Sözcü müellifi Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan eski Başbakanlık Başdanışmanı, ekonomist Prof. Dr. Osman Altuğ, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin toplumsal medyada da tartışma yaratan “Neo klasik iktisat kanısından epistemolojik bir kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım, günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal iktisat ve nöro iktisatla daha fazla değer kazanmaktadır” açıklamasını, “iktisadın teorik yanına da son derece hakim olduğunu göstermek yahut o denli bir algı yaratmak” için yaptığını söyledi. Altuğ, “İktisat ideolojisi konuşuyor, bu mevzuda eğitim almamış, uzman olmayan olağan iktisatçılar bile anlamaz, halk nasıl anlasın?” diye ekledi.
“İktisada bu kadar hakim olduğuna nazaran çalışanının de daha fazla hakim olması için bu beyan ettiği ve iktisadi olduğunu tez ettiği tabirlerin açıklamalarını ve nerelerden kaynaklandığını, belirli bilimsel yapıtlara atıf yapmak suretiyle evvel bir anlatacak. Evvel dinleyenler bilecek ki ona nazaran konuşma hakkında beyanda bulunacak” eleştirisi getiren Altuğ, “Böyle bir doküman var mı? Sayın Bakanın bu kadar engin iktisat bilgisini hepimizle paylaşması gerekir ve bu bahislerde en azından bir kitapçık, makale neşrini düşünür mü, bunları açıklığa kavuşturmak lazım, insan bilmediği bir hususta en azından susar” diye konuştu.
“’Biz para basıyoruz lakin heterodoks yaklaşımdayız merak etmeyin enflasyon olmaz’ diyor”
Altuğ, “Şimdi bu epistemolojik kopuşu kim yapıyor, kendileri mi neoklasik iktisattan kopmuşlar, nedir? Bir de ‘heterodoks yaklaşım’ kısmı var bu kopuşun…” sorusuna, şöyle cevap verdi:
“Kendilerinin bir şeyden kopması için o işin içinde olmaları lazım. İçinde değil ki nereden kopacak. Heteredoks ‘bir şeye farklı bakma’ demektir, heterodoks yaklaşım; genel kabul görmüş bir olaya farklı bakmak demek, yani ‘biz farklı bakıyoruz’ diyor. Bunun manası mesela; Fisher Teorisi ‘Bir ülkede para ölçüsü ne kadar çok artarsa enflasyon o kadar artar’ der, bunlar farklı bakıyormuş, para ölçüsü arttıkça enflasyon olmazmış.”
Altuğ, “Devamlı para basıyoruz lakin ziyanı yok demek midir?” sorusuna da,” diye karşılık verdi.
Bakan Nebati’nin “Bizim yaptığımızı tüketici istiyor” dediğini söyleyen Altuğ, “Çünkü ne yapıyor; para basıyor, bir. İki; gayrimenkul, ‘hepinize mesken vereceğim’ diyor, kamu emlakını, yerlerini filan devreye sokuyor. Ben bu projelere başlıyorum, beni tekrar iktidar yapmazsanız yararlanamazsınız diyor. Yani evvel oltayı atıyor balıkların önüne, ‘iktidarım devam ederse kazanırsınız, yoksa kaybedersiniz, bu projeler uygulanmaz’ diyor” kelamlarını kaydetti.
“Yaptırım dedikleri ‘dış borç faizlerinin yükseltilmesi’ ise borç almasınlar!”
Altuğ, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın “Yaptırımlar bizi bu modele mecbur bıraktı, ülkemize karşı girişilen haksız hukuksuz, adaletsiz siyasi yaptırımlar bizi bu yolu aramaya mecbur bırakmıştır” kelamlarını de şöyle kıymetlendirdi:
“Onları bir açıklasın da öğrenelim, Türkiye’ye uygulanan bu yaptırımlar nelermiş. Bu yaptırımlar varsa ithalat yapamazsın mesela lakin şıkır şıkır yapıyorsun, bu ne biçim yaptırım? “Uçaklarımızı vermediler” uygun vermediler, ne kadar; 2,5 milyar dolar, 5 milyar dolar. Türkiye’ye karşı –onların tabiriyle- dış güçlerin yaptığı yaptırımlar neler? Ve bu yaptırımlara karşı koymak için bu ekonomik sistemlerini uyguluyorlarmış, herhalde “dış borç faizlerinin yükseltilmesini” yaptırım olarak nitelendiriyor, e alma arkadaş o vakit, borç alma. Diğer bir yaptırım yok. Pekala dış borç faizlerini bu hale getiren kim, sensin. Aldın paraları, borç olarak aldığın dövizleri yedin, tüketimde kullandın. Otomobil getirdin, akaryakıt aldın, yedek kesim aldın vs. Öbür? Yap-İşlet-Devret kıssasında yol geçiş garantilerini ödedin, ödemeye de devam ediyorsun. Yani bunlar yaptırım mı, hayır, bunlar senin yaptığın kontratlardan kaynaklanan olaylar. Türkiye’ye ne yaptırımlar uygulanıyor, ben bunu bilmiyorum, önemli söylüyorum bilmiyorum.”
“Çok üzgünler, ağlıyorlar zaten”
Altuğ, Ertdoğan’ın, “Biz kendi özgün ekonomik modelimizi oluşturduk lakin bunu yaparken iktisat teorilerinin önümüze serdiği birikimden kopmadık ancak global problemlerden etkilenenlere bunları anlatamadık” kelamlarını de şöyle yorumladı:
“Doğru, çok üzgünler, ağlıyorlar aslında. Onun için seçim iktisadı uyguluyorlar, aslanlar üzere para basıyorlar. İkincisi mesela fiyatlara artırım yapıyor, minimum fiyata artırım yaptı değil mi? Bir yandan minimum fiyattaki artışla çalışanın, memurun geliri artıyor, öbür tarafta enflasyon münasebetiyle masraflar artıyor. ‘Dar gelirliyi ezdirmeyeceğiz’ diyor, sonra da getiriyor ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ diyor, oraya bağlıyor. Buna ‘maliyet enflasyonu’ denir, yani fiyatları artırdığınız vakit üretimde personellik maliyetleri artar, münasebetiyle üretime yansır, fiyatlar artar.”
Röportajın tamamını okumak için .
TIKLAYIN – Özgür Özel: Bak Nebati kaldır kafayı bak o ışıldayan gözlerinle gözlerime, bir yere bakmadan tekrar et o cümleyi, aha bu dişimi kıracağım