İSTANBUL (İGFA) – Son yıllarda emlak fiyatlarının fevkalâde artışına karşılık sarsıntı sigortası bedellerinin çok düşük kaldığını belirten Avukat Abide Gülel, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerle birlikte ortaya çıkan tablo hakkında şu bilgileri verdi:
“Yakın vakitte meydana gelen zelzelelerin, pek çok bölgede maddi ziyanlara yol açtığı gözlemlendi. Bilhassa mesken ve iş yeri satın alarak yatırım yapan bireyler, bu doğal afet sonucu büyük ekonomik kayıplar yaşadılar. Beklenen bir İstanbul sarsıntısının de ekonomik altyapı üzerinde benzeri bir tesire sahip olabileceği öngörülüyor.
Örneğin, 50 milyon liralık, her biri 5 milyon lira kıymetinde 10 adet mülke yatırım yapmış bir birey düşünüldüğünde, bu mülklerde meydana gelebilecek ağır hasar yahut büsbütün yıkım durumunda, bu yatırımın büyük bir kısmının kaybolabileceği belirtiliyor. Şayet bu meskenler zarurî zelzele sigortası kapsamında sigortalanmışsa, her bir konut için azamî 640 bin lira teminat alınabilecek ve toplamda bu 6 milyon 400 bin lira yapar. Fakat bu, 50 milyon liralık yatırımın 43 milyon 500 bin liralık kısmının yitirilmesi manasına gelir.
Bu durumda, şayet mülkler sigortalı değilse, bireyin sigorta teminatı dışında bir geliri olmayacak ve devlet tarafından sağlanabilecek temel konut imkanlarına yönlendirilecek.
Ancak, DASK’ın sunduğu 640 bin lira azami teminat fiyatının, mevcut inşaat maliyetleri düşünüldüğünde kâfi olmadığına dikkat çekilmektedir. Bu bütçe ile yalnızca yaklaşık 100 metrekarelik prefabrik bir konut inşa edilebilir ve piyasa koşulları göz önüne alındığında bu meblağla yeni bir konut satın almak da hayli zor”.
RİSK VE EMLAK KIYMETİNE NAZARAN PRİM SİSTEMİ GETİRİLMELİ
Avukat Abide Gül, mevzuya ait tahlil yolunu da şöyle anlattı:
“Zeminin zelzele riskine, yapının inşaat tekniğine, imal yılına, emlak pahasına nazaran pirim sistemi getirmektir. Risk durumuna nazaran daha fazla pirim ödeyen DASK’tan daha fazla teminat almalı. Binasının piyasa kıymeti yüksek olan lakin sarsıntıya dayanıklılık standartlarına nazaran inşa edilmiş yapılara da indirimler sunulmalı. Bu türlü bir düzenleme için Japonya’daki uygulamalar örnek alınabilir.
Deprem teminatları 640 bin lirada kalırsa ve bahsettiğim düzenlemeler yapılmazsa, İstanbul başta olmak üzere zelzele sınırındaki kentlerde mesken ve işyerleri yatırım aracı olmaktan çıkabilir. İlgili kurumlar bu hususta yeni bir düzenleme için çabucak harekete geçmeli.”