İklim değişikliği ve çevresel faktörler, elektrikli araçlara (EV) talebi artarken Research and Markets’in bilgileri 2022 prestijiyle 9,5 milyon olan dünya genelindeki elektrikli araç (EV) sayısının 2030’a kadar yıllık bileşik %30,7 büyüme oranıyla 80,7 milyona ulaşacağına işaret ediyor. 2030’a kadar tüm yeni araç satışlarının %100 elektrikli araçtan oluşması tarafında bir stratejini benimseyen Türkiye’de ise on yıl sonra 2,5 milyon elektrikli aracın trafiğe çıkması öngörülüyor.
Elektrikli araçların kullanımının yaygınlaşması ise şarj istasyonları için hukuksal bir temelin oluşturulması gerekliliğini doğuruyor. Turkish Law Blog takımından Avukat Fatih Özdemir, KONUT şarj istasyonları ile ilgili düzenlemelerin bu alandaki global teknolojik gelişmelere nazaran sürdürülebilir biçimde güncellenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Fosil yakıt kullanımının azaltılmasına yönelik ülkeler ortasında genel bir mutabakat bulunuyor. Paris İklim Muahedesi çerçevesinde, 21. yüzyılda 1,5°C’lik global ısınma maksadına ulaşabilmek için karbon emisyonlarının sıfıra indirilmesi öngörülüyor. Bu çerçevede fosil yakıt kullanan araçların yerini elektrikli araçlar almaya devam ediyor. Lakin bu oranın Türkiye’de yetersiz kaldığı öne sürülüyor. Türkiye’de elektrikli araçlar ve şarj istasyonlarını hukuksal açıdan pahalandıran Avukat Fatih Özdemir, bunun sebepleri ortasında yetersiz altyapı ve elektrikli araçlardan alınan vergiler olduğunu belirtiyor.
TÜRKİYE’DE 3 BİNDEN FAZLA ARAÇ ŞARJ İSTASYONU VAR
Türkiye’de 3 binden fazla şarj istasyonu bulunuyor. Bunların 2 bin 500’den fazlası halka açık şarj istasyonları olarak konumlanıyor. MESKEN şarj istasyonları konusunda bir mühlet evvel yürürlüğe giren mevzuatlar ise bu alandaki problemleri çözmeye odaklanıyor. Elektrikli araçlarla ilgili düzenlemeler 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 237 sayılı Taşıt Kanunu ve ilgili yönetmeliklere nazaran uygulanıyor.
Bu düzenlemeler, elektrikli araçların teknik standartları, güvenlik kuralları ve kullanım koşullarına ait kararlar içeriyor. Türkiye’de şarj istasyonları ile ilgili düzenlemeler ise 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında yapılıyor. Buradaki unsurlar de şarj istasyonlarının/ünitelerinin konseyimi, işletilmesi ve bakımına ait temelleri belirliyor. Elektrikli araçlar ve şarj istasyonlarının tüzel durumu bu düzenlemelerle destekleniyor.
ŞARJ İSTASYONLARINDA MESELELER YAŞANIYOR
Hukuk uzmanlarının paylaştığı bilgilere nazaran şoförlerin halka açık şarj istasyonlarını kullanmasında kimi sıkıntılar yaşanmaya başladığı kaydediliyor. İstasyonlarda elektrik kesintileri yahut arızalar görülebiliyor. Halka açık istasyonlarda güvenlik problemleri ve şoförlerin mahsur kaldığı durumlar ortaya çıkabiliyor. Bu meselelerin büyümemesi için öncelikli olarak şunların yapılması gerekiyor;
-EV şarj altyapısı genişletilmeli,
-Sektörün teknolojik gelişmelerle başa çıkabilmesi mevzuattaki düzenlemeler aktüel tutulmalı,
-EV dalında sürdürülebilir büyüme için hükümet, özel kesim ve lokal idareler iş birliği içinde hareket etmeli,
-Küresel gelişmelerle ve standartlarla uyumlu siyasetler benimsenmeli.
Fatih Özdemir LİSANS SAHİPLERİNE DE DEĞERLİ SORUMLULUKLAR DÜŞÜYOR
Türkiye’de elektrikli araç kullanımının artması, şarj ağı işletmecilerinin ve lisans sahiplerinin hak ve sorumluluklarını kritik hale getiriyor. Bu beklentiler şöyle sıralanıyor;
-Şarj istasyonlarının planlanması, konseyimi ve işletilmesi hususlarında standartlara, mevzuata ve yönetmeliklere uyulmalı,
-EV kullanıcılarının gereksinimlerini karşılayacak hizmetler sunulmalı,
-Veri güvenliği, kullanıcı eğitimi, iş birliği ve sürdürülebilirlik alanlarında sorumluluklar yerine getirilmeli,
-Lisans sahipleri, şarj istasyonlarının yer seçiminde kullanıcıların gereksinimlerini gözetmeli,
-İstasyonlarda güç verimliliği, güvenlik ve kalite standartları sağlanmalı,
-Şarj istasyonlarında elde edilen kullanıcı bilgileri korunmalı ve kapalılık prensibine uyulmalı,
-Müşteri takviyesi ile kullanıcıların problemleri çözülmeli.