Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz yapılmaması halinde haksız ticari uygulama sayılacak.
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile elektronik ticarette haksız ticari uygulamaların belirlenmesi ve bunların önlenmesi amaçlanıyor.
Buna nazaran elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini değerli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut belli bir kararı almaya zorlayarak olağan kaidelerde taraf olmayacağı bir ticari bağlantının tarafı olmasına sebep olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilecek. Elektronik ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacak.
Düzenlemede, her durumda haksız ticari uygulama sayılacak uygulamalar şöyle sıralanıyor:
Mal yahut hizmet satışı karşılığında elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz yapılmaması,
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal yahut hizmet satışına zorlanması,
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari münasebetin şartlarının, yazılı biçimde yahut elektronik ortamda yapılan aracılık mukavelesiyle belirlenmemesi ya da bu mukavelenin açık, anlaşılır ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması,
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak biçimde aracılık mukavelesi kararlarında geçmişe yönelik yahut tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkan sağlayan rastgele bir karara aracılık mukavelesinde yer verilmesi,
Herhangi bir hizmet verilmediği yahut verilen hizmetin çeşidi ve hizmet bedelinin fiyat ya da oranı aracılık mukavelesinde belirtilmediği halde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması,
Aracılık mukavelesinde rastgele bir objektif ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kumrularına yahut isimli mercilere müracaatta bulunulduğu gerekçesiyle elektronik ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması yahut sonlandırılması.
Teklife nazaran, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısına yapılan ödemeler, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıya yapılmış kabul edilecek.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri
Düzenlemeyle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara birtakım yükümlülükler getiriliyor.
Buna nazaran, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahısların markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamayacak yahut bu malların satışına aracılık edemeyecek. Bu malların, farklı elektronik ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar ortasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak. Bu karar, toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlardan elde eden şahısların markasını taşıyan yahut marka kullanım hakkını haiz olduğu mallar hakkında uygulanmayacak.
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının Vergi Yol Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken evraklardaki bilgilere, satışın yapıldığı elektronik ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkan sağlayacak. Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı yahut elektronik ticaret hizmet sağlayıcının yazılı biçimde ya da elektronik ortamda evvelce olumlu irade beyanını almadan bunların Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) kayıtlı alan isimlerinin ana ögesini oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacak.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcının tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği dokümanlar üzerinden yahut ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulayacak.
Bir takvim yılındaki net süreç hacmi 10 milyar Türk lirasının üzerinde olanlara ek yükümlülükler
Teklifle, bir takvim yılındaki net süreç hacmi 10 milyar Türk lirasının üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler de getiriliyor.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde ettiği dataları, sırf aracılık hizmetlerinin sunulması hedefiyle kullanacak ve aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerleri yahut başka elektronik ticaret ortamlarında elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanamayacak.
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının satışları münasebetiyle elde ettiği dataları bedelsiz taşımasına ve bu bilgiler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş datalara bedelsiz ve aktif biçimde erişim sağlamasına teknik imkan sunacak.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, net süreç hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendine ilişkin elektronik ticaret ortamları ortasında erişim imkanı sunamayacak ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamayacak.
Söz konusu hizmet sağlayıcı, borsada kayden izlenen hisseler hariç olmak üzere, şirket ortaklarının yüzde 5 ve katlarına ulaşan hisse periyot yahut edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan dönemin yahut edinimin hisse defterine işlendiği tarihten itibaren 1 ay içinde Bakanlığa bildirecek.
Şirket kurması, kurulmuş şirketin hisselerini devralması yahut bu hisseleri devretmesi halinde; kuruluşta kuruluşun ticaret siciline tescilinden, periyotta ise dönemin hisse defterine işlendiği tarihten itibaren 1 ay içinde bu süreçleri Bakanlığa bildirecek.
Sermaye Piyasası Kurulunca yetkilendirilen bağımsız kontrol kuruluşunca hazırlanan ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerini, idare ve tertip yapısını, mevcut hisse sahipleri ve bunların hisse oranları ile iştirakleri ve iştirakleri nezdindeki hisse oranlarını, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişi bilgilerini, finansal tablolarını içerecek formda finansal durumunu, kontrol raporunu Bakanlığa gönderecek.
Hizmet sağlayıcı, elektronik ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sağlanan içerikle ilgili mevzuata alışılmamış konuların tespitine yönelik süreçleri ve bunun sonucunda tespit edilen karşıtlıkları içeren raporu Bakanlıkça belirlenen metot ve temellere nazaran Bakanlığa gönderecek.
Net süreç hacmi 30 milyar Türk lirasının üzerinde olanlara ek yükümlülükler
Düzenlemeyle, bir takvim yılındaki net süreç hacmi 30 milyar Türk lirasının, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler geliyor.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, net süreç hacminin tıpkı takvim yılına ait 12 aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış meblağının 30 milyar Türk liralık kısmı için bu fiyatın yüzde ikisine, 30 milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise bu meblağın binde üçüne kadar reklam harcamasını izleyen takvim yılında yapabilecek.
Buna nazaran hesaplanan fiyat, net süreç hacmine dahil edilen elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunların ekonomik bütünlüğü içinde bulunup elektronik ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların toplam reklam bütçesini oluşturacak. Bu bütçe, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılar ortasında net süreç hacmine katkıları oranında paylaştırılacak ve bir takvim yılının üçer aylık periyotlarında en fazla dörtte biri oranında kullanılabilecek.
Net süreç hacminin tıpkı takvim yılına ait 12 aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış meblağının 30 milyar Türk liralık kısmı için bu fiyatın yüzde ikisine, 30 milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise bu fiyatın binde üçüne kadar promosyon, ödül, puan, kupon, ikram çeki ve gibisi imkanları izleyen takvim yılında sunabilecek.
Buna nazaran hesaplanan fiyat, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahıslar tarafından elektronik ticaret pazar yerindeki alıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılara yapılabilecek toplam indirim bütçesini oluşturacak ve bir takvim yılının üçer aylık periyotlarında en fazla dörtte biri oranında kullanılabilecek.
Alıcı ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcı ismine katlanılan maliyetler ile bunlara sağlanan ekonomik menfaatler de bu kapsamda pahalandırılacak.
Bakanlık, buna nazaran hesaplanan fiyatın mal ve hizmet dal ve kategorileri prestijiyle kullanım üst sonunu belirlemeye yetkili olacak.
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcının ticari bağlarını, alternatif kanallardan birebir ya da farklı fiyattan mal yahut hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak, rastgele bir şahıstan mal yahut hizmet teminine zorlayamayacak. Buna imkan sağlayan rastgele bir karara aracılık kontratında yer veremeyecek.
Net süreç hacmi 60 milyar Türk lirasının üzerinde olanlara ek yükümlülükler
Teklifle, bir takvim yılındaki net süreç hacmi 60 milyar Türk lirasının, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getiriliyor.
Buna nazaran, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde, kredi kartıyla yapılan kredili ödeme süreçleri ile öbür ödeme süreçleri hariç olmak üzere, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da Kanun kapsamındaki şirketlerin, kredi verme süreçleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ait faaliyette bulunmasına imkan sağlayamayacak.
Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ait faaliyette bulunulmasına imkan sağlayamayacak.
Teklifte, kargo ve lojistik hizmetlerinde kelam sahibi olmasının öbür işletmelerin rekabet edebilirliğini sekteye uğratması nedeniyle, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerindeki satışlar, kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahısların elektronik ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışları ve elektronik ticaret dışındaki satışları hariç olmak üzere eşya nakliyatı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacağına ait düzenleme yapılıyor.
Mal yahut hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, tıpkı ortamda mal yahut hizmet teminine yönelik kontrat yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacak. Bu hizmetlerin kendisi yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahıslar tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar ortasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak.
Dergi ve gazete üzere periyodik yayınlar ile kitap ve elektronik kitap okuyucularının, kısıtlamaya tabi olmadan elektronik ticaret pazar yerlerinde satışa sunulmasına imkan sağlanıyor.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunlara ilişkin elektronik ticaret pazar yerlerinde faaliyet gösteren elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların ihracata yönelmesinin teşvik edilmesi emeliyle, net süreç hacmi, süreç sayısı ve toplam satış hasılatının hesaplanması ile belirlenen meblağların kullanılmasında yurt dışına yönelik süreçler dikkate alınmayacak.
Haddi aşan işletmelere yükümlülüklere uyması için ahenk süreci öngörülüyor. Ayrıyeten, haddin aşılıp aşılmadığının tespitinde yüzde beşin altındaki had aşımları dikkate alınmayacak.
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı, olumlu irade beyanını yazılı halde ya da elektronik ortamda almadığı sürece, ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı bireylerin ETBİS’e kayıtlı alan isminin ana ögesini oluşturan tescilli markasını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacak.
Elektronik ticaret lisansı
Bir takvim yılındaki net süreç hacmi 10 milyar Türk lirasının, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olacak. Lisans alma başvurusu, hadlerin aşıldığı tarihi izleyen takvim yılının; lisans yenileme başvurusu ise eşikler aşıldığı sürece her takvim yılının mart ayı içinde yapılacak.
Lisans fiyatının ödendiğine dair evrakın lisans alma yahut yenileme başvurusu sırasında ibraz edilmesi halinde öteki bir koşul aranmaksızın lisans verilecek yahut yenilenecek.
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının bir takvim yılında gerçekleşen net süreç hacminin; 10 milyar Türk lirası ile 20 milyar Türk lirası ortasında olması halinde 10 milyar Türk lirasını aşan kısmının 10 binde üçü, 20 milyar Türk lirası ile 30 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan meblağa ek olarak, 20 milyar Türk lirasını aşan kısmının binde beşi, 30 milyar Türk lirası ile 40 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan fiyatlara ek olarak, 30 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde biri, 40 milyar Türk lirası ile 50 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan meblağlara ek olarak, 40 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde beşi, 50 milyar Türk lirası ile 55 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan fiyatlara ek olarak, 50 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde onu, 55 milyar Türk lirası ile 60 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan fiyatlara ek olarak, 55 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde on beşi, 60 milyar Türk lirası ile 65 milyar Türk lirası ortasında olması halinde hesaplanan fiyatlara ek olarak, 60 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde yirmisi,
65 milyar Türk lirasının üzerinde olması halinde hesaplanan meblağlara ek olarak, 65 milyar Türk lirasını aşan kısmının yüzde yirmi beşi oranında lisans fiyatı ödenecek.
Düzenlemedeki eşiklerin aşılıp aşılmadığının tespitinde, ekonomik bütünlük içinde bulunan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların net süreç hacimleri ve süreç sayıları dikkate alınacak. Net süreç hacimleri ve süreç sayıları toplamının düzenlemede belirtilen eşikleri aşması halinde, bu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların her biri lisans alma ve yenileme müracaatında bulunacak.
Lisans fiyatı, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılardan, bunların elektronik ticaret pazar yerlerinde bir evvelki takvim yılında gerçekleşen net süreç hacimleri oranında tahsil edilecek.
Lisans fiyatı Bakanlıkça peşin olarak tahsil edilecek. Tahsil edilen fiyatlar genel bütçeye gelir kaydedilecek. Bu mali eşikler her yıl ETBİS bilgileri kullanılarak hesaplanan elektronik ticaret hacminin yıllık değişim oranına nazaran artırılacak. Artırımın yapıldığı tarihten evvelki takvim yılına ait net süreç hacmine uygulanacak bu eşikler ile elektronik ticaret hacminin yıllık değişim oranı en geç şubat ayı içinde Bakanlığın internet sitesinde ilan edilecek.
Lisans fiyatının hesaplanmasında, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların elektronik ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dahil edilmeyecek.
İntibak süreci
Aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahısların markasını taşıyan yahut kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan yahut satışına aracılık eden elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, eşya nakliyatı faaliyetinde bulunan işletmeler, taşıma işleri organizatörü yahut posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, yükümlülüklere 1 Ocak 2024 tarihine kadar ahenk sağlayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel yapılan ve birebir tarihten itibaren 6 ay içinde bu düzenlemeye uygun hale getirilmeyen aracılık mukavelelerinin ilgili kararları geçersiz sayılacak.
Lisans alma yükümlülüğü 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yerine getirilecek.
Düzenlemede belirtilen eşikler, 2023 yılının Şubat ayı içinde Cumhurbaşkanı tarafından yarısına kadar artırılabilecek.
Düzenlemedeki, mali eşiklerin her yıl ETBİS dataları kullanılarak hesaplanan elektronik ticaret hacminin yıllık değişim oranına nazaran artırılmasına ait karar ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcının satışları hasebiyle elde ettiği bilgileri bedelsiz taşımasına ve bu datalar ile bunlardan elde ettiği işlenmiş datalara bedelsiz ve aktif biçimde erişim sağlamasına teknik imkan sunan karar, 1 Ocak 2024’te, başka kararlar, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.
(Bitti)