HANDE ATILGAN Ankara – Geçen temmuz ayında uygulamaya konan ve 1 yılını doldurmak üzere olan “Çok Taraflı Yaşlı Değerlendirmesi”ne atıfta bulunulan çalışmada, ihmal ve istismardan kapsamlı fizikî muayeneye bütün ayrıntılar belirlendi. Kapsamlı geriatrik değerlendirmenin yararlarına dikkat çekilen çalışmada, şu başlıklara vurgu yapıldı:
“Yaşlının tüm sıkıntılarının tek merkezde çözülmesi, yaşlı bireylerde teşhiste atlanabilecek hastalıkları ortaya çıkarmak, günlük hayat aktivitelerinde bağımlı olmayı azaltmak, bakım masraflarının ve sıhhat harcamalarının azaltılması, gerektiğinde toplumsal dayanak verilmesi, hayat kalitesinin arttırılması, sağlıklı ömür müddetinin uzatılması.”
İhmal ve istismar
Öz bakımı bozulan yaşlılar için “ihmal ve istismar” ihtimalinin kesinlikle kıymetlendirilmesi gerektiği belirtilen çalışmada, “Hasta bakımevinde yahut bir yakının ve/veya bakıcının yanında kaldığı halde öz bakımı bozulmuş ise ihmal konusunda kuşkumuz daha fazla olmalıdır. Bakım verenlerin katkıları dikkatle sorgulanmalıdır. Korkmuş, huzursuz konuşan, konuşmakta zorlanan bedeninde yara ve morarmalar olan hatta kırık ile başvuran yaşlı da istismar açısından değerlendirilmelidir. İhmal ve istismar edilen yaşlı, toplumsal hizmet uzmanı ve güvenlik ünitelerine bildirilmelidir” dendi.
Nörolojik muayene şart
Çalışmaya nazaran; fiziki muayene kesinlikle nörolojik muayeneyi de kapsamalı. Hastaya sırf emele yönelik sorular sorulup, anlayıp anlamadığı da teyit edilmeli. Geçmişteki teşhisler, tedaviler detaylı not edilmeli; yaptırdığı aşılar ve kanser taramaları sorulmalı. Hastaların ilaç torbalarını yanlarında getirmeleri de kesinlikle istenmeli. Çalışmada, “Yaşlılarda aksi ispat edilene kadar yeni başlayan şikâyetler ilaç yan tesiri olabilir. İlaca bağlı yan tesirler en büyük sorunu oluşturur iken, yan tesir için diğer bir ilaç eklenmesi de farklı bir problemdir” sözleri de kaydedildi. Ayrıyeten, Türkiye’deki kamuya bağlı hastanelerin hastalarına sağlayabildiği muayene mühletinin çok üstünde olacak biçimde, her hastaya en az 30-40 dakika müddet ayrılması gerektiği tespiti de dikkat çekti.
Aile doktoru başına 3-4 tam bağımlı yaşlı
Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz hafta TBMM Yaşlıların Sıkıntılarını Araştırma Komisyonu’na verdiği bilgilerde, aile doktorları aracılığıyla 23 bin yaşlının bağımlılık düzeyinin tespit edileceğini açıklamıştı. Kademeli olarak ilerleyen ve toplamda 45 dakikayı bulan “Çok Taraflı Yaşlı Değerlendirmesi” çerçevesinde yapılacak araştırmada, hasta yükü konusunda ise şu tespitler yapılmıştı:
Aile tabibinin sorumluluğundaki ortalama hasta sayısı 2 bin 700 olar ak hesaplanırsa (son sayılara nazaran 3249), doktor başına tam bağımlı 3-4 yaşlı düşüyor.
Araştırmada muvaffakiyet maksadı yüzde 40, tabip başına düşen nüfus istenen düzeye inerse oran yüzde 90’a kadar çıkacak.