EKONOMİ SERVİSİ – Merkezi idare bütçesinin hazırlanma sürecini başlatan OVP’de makro siyasetler, unsurlar, amaç ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükler, gelecek 3 yıla ait gelir masraf iddiaları, bütçe istikrarı, borçlanma durumu, kamu yönetimlerinin ödenek teklif tavanları yer alıyor.
Temel ekonomik büyüklüklerin bu yıl sonuna ait gerçekleşme iddialarına de yer verilen OVP’de Temmuz 2022 itibariyle yüzde 79 olan enflasyonun yıl sonunda yüzde 65’e ineceği öngörüldü. OVP’ye nazaran, enflasyonun 2023 sonunda yüzde 24.9, 2024 sonunda yüzde 13.8 ve 2025 sonunda da yüzde 9.9 olması hedefleniyor.
Büyüme varsayımı yüzde 5
OVP’de, ikinci çeyrekte yüzde 7.6 büyüyen Türkiye iktisadının bu yılı yüzde 5’lik büyümeyle kapatacağı iddia edildi. 2023 için yüzde 5, 2024 ve 2025 için ise yüzde 5.5’lik büyüme gayeleri konuldu. OVP’ye nazaran, bu yılı 808 milyar dolarlık büyüklükle kapatacağı iddia edilen Türkiye iktisadı 2025 sonunda 1 trilyon dolarlık büyüklüğü aşacak. OVP’de geçen yıl 9 bin 592 dolar olan kişi başına gelirin bu yıl 9 bin 485 dolara düşeceği varsayım edildi. Kişi başına gelirin 2023’te 10 bin 71 dolar, 2024’te 10 bin 931 dolar, 2025’te ise 12 bin 91 dolar olması hedefleniyor.
İşsizlik 2023’te yüzde 10.4
OVP’de bu yıl Türkiye nüfusunun 85 milyon 142 bin kişi olacağı varsayım edildi. Bu yıl 30 milyon 655 bin olan istihdam sayısının OVP periyodu boyunca her yıl yaklaşık birer milyon kişi artması hedeflendi.
Bu maksat doğrultusunda bu yıl yüzde 47.4 olarak varsayım edilen istihdam oranının OVP devri sonunda yüzde 49.5’e yükselmesi öngörüldü.
Geçen yıl yüzde 12 olan işsizlik oranının ise bu yıl yüzde 10.8’e, 2023’te yüzde 10.4’e, 2024’te yüzde 9.9’a, 2025’te yüzde 9.6’ya ineceği varsayım edildi.
İhracat çıtası yükseldi
Daha evvel bu yıl için 250 milyar dolar olarak konulan ihracat amacı OVP’de güncellendi ve yılın 255 milyar dolarlık ihracatla kapatılacağı varsayım edildi. OVP periyodu boyunca ihracat gayeleri şöyle sıralandı: 2023’te 265 milyar dolar, 2024’te 285 milyar dolar, 2025’te 305 milyar dolar. İthalatın ise bu yıl 360 milyar dolar olacağı, bunun 103.5 milyar dolarının güçten kaynaklanacağı varsayım edildi. Güç faturasının 2023’te 85 milyar dolara, 2024’te 76.3 milyar dolara, 2025’te de 70.9 milyar dolara ineceği öngörüldü. Buna bağlı olarak da bu yıl 105 milyar dolar olacağı kestirim edilen dış ticaret açığı için 2023’te 80 milyar dolar, 2024’te 78 milyar dolar, 2025’te de 79 milyar dolar gaye konuldu.
Turizm geliri süratli artacak
Bu yıl turizmden 34 milyar dolarlık gelir kestirimi yapılan OVP periyodu boyunca turizm gelir maksatları şöyle:
2023’te 45 milyar dolar, 2024’te 55 milyar dolar ve 2025’te 62 milyar dolar. Geçen yıl sonunda 13.6 milyar dolar olan cari açığın bu yıl sonunda 47.3 milyar dolara çıkacağı kestirim edildi. Cari açık maksadı ise 2023’te 22 milyar, 2024’te 13.7 milyar, 2025’te 10 milyar dolar.
Bütçe istikrarında iyileşme
OVP’de kamu kısmı genel istikrarına (KKGD) ait öngörüler de yer aldı. Geçen yıl 183.9 milyar lira açık veren KKGD’nin bu yılki açığı 861.9 milyar lira olarak kestirim edildi. Merkezi idare bütçe açığının ise geçen yılki 201.5 milyar liralık düzeyinin bu yıl 461.2 milyar liraya çıkacağı öngörüldü. OVP’de merkezi idare bütçe istikrarının 2023’te 659.4 milyar lira, 2024’te 582.7 milyar lira, 2025’te de 409 milyar lira açık tarafında olacağı planlandı.
Vergilerde yüksek artış tahmini
Geçen yıl 1.1 trilyon lira olan vergi gelirlerinin bu yıl 2 trilyon 299 milyar lira, 2023’te 3.2, 2024’te 4, 2025’te 4 trilyon 780.7 milyar liraya yükseleceği öngörüldü..
Kurumların ödenek teklifi
Kamu yönetimlerinin ödenek tavanlarından kimileri şöyle: TBMM 5.2 milyon, Cumhurbaşkanlığı için 6.6 milyar, Hazine ve Maliye Bakanlığı için 2 trilyon, Ulusal Savunma Bakanlığı için 182.7 milyar, Ulusal Eğitim Bakanlığı için 435.3 milyar lira.