Tüketici Fiyatları Endeksi’nin (TÜFE) Eylül ayında besin fiyatları, doğalgaz ve elektrik artırımlarının da tesiriyle aylık yüzde 3.8 artması yıllık bazda ise 24 yılın yeni doruğu olan yüzde 84.63’e yükselmesi bekleniyor. TÜİK Eylül ayı enflasyon oranını 3 Ekim saat 10:00’da açıklayacak.
Türk lirasında devam eden bedel kaybı, beraberinde enflasyonun da yükselmesini getirmesi bekleniyor. Alım gücünü günden güne azaltan enflasyon oranı vatandaşlar tarafından kaygıyla bekleniyor.
ENFLASYON ORANI BEKLENTİSİ NE KADAR?
Reuters’ın 11 iştirakçiyle gerçekleştirdiği ankette Eylül ayı için yıllık enflasyon kestirimleri %83.5 ila %85.35 ortasında yer alıyor. TÜFE en son Temmuz 1998 periyodunda %85.3 artış kaydetmişti.
Yükselen enflasyona karşın iktisadi faaliyette ivme kaybının devam ettiğine dikkat çeken TCMB geçen hafta siyaset faizini 100 baz puan indirerek %12 düzeyine çekti. Ekonomistler birinci yarıda güçlü büyüyen Türkiye iktisadının global finansal şartlar sebebiyle büyümenin yılın kalanında yavaşlamasını bekliyorlar.
ENFLASYON ORANI NE VAKİT AÇIKLANACAK?
TÜİK Eylül ayı enflasyon oranını 3 Ekim saat 10:00’da açıklayacak.
YILLIK ENFLASYONU İDDİASI YÜZDE 72
Ankette aylık enflasyonun ise %3.75 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor; varsayımlar %3.1 ila %4.1 bandında yer alıyor. Aylık artışın sebebi olarak yaz mevsiminin sona ermesi ile birlikte yükselen besin fiyatları, doğalgaz ve elektrik artırımlarının direkt ve dolaylı tesirleri gösteriliyor. Eylül ayı başında elektrik ve doğalgazın ünite fiyatına, ithalat fiyatınlarındaki artış nedeniyle abone kümelerine nazaran %20 ile %50 ortasında artırım yapıldı. Ekonomistler artırımın enflasyona tesirinin iki puanı geçebileceğini belirtmişti. Reuters’ın bugün tamamladığı ankette yıl sonu iddiası %72.25 oldu.
Yılboyunca yapılan anketlerde 2022 yılsonu varsayımları Rusya-Ukrayna savaşının güç ve tahıl fiyatlarına tesiri ve TL’nin bedel kaybı sebebiyle sert yükselirken son üç aydır kestirim revizyonları sonlu kaldı. TCMB’nin yılsonu enflasyon varsayımı ise %60.4 düzeyinde bulunuyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Türkiye’nin önümüzdeki yılın birinci ayları prestijiyle enflasyon meselesini artta bırakacağını açıklamıştı. Hükümet düşük faiz ile üretim ve ihracatı destekleyen bir iktisat programı uygulayarak kronik cari açığı fazlaya çevirdikten sonra enflasyon ile uğraş etmeyi hedefliyor. Ama devam eden Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle yükselen güç fiyatlarının yarattığı süreçlerin Türkiye’nin programını tehlikeye sokmasından kaygı ediliyor.
ENFLASYON TALİMATLA DÜŞECEK
Bugün yüzde 80’i aşan Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yıllık enflasyonu, seçimlerin yapılacağı haziran ayında yüzde 35’in altına gerileyecek. Üstelik enflasyon kağıt üstünde düşerken her ay artırımlar yağmaya, fiyatlar artmaya, hayat kuralları zorlaşmaya devam edecek.
TALİMATLA YAPILDI
İktidarın ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ teziyle faizleri indirdiği geçen yılın eylül ayına kadar tüketici enflasyonu aylık bazda yüzde 0.89 ile 1.94 civarında artış gösteriyordu. Fakat faizler talimatla düşürülünce döviz patladı, artırımlar sağanağa dönüştü, enflasyon rekora koştu.
Önümüzdeki periyotta yıllık enflasyon hesaplanırken yüzde 13’leri aşan aylık enflasyonlar hesaptan çıkacak, onların yerine yüzde 1, yüzde 2 ya da yüzde 3’ler civarındaki aylık enflasyonlar girecek. Baz tesiriyle yıllık enflasyon süratle düşecek. Örneğin aylık enflasyon eylül-mart ortasında her ay yüzde 2.5, nisan ve mayısta yüzde 2’şer artarsa, 9 aylık enflasyon artışı yüzde 24’ü bulacak. Lakin ekimde yüzde 83’leri görecek yıllık enflasyon kasımda yüzde 63, ocakta yüzde 50, martta yüzde 43 ve mayıs ayında yüzde 35’in altına inecek. Seçmen seçimlere kelamda ‘beli kırılmış enflasyonla’ girerken hayat pahalılığı devam edecek.
Yılbaşında maaş artırımları azalabilir
TÜİK’in çarşı pazardaki gerçek artırımları karşılamayan yıllık enflasyonu baz tesiriyle kağıt üstünde süratle düşerken yılın ikinci 6 ayında TÜFE’nin yüzde 15-16 civarında artacağı kestirim ediliyor. Bu durumda yıl başında memur ve emeklinin maaş artırımı enflasyon farkı dahil yüzde 16’lar civarında kalacak. Maaş artırımları vatandaşın çarşı pazarda karşılaştığı gerçek artırımlara nazaran değil de TÜİK’in gösterge niteliğindeki enflasyonuna nazaran yapıldığı için, fazladan seçim artırımı yapılmazsa hayat pahalılığı daha da artacak.