Sosyal güvenlik sistemindeki uygulamalar nedeniyle emekli adaylarının başı karışabiliyor. Bunlardan biri de ‘son 7 yıl kuralı’. Emeklilikteki son 7 yıl kuralı emekliliğine birkaç yıl kalan herkesin dikkat etmesi gereken husus. Alınan maaştan, sigortalı olunacak sandığa kadar birçok parametreyi ilgilendiriyor.
Farklı sigortalılık statüsünde çalışma sık karşılaşılan bir durum. Örneğin; sigortalı çalışan bir kişi daha sonra Bağkur’lu olarak prim ödeyebiliyor yahut memur olarak Emekli Sandığı’na prim ödüyor. Öteki yandan bir memurun vazifesinden ayrılarak SGK’lı olarak çalışmaya başladığı, Bağkur’lu bir esnafken daha sonra memur olarak Emekli Sandığı’na prim ödediğine de şahit oluyoruz.
Özetle iş hayatında farklı statüde prim ödemesi yapılabiliyor. Farklı statülerde çalışan bu şahıslar, emekli olacaklarında hizmetleri birleştiriliyor. Bu türlü bir durumda ise emekli olacak kişinin hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağı en çok merak edilen bahisler ortasında. Bu durumun tespiti ise kişinin sigorta başlangıç tarihine nazaran değişiyor:
11 Ekim 2008’den evvel sigortalı olanların hangi sigortalılık statüsünden emekli olacağını son 7 yıl kuralı belirliyor.
21 Ekim 2008 ve daha sonra sigortalı olanlar ise tüm çalışma hayatı boyunca fazla prim ödediği sigortalılık statüsünden emekli oluyorlar.
8 EYLÜL 1999’DAN EVVEL İSE…
Farklı işyerlerinde çalışan milyonlarca vatandaş emeklilik hesabını yapıyor. Bazen SSK’lı işten ayrılanlar kendi işlerini kurup Bağkur sigortasından devam ediyor. Lakin emeklilik tarihi yaklaşınca hesaplar yapılmaya başlanıyor. Bilmeden yahut mecburî olarak geçilen farklı statüdeki sigorta hem emeklilik yaşını hem primi hem de emekli maaşını etkiliyor.
BU AYRINTI GÖZDEN KAÇIRILIYOR
Çünkü maddelere nazaran emeklilikte kişi, sigortalılık geçmişine nazaran farklı şartlara tabi tutuluyor. Emekliliğine birkaç yıl kalanların son 7 yıl kuralına bilhassa dikkat etmesi gerekiyor.
Prim geçmişinde farklı kurumlarda sigortalılık durumu varsa son 7 yıl kuralı geçerli oluyor. SGK’dan emekli olmayı beklerken son 7 yıl kuralı nedeniyle Bağkur’dan emekli olabilirsiniz.
1260 GÜN ARTI 1’E NAZARAN HESAP
Buradaki son 7 yıl, son 7 takvim yılı olmayıp, primi ödenen son 7 yıl yani; son olarak ödenen 2520 gün primdir. Son 2520 gün prim ödemesi içinde, fazla prim ödenen sigortalılık statüsünden, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor.
Emeklilik için son 7 yılda hangi statüde prim daha fazla ise emeklilik süreçleri de ona nazaran yapılıyor. Şayet son 7 yıllık fiili hizmet müddetinde 3.5 yıldan/1260 günden fazla müddetli Bağkur statüsü varsa emeklilik statüsü de 4/B oluyor. Aksi durumda ise son 7 yıllık fiili hizmet müddetinde son 1260 günden fazla müddetli SSK statüsü varsa emeklilik statüsü de 4/A oluyor.
2008’DE KURAL DEĞİŞTİ
1 Ekim 2008 yılı sonrası işe girişler için ise kural farklı. 1 Ekim 2008 sonrasında işe giren sigortalıların çalışma hayatının tümünde ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüye nazaran prim ödenmiş ise prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan statüye nazaran emeklilik kaideleri belirleniyor.
BAĞKUR’UN AVANTAJI VAR MI
8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan yaşlı bireyler Bağkur’da, 5400 gün prim (15 yıl), bayansa 60, erkekse 62 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabiliyor. Meğer 8 Eylül 1999’dan sonra sigortalı olan yaşlı biri, SSK’dan emekli olabilmek için ya primini 7000 güne tamamlayacak (kadın 58, erkek 60 yaşı dolduracak) ya da 4500 gün prim ödeyecek. Ayrıyeten 25 yıl sigortalılık mühletini dolduracak (kadın 58, erkek 60 yaşı dolduracak). Dikkat edilirse hem yaşlı olacak hem başlangıcı 8 Eylül 1999’dan sonra olacak. Yani kısıtlı bir kısma avantaj sağlıyor.
ÖRNEK SORUYLA AÇIKLAMA
Posta Gazetesi müellifi Ekrem Sarısu, okuyucusundan gelen son 7 yıl kuralı ile ilgili soruya şu biçimde karşılık verdi:
Soru: 1964 doğumluyum. SSK teşebbüs 1982’de olup SSK’ya 2290 gün, 4B isteğe bağlıya da 1320 gün olmak üzere toplam 3610 gün prim ödemem var. Ne vakit emekli olabilirim?
Cevap: Son 7 yılda fazla prim ödenen, şayet bu müddette prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Sorunuza nazaran 4/B statüsüne (Bağkur’a) SSK’dan sonra 1260 günden fazla prim ödediğinizden, Bağkur kaideleriyle emekli olacaksınız. Bağkur’da yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş koşullarına tabisiniz. İsteğe bağlı olarak 1790 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigortalı olarak bir işte çalışarak SSK’ya 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeyerek SSK’dan emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık mühleti, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş koşullarına tabi olarak). Bu seçenekte daha az primle ve daha erken emekli olmaktasınız.