Emekli olmasına karşın çalışmaya devam eden milyonlarca kişi, aklındaki kıdem tazminatı sorusuna dair araştırmalara başladı. Son devirde emeklilerin promosyon haberi gündeme gelince, kıdem tazminatına dair ayrıntılar da merak konusu oldu. Pekala kıdem tazminatını kimler alabilir? Emekli çalışanlar tazminat alabilir mi? Emekli kıdem tazminatı alma kuralları neler? Patron ile çalışanlar uyuşmazlıklara neden olan kıdem tazminatını kimler alabilir gelin birlikte bakalım.👇
Emeklilerin gündeminde şu sıralar bankaların verdiği promosyonlar var. Maaş konusu ve promosyonlar gündeme gelince, çalışan emekliler kıdemli tazminatına dair şimdiki bilgileri de araştırmaya başladı.
Emekli olduğu halde çalışmaya devam edenlerin başını kurcalayan soruların başında kıdem tazminatı geliyor. Yargıtay’ın durum özelinde aldığı yeni karar sonrası kıdem tazminatında; prim ve gününü doldurup yaşından ötürü emekli olamayanların tazminatlarının farklılık gösterdiği belirtildi.
Emeklilik Sonrası Çalışmaya Dair Detaylar
Emekli olup çalışmaya devam edenlerin olağan çalışanlardan pek bir farkı bulunmuyor. Tüm çalışanlar birebir haklara sahip. Emekli çalışanların bu hususta iki farklı seçeneği var:
-
Emekli maaşlarından kesinti yapılmaz lakin halihazırda çalışılan işyerinden verilen maaştan Sosyal Güvenlik Takviye Primi (SGDP) ödemesi yapılır.
-
Çalışanların aylığı kestirilip prim ödemesi yapılması tercih edilebilir. SGDP hem çalışan hem patron tarafından ödenir. Kamuda çalışanların emekli aylığından kesinti yapılır. Yapılacak kesintinin toplam meblağı %32 oranındadır. Bunun %7.5 kadarı personelden, %22.5’i patrondan kesilir.
Emekli olduktan sonra çalışan işçiden kısa vadeli sigorta kolları primi kesilmez. Kişisel olarak ziraî faaliyetlerde bulunan, personel ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olan ve sonra kendi işini kuran, eğitim kurumlarında fiyat karşılığında ders veren, vakıf üniversitesinde vazife alan çalışanlardan SGDP kesintisi yapılmaz.
Emekli Çalışanların Hakları Neler?
1- Emekli olduktan sonra çalıştığı kurumda devam etmek isteyen çalışanlar; patron ile anlaşarak emekli olmasının akabinde, çalıştığı evvelki yılların kıdem tazminatını alır ve kıdemini sıfırlayabilir. Patronu ile yeni bir kontrat yaparak çalışmayı sürdürür. Ya da emekli olup kıdem tazminatını almadan birebir işyerinde çalışmayı sürdürebilir. Kıdemi sıfırlanmayan çalışan, işten çıkartılırsa; emekli olup da tazminatını aldığı tarih sonrası için yine tazminat talep edebilir.
2- Emeklilik hasebiyle kıdem tazminatı aldıktan sonra, Toplumsal Güvenlik Dayanak Primi ödeme biçimiyle çalışmaya devam eden işçi, kendi isteğiyle işten ayrılma istediği takdirde kıdem tazminatı talep etme hakkı yoktur. SGDP ödemek yerine aylığını kestirmeyi tercih edip çalışanlar, kendi isteği ile işten ayrılırsa, kıdem tazminatı isteme hakkı vardır. Birebir vakitte emekli olarak çalışmaya devam eden işçinin işten çıkmasına patron karar verirse, bu da kıdem tazminatı vermesi gerektiği manasına gelir.
Emekli Kıdem Tazminatı Rehberi
3- Emekli olmasının akabinde kıdem tazminatı almadan çalışmayı sürdürenler; sıhhat üzere zarurî durumlardan işten kendi istekleri ile ayrılır ya da patron tarafından kontratı sonlandırılırsa, patron hem emeklilik öncesi hem de emeklilik sonrası çalışma mühletini hesaplayarak kıdem tazminatı ödemek durumundadır.
4- Emekli olup kıdem tazminatı almadan çalışmayı sürdüren işçi, kıdem tazminatı hak edecek rastgele bir durumu olmadan kendi istekleri ile işten ayrıldığı taktirde; Yargıtay’ın kararına nazaran, ‘(6.11.2019 tarihli Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararı) çalışanın haklı münasebet göstermeden işten ayrılması nedeniyle kıdem tazminatını alamayacağına, fakat emeklilikle sona eren birinci periyoda ilişkin tazminat ödeneceğine, tazminatında da emekli olduğu tarihteki giydirilmiş fiyatı üzerinden ödeneceğine hükmediyor.’.
Kıdem Tazminatına Dair Tarih Detayları
5- Bir işyerinde çalışmaya devam edildiği esnada emeklilik için gereken müddet ve prim günü sayısı dolmuş olmasına karşın, yaştan ötürü emekli olamayanların kıdem tazminatı durumu farklı. Bu durumdaki vatandaşlar işten ayrılmak koşulu ile kıdem tazminatı alabilir. İşe başlama tarihi 8 Eylül 1999 tarihinden evvel olup, sigortalı olarak 15 çalışma yılını dolduran ve 3600 prim gün sayısını tamamlayanlar kendi istekleri ile işten ayrılıp kıdem tazminatı alma hakkına sahip.
İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 ortasında olanlar, 15 yıl çalışıp 4500 prim gününü doldurduktan sonra kıdem tazminatı alma hakkı kazanır. Yahut çalışma hakkına bakılmadan 7000 prim günü dolanlar, kıdem tazminatı alıp işten ayrılabilir.
30 Nisan 2008 – 31 Aralık 2008 tarihleri ortası birinci sefer sigortalı işe girenler 4600 prim günleri dolduktan sonra kendi istekleri ile işten ayrılıp, kıdem tazminatı alma hakkı kazanabilir.