Türkiye, tüm dünyada merkez bankalarının faiz artırımlarına karşı aldığı faiz indirim kararıyla para siyaseti konusunda ayrışmaya devam ediyor. Son Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısında TCMB faizi 100 baz puan indirimle yüzde 13’e düşürdü.
Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Ceyhun Elgin, Türkiye’de iktisat idaresinin ana odağının büyüme olduğunu ve enflasyonla gayret edilmediğini söyledi. Elgin, büyümenin de ziyanlı bir hal aldığını belirterek “Enflasyonu geri plana atıp büyümeye odaklanmak istiyoruz lakin büyümeye de odaklanmıyor bu siyaset. Büyümeye de ziyan verici bir hal almaya başladı. Ancak bence başlardaki asıl husus, seçime yaklaşırken yüksek faiz siyasetinin politika yapıcının işine gelmemesi. Ben bu türlü görüyorum.” dedi.
Faiz indirimlerinin dolar kurunu yükseltmesini pahalandıran Elgin “Genel olarak ülkece kaybediyoruz, fakirleşiyoruz. Gerçek olarak döviz cinsinden alım gücümüz, kişi başı ulusal gelirimiz düşüyor” diye konuştu.
Gazete Duvar’dan Namık Alkan’a konuşan Elgin şunları söyledi:
“Merkez Bankası beklentilerin bilakis 18 Ağustos’ta siyaset faizini 100 baz puanlık indirimle yüzde 13’e çekti. Dünya ülkeleri Merkez Bankaları enflasyonla gayret için faizleri artırırken TCMB’nın faizi indirmesini nasıl açıklıyorsunuz?
“Kaybediyoruz, ülkece yoksullaşıyoruz”
Faizlerin düşürülmesi ile birlikte döviz kurları da yine yükselişe geçti. Döviz kurlarının yükselmesinin muhtemel sonuçları nelerdir, bu durumda hangi kesim kazanıyor, kim kaybediyor?
Genel olarak ülkece kaybediyoruz, fakirleşiyoruz. Gerçek olarak döviz cinsinden alım gücümüz, kişi başı ulusal gelirimiz düşüyor. Bir ölçü dövizle kazanıp harcama talihi olan birileri varsa onlar için düzgün olabilir. Türkiye hududuna yakın yaşayan yabancı ülke vatandaşları da kazanıyor diyebiliriz. Türk eserlerinin fiyatı nispeten ucuzladığı için ihracatçılar da kazanıyor diyebiliriz.
Döviz kurunun yükselmesi aslında toplumca biraz da memleketler arası piyasalarla olan bağımızı zayıflatıyor. İnsanların yurt dışına çıkma ve ithal eserleri tüketme talihini azaltıyor. Tabi bunlar şuurlu bir siyasetin eseri de olabilir. Yani yerli eserlere tartı verip ithal eserleri keserek, cari açığı kapatma amaçlanıyor olabilir. Lakin cari açığın da kapanmadığını gördüğümüz için çok da başarılı olduğunu söyleyemeyeceğiz.
“Ekonomi idaresi enflasyonla çaba etmiyor”
TÜFE yüzde 80’e dayandı. İktisat idaresinin enflasyon ile çaba ettiğini düşünüyor musunuz?
Hayır, iktisat idaresinin enflasyon ile uğraş ettiğini düşünmüyorum. Açık söyleyeyim; şuurlu bir siyaset tercihi. Tarım Kredi Kooperatifleri kanalıyla aşikâr eserlerin fiyatlarını indirmeye, TÜİK ile müdahale yoluyla bir şeyler yapmaya çalışılıyor. Bunlar tahminen gayret kapsamında kıymetlendirilebilir lakin asıl siyaset yapıcının ilgi alanındaki şey enflasyondan çok büyüme üzere gözüküyor. Münasebetiyle enflasyon ikinci plana itilmiş vaziyette.
Enflasyonla para siyaseti ile uğraş edilmiyor. Maliye siyaseti ile de gayret edilmiyor. Ki esasen yalnızca para siyaseti ile uğraş edilir. En azından ana akım iktisadın görüşü budur.
Belli regülasyonlarla, Tarım Kredi Kooperatifleri kanalıyla yahut zincir marketlere verilen cezalar üzere şeylerle, ‘dostlar alışverişte görsün’ çabası veriliyor.
“Faiz yüzde 19’da kalsaydı enflasyon yüzde 30-40’lar civarında olurdu”
Merkez Bankası 2021 Eylül ayında faiz indirimine gitmeye başlamasaydı ve faizi yüzde 19’da tutsaydı, bugün enflasyon ve dolar iddianız ne olurdu?
Burada kesin bir varsayım vermek gerçek değil lakin yüzde 19’da kalsaydı dolar kuru ve enflasyon daha düşük olurdu. Ne kadar olurdu diye soruyorsanız tekrar çift haneli sayılarda olacaktı enflasyon, orası kesin. 10 TL civarında bir dolar kuru ve işte yüzde 30-40’lar civarında da bir enflasyon olurdu diye düşünüyorum.“