Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyonunu yüzde 83.45 olarak açıkladı. Böylelikle TÜİK’in enflasyonu, Türkiye geneli için de gösterge niteliğinde olan İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından yüzde 107.42, Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) tarafından yüzde 186.27 olarak açıklanan sayılardan yeterlice koptuğunu bir sefer daha gösterdi.
TÜİK’e nazaran tüketici fiyatları endeksindeki (TÜFE) değişim, eylül ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 3,08, bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 52,40, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 83,45 ve 12 aylık ortalamalara nazaran yüzde 59,91 olarak gerçekleşti.
En yüksek artış ulaştırmada
Bir evvelki yılın birebir ayına nazaran en az artış gösteren ana küme yüzde 30,76 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran artışın en yüksek olduğu ana küme ise yüzde 117,66 ile ulaştırma oldu.
Ana harcama kümeleri prestijiyle eylülde bir evvelki aya nazaran en az artış gösteren ana küme yüzde 0,04 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Buna karşılık, eylül ayında bir evvelki aya nazaran artışın en yüksek olduğu ana küme ise yüzde 9,99 ile konut oldu.
Tüketici fiyatlarında en yüksek artış üniversite giderleri
Tüketici fiyatları bazında eylülde en fazla fiyat artışı yüzde 22,7 ile üniversite eğitim sarfiyatlarında, en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 18,21 ile patates ve kimi yumru bitkilerde görüldü. Üniversite masraflarındaki artışı yüzde 20,78 ile kent gazı ve doğalgaz, yüzde 20 ile elektrik, yüzde 14,82 ile reçel, marmelat ve bal izledi.
Eylülde fiyatı en çok artış gösteren öteki eserler ortasında yüzde 14,71 konserve edilmiş yahut işlenmiş zerzevat ve zerzevat içerikli eserler, yüzde 11,96 ile yumurta ve yumurta ile ilgili eserler, yüzde 11,35 ile hava yolu nakliyatı, yüzde 10,89 ile ulaştırma sigortası, yüzde 6,98 ile katı yakıtlar ve yüzde 6,96 ile su (şebeke suyu) yer aldı.
Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 18,21 patates ve birtakım yumru bitkilerde oldu. Bunu yüzde 15,09 ile taze balık ve deniz eserleri, yüzde 2,46 ile mücevheratlar, saat ve kol saatleri, yüzde 2,44 ile dana eti, yüzde 2,32 ile margarin ve yüzde 2,14 ile kara yolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı takip etti.
Eylülde fiyatı en çok azalış gösteren öteki eserler ortasında yüzde 1,34 ile ferdî ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları, yüzde 1,03 ile likit hidrokarbonlar, yüzde 0,44 ile peynir ve yüzde 0,11 ile kuzu, koyun, keçi eti sıralandı.
Heterodoks iktisat çöktü
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin geçen haftaya damgasını vuran “epistemolojik kopuş” terimi enflasyonda gerçekleşerek, Nebati’nin “halk ekonomisi” olarak tanımladığı iktisada heterodoks yaklaşımın işe yaramadığını göstermiş oldu. Nebati, geçen hafta “Bugün ‘modern para teorisi’, ‘halk ekonomisi’, ‘girişimci devlet anlayışı’, ‘kalkınmacı merkez bankacılığı’ ve daha birçok yaklaşım, bildiğiniz üzere son derece tanınan olan heterodoks iktisat yaklaşımlarına birtakım örneklerdir. Neoklasik iktisat niyetinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım, günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal iktisat ve nöro iktisat üzere alanların da tesiriyle daha fazla ehemmiyet kazanmaktadır. Türkiye’nin özgül şartları kelam konusuyken ve heterodoks iktisada dair varlıklı bir literatür varken, hatta ve hatta tüm global sarsıntılara karşın ülkemiz birçok alanda olumlu gelişmeler kaydederken, çeşitli çevrelerce iktisat modelimizin insafsızca ve adeta ideolojik bir saplantıya varırcasına eleştirilmesini şaşkınlıkla karşıladığımızı belirtmek isterim” kelamlarıyla gündeme damgasını vurmuştu.