Türkiye’nin cari açığının kapanmasında hayati kıymete sahip ihracat gelirleri birinci 7 ayda yüzde 19 artış kaydetti. Lakin, global pazarlardaki gelişmelerle birlikte ihracatçı kesimlerde aşağı taraflı revize edilmeye başlanan yılsonu beklentileri, hükümetin ihracat gelirlerine dayalı iktisat siyasetini fonksiyonsuz kılabilir.
Ukrayna savaşının global yansımaları, global resesyon işaretleri, başta Avrupa olmak üzere artan enflasyonist baskı ve gerileyen alım gücü Türkiye’nin temel ihracat pazarlarında bozulma işaretlerini beraberinde getirdi.
Buna bağlı olarak Türkiye’nin en büyük ihracatçı dallarında yavaşlayan ya da gerileyen ihracat siparişleri de, yılsonu ihracat gayelerinde de aşağı istikametli revizyonları beraberinde getirmeye başladı.
Buna Euro/dolar paritesindeki gerilemenin olumsuz yansımaları da eklendiğinde, iktisat siyasetini cari açığın kapanması üzerine kuran Türkiye’de güç fiyatlarındaki sert artışın yarattığı tahribatın akabinde ihracatta da beklenen performansın yakalanamaması iktisattaki riskleri katlayabilir.
TAHMİNLER ŞAŞABİLİR
Neredeyse yüzde 80’e ulaşan enflasyonla çaba için para siyasetinde sıkılaştırma ve faiz artırımı üzere metotları tercih etmeyen Erdoğan hükümeti, bunun yerine ihracat ve turizm gelirlerindeki artışla döviz arzının bollaşmasını, bunun sonucunda da liranın istikrar kazanarak enflasyonun vakit içinde düşeceğini öngörüyor.
Türkiye’nin 2022 için 250 milyar dolar ihracat gayesi bulunuyor. Lakin global gelişmelerin akabinde varsayımlar şaşabilir.
HAZIR GİYSİDE GAYELER DÜŞTÜ
TOBB Hazır giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclis Lideri Erdem Fayat’a nazaran, Türkiye’nin en büyük ihracatçı dallarından hazır giyside sene başında yüzde 15 olan ihracat artışı beklentisi ihracat pazarlarındaki son gelişmelerin akabinde “geçen yıla paralel seyir”e indirgenmiş durumda.
Fayat, “2021’de kesim 20 milyar doları geçerek ihracat rekoru kırmıştı. Bu yıl için ise yüzde 15 artışla 23 milyar dolar gaye koymuştuk. Lakin ihracat siparişlerindeki suratın yavaşlaması ile yılsonu gayelerini yüzde 15 artıştan ‘bir evvelki yılı yakalarız ya da çok az artış olur’a indirdik” dedi.
Fayat, “İhracat sipariş suratındaki yavaşlamayı net biçimde görüyoruz. Siparişlerimizdeki yavaşlama evvel ABD pazarında başladı, sonra Avrupa’da. Bilhassa İngiltere’de çok daha net hissediyoruz” diye konuştu.
OTOMOTİVDE DE AŞAĞI İSTİKAMETLİ REVİZE
Türkiye’nin en büyük ihracatçı kesimlerinden otomotivde de ihracat amaçları aşağı revize ediyor.
Geçen hafta Tofaş ve Ford Otosan, ihracat pazarlarında berbatlaşan görünümle birlikte yılsonu maksatlarını düşürdü.
Ford Otosan bu yıl için daha evvel 350 bin-360 bin adet olarak açıkladığı ihracat beklentisini 330 bin-340 bin adede indirdi.
Tofaş da ihracat amacını 125 bin-140 bin adetten 110 bin-125 bin adet aralığına çekti.
YENİ İHRACAT SİPARİŞLERİNDE DÜŞÜŞ
İSO Sektörel PMI Anketi’ne nazaran, temmuzda yeni ihracat siparişlerinde ortalarında dokuma, kimyasal-plastik-kauçuk eserleri, makine, metal endüstrinin de bulunduğu çeşitli bölümlerde düşüş gözlendi.
Öte yandan, Türkiye’nin cari fazla veren kesimleri ortasında yer alan inşaat gereçleri bölümünde de ihracat siparişleri gerileme kaydetmekte.
Türkiye İnşaat Materyali Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından temmuz ayında yayımlanan bölüm raporunda, “Gelecek üç aya ait alınan ihracat siparişleri uzun müddet sonra birinci defa geriledi. İhracat pazarlarındaki yavaşlama hissedilmeye başlandı” denildi.
İMSAD Lider Vekili Ferdi Erdoğan Reuters’a yaptığı değerlendirmede, siparişlerdeki gerilemenin yanı sıra parite kaynaklı risklere de dikkat çekerek, şöyle dedi:
“Sektörde ithal girdi maliyetler dolar ile; bilhassa en büyük pazar olan AB ülkelerine ihracat Euro ile. Parite eşitlenince, en başta Çin ve etrafımızdaki ülkelere karşı, değerli bir kâr fırsatı da ortadan kalkıyor demek… Güç maliyet avantajımız da olmadığı düşünülürse 0.40-0.50 dolar/kg fiyatla ihracat yapan kesim ihracatta bir daralma yaşama sürecine girebilir.”
“EURO BEDEL KAYBETMESE 7 MİLYAR DOLAR FAZLA OLACAKTI”
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da dün açıklanan ihracat sayılarının akabinde yaptığı değerlendirmede Euro-dolar paritesine işaret ederek, paritedeki gerilemenin Türkiye’nin dış ticaret istikrarı üzerinde risk ögesi oluşturduğunu söyledi.
Muş, Euro’daki bedel kaybı olmasa birinci 7 ayda Euro cinsinden yapılan ihracatın 7 milyar dolar daha fazla olacağına dikkat çekti.
PARİTE, CİROLARI DÜŞÜRECEK
Birçok kesimde dolar bazlı ham hususa karşı, gelirlerin değerli bir kısmının Euro olduğunu belirten Fayat da ihracattaki parite kaynaklı riske işaret ederek şöyle dedi:
“Parite bilhassa AB yüklü ihracat yapan hazır giysi için çok makus oldu. Dolar bazında yüzde 7-8 daha az ciro yapacağız. Kârımızda da yüzde 5 düşüş öngörüyoruz. Bu düzeylerdeki paritenin dış ticaret istikrarını olumsuz etkilemesini bekliyoruz.”