıslak imzalar, tutanaklar alındı” dedi.
‘YSK SEÇİME HAZIR OLMAK DURUMUNDA, ZELZELE SEÇİMİ İMKANSIZ KILMADI’
YSK’nin seçime hazır olmak durumunda olduğunu belirten HDP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Tiryaki, “Seçim materyalleri seçim kararı alındıktan sonra 15-20 gün içinde hazırlanacak gereçler değil. 50 milyon seçmen var ve seçimlerin yenilenmesi, ikinci çeşide kalması; bunların hepsi ihtimal dahilinde. YSK’nin her vakit elinde iki seçimlik gereç bulundurması gerekiyor” diye konuştu.
‘SEÇİMİN YAPILMASININ ÖNÜNDE MANİ YOK’
Deprem nedeniyle seçim heyetlerinin olduğu binaların etkilendiğini, birtakım gereçlerin ziyan gördüğünü belirten Tiryaki, lakin bu durumun seçimin yapılmasının önünde mani olmadığını kaydetti. YSK’nin bir an evvel sarsıntı bölgesindeki durumu değerlendirmesi gerektiğini belirten Tiryaki, “Geçen hafta YSK bürokratları bölgeye gittiler, seçim heyetlerini incelediler. Lakin seçim yapılması beklenen okullarda, sandık heyeti merkezlerinde bir araştırma inceleme yapmadıklarını duyduk. Bu mevzuda bize bir brifing verecekler. Bir an evvel bu bahsin netleşmesi gerekiyor. Bu brifingden sonra tablo biraz daha netleşecektir” değerlendirmesinde bulundu.
‘DEPREMZEDELERİN OY KULLANMASINI KOLAYLAŞTIRMADA SORUN YOK LAKİN SADECE BEYANLA OLMAMALI’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği kararnameye ait değerlendirmelerde de bulunan Tiryaki, “Bulundukları seçim bölgesi dışına taşınmak zorunda kalan, konutları yıkıldığı, orada bir ömür imkanları kalmadığı için diğer kentlere gitmek zorunda kalan insanların seçmen kayıtlarını kolaylaştırmak açısından bir kararname ise bunda sorun yok. Ancak bu yalnızca bir beyan üzerine ‘Ben şurada oturuyorum, beni kaydedin halinde olmamalı. Bu, keyfi durumlara yol açabilir. Birtakım bilgi ve evraklar istenmeli. Kamuya ilişkin yurt üzere yerlerde kalıyorsa bunun evrakı olmalı, yakınının evindeyse o yakınından beyan alınmalı. Bu yurttaşlara yedi gün 24 saat hizmet verilmeli. Taşındıkları kentlere adres nakillerini kolaylaştıracak merkezler kurulabilir” diye konuştu.
‘YASAL DÜZENLEME KARARNAME İLE YAPILIRSA KARŞI ÇIKARIZ’
Kararnamenin Meclis’in iradesi ve Anayasa yok sayılmadan düzenlenmesi gerektiğine vurgu yapan Tiryaki, “Kanunen yapılması gereken işleri, seçim kanununun değiştirilmesiyle yapılacak işleri bir kararname ile yaparlarsa karşı çıkarız” dedi.
‘İRADENİN SANDIĞA YANSIMASI GEREKİR, DÜZENLEME YAPILMASI MAKÛS BİR ADIM DEĞİL’
İYİ Parti’nin YSK Temsilcisi Tolga Öztürk de partisinin depremzede seçmenler için yurt dışı seçimlerde olduğu üzere depremzede seçmen kütüğü oluşturulmasını öngören bir kanun teklifi hazırladığını hatırlatarak, “Yasal ve anayasal düzenleme yapılamıyorsa depremzedelerin oy kullanmasını sağlayacak bir kararname hazırlanması makus bir adım değil. En azından oy kullanacaklar. Bu kıymetli zira sayı hiç az değil. Bu iradenin sandığa yansıması gerekir” diye konuştu.
‘DEPREMZEDELERİN GÖÇ ETTİKLERİ İLİN SEÇMENİ OLACAĞI BİR DÜZENLEME OLABİLİR’
Depremzedelerin oy kullanabilmesi için üniversite öğrencileri için uygulanan sisteme benzeri bir düzenleme yapılabileceğini kaydeden Öztürk, “Üniversite yurtlarında kalan öğrenciler ikinci adres işaretleyebiliyorlar oy kullanmak için. Yani depremzedeler de resmi olarak ikametlerini taşımasalar da kaldıkları misafirhanede yurtta, akrabasının yanında kaldığına dair bir evrakla seçim şurasına başvurursa göç ettiği ilin seçmeni olacak. Bu türlü bir düzenleme hazırlanıyor olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘YSK İLE İLGİLİ SORUN YOK, TEKRARLANMIŞ OY İHTİMALİ YOK, YAPILMASI GEREKEN SANDIĞI KORUMAK’
Deprem bölgelerinde yapılacak seçimle ilgili de teknik olarak bir sorun yaşanacağını düşünmediğini tabir eden Öztürk, “YSK yalnızca bu seçime değil, önümüzdeki 2-3 seçime hazır olacak güce sahip. 3-4 seçim yapabilecek kapasitede. YSK ile alakalı sorun yok. Seçmen kütüğü açısından da sorun yok. Evvelden mesken konut gezilerek sayım yapılıyordu. Artık TC kimlik numaraları ile birlikte bilgiler sisteme giriyor. Yani tekrarlanmış oy olma ihtimali de yok. Yapılması gereken sandığı korumak” dedi.
‘ISLAK İMZALI TUTANAK SANDIĞIN TAPUSU, SARSINTI BÖLGELERİNDE DE SANDIĞA SAHİP ÇIKACAĞIZ’
Tüm Türkiye’de olduğu üzere sarsıntı bölgelerinde de parti üyelerinin, vatandaşların sandıklara sahip çıkacağını belirten Öztürk, “Deprem seçimden iki gün evvel de olabilirdi, öngörülebilir bir şey değil. Parti üyeleri olduktan sonra zelzele bölgelerinde de bir şey yapılamaz. Islak imzalı tutanak sandığın tapusu. Yapılması gereken sandık başlarında bulunmak. Sandığı koruduktan sonra sorun olmaz. Bunu sağlayacağız, zelzele bölgelerine de gideceğiz, sandığa sahip çıkacağız. İstedikleri yerde oy kullansınlar” diye konuştu.