Kahramanmaraş İktisat Tepesi’nde konuşan ekonomist Ali Ağaoğlu, “Asgari fiyatı 5 bin 500’den 10 bine çıkaracağız. Geliri arttırıyorsunuz da nominal geliri arttırıyorsunuz. Aslında harcanabilir geliri artırmanız gerekiyor, bu minimum fiyat için de geçerli” dedi.
Kahramanmaraş Endüstrici ve İşinsanları Derneği (KASİAD) Genç KASİAD Konseyi tarafından organize edilen Kahramanmaraş İktisat tepesi, sona erdi. Tepe kapsamında bir ortaya gelen uzman isimler, gündemi kıymetlendirerek yıl sonu iddialarında bulundu. Minimum fiyata yönelik konuşan Ekonomist Ali Ağaoğlu, “Asgari fiyatı 5 bin 500’den 10 bine çıkaracağız. Neredeyse yüzde 100’e yakın bir artıştan bahsediliyor. Geliri arttırıyorsunuz da nominal geliri arttırıyorsunuz. Aslında harcanabilir geliri artırmanız gerekiyor, bu minimum fiyat için de geçerli” dedi.
Genç KASİAD, Dünya Gazetesi ile düzenlediği Kahramanmaraş İktisat Doruğu’nda alanında uzman ekonomistleri iş insanlarıyla buluşturdu. Doruğun açılış konuşmasını yapan Genç KASİAD Lideri İsmail Dinçer, KASİAD’ın kurulduğu 1998 yılından bu yana kentin ekonomik ve toplumsal hayatına katkı sağlamak ismine birçok faaliyet düzenlediklerini, iktisat tepesini de bu çerçevede gerçekleştirdiklerini söyledi. Dinçer, “Avrupa’nın kapısındaki bir savaşı, güç krizini, resesyon dehşetlerini ve bütün bunların temel nedeni olarak görebileceğimiz tek kutuplu bir dünyadan çok kutuplu dünyaya geçişin sancılarını, finansal daralmanın ve likitide sorunun tesirlerinin ne kadar uzayabileceğini tartışmaya mecburuz. Şayet deglobalizasyon senaryolarını uzun vadede gerçek varsayacaksak global ticaretin yeni trendi nasıl olur, ne kıymetine olursa olsun üretim artmalı, sırf yeni yatırımlara uygun finansman ortamı yaratıyoruz demek bizi nereye götürür, bunu da hayli âlâ ölçüp biçmemiz lazım. Bugün ülkemizin ve dünyanın yeni durumunu anlayıp geleceğe bakmak gayesiyle bizlerle birlikte olduğunuz için hepinize teşekkür ederim” diye konuştu.
KASİAD İdare Konseyi Lideri Mikail Utlu ise dünyanın harikulâde bir devirde geçtiğini, Kovid-19 pandemisinin şiddetli sürecinin şimdi atlatılmadan Rusya’nın, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne yönelik saldırısının büyük bir küresel krize yol açtığını kaydetti. Küresel enflasyonun artmaya deva ettiğini ve her yerde belirsizlik ve öngörülemezliğin olduğunu tabir eden Utlu, “Küresel ölçekte yaşanan tüm aksiliklere karşın, temkinli olumlu yaklaşımımızı kaybetmeden üretmeye, istihdam yaratmaya, ihracat yapmaya devam edeceğiz” dedi.
Açılış konuşmalarının akabinde Dünya Gazetesi İdare Şurası Lideri Hakan Güldağ ile ekonomist Ali Ağaoğlu, talih sohbetlerinde değerlendirmelerde bulundu. Güldağ, iktisatla ilgili Ankara’da değerli duyumlar aldıklarını tabir ederek şunları söyledi:
“Gündemden, Ankara’dan çok dinliyoruz. Bir tanesi bu faiz konusuydu. Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçime faizleri 2 haneden daha düşük bir yerde gitmek istediği tarafında bir talimat verdiği, bu istikamette talepleri olduğunu söz ettiklerini duymuştum. Bir de taban fiyatın 10 bin liraya çıkılacağını duymuştuk. Artık dün, cumhurbaşkanından ‘Yılsonuna kadar temenni ediyorum faizler inmeye devam edecek, tek haneye ulaşacağız, çift hanenin altına geleceğiz’ diye bir açıklama geldi” dedi.”
Ağaoğlu: Harcanabilir geliri artırmanız gerekiyor
Ekonomist Ali Ağaoğlu ise taban fiyatın artmasının nominal gelirin artması manasına geldiğini, harcanabilir gelirin artmadan nominal gelirin artmasının bir manası olmadığını söyledi. Ağaoğlu, “Asgari fiyatı 5 bin 500’den 10 bine çıkaracağız. Neredeyse yüzde 100’e yakın bir artıştan bahsediliyor. Geliri arttırıyorsunuz da nominal geliri arttırıyorsunuz. Aslında harcanabilir geliri artırmanız gerekiyor, bu minimum fiyat için de geçerli. ‘Harcanabilir gelir dediğiniz de illa nominal geliri, yani ben taban fiyatı yüzde 100 artırarak, nominal geliri arttırarak bu işi sağlamam gerekmiyor. Tam bilakis ben bunu sabit tutarken harcanabilir geliri arttırabilme için her bir bireyin masraf kısmını, harcama kısmını aşağıya çekerek de ben bunu yapabilirim. Sonuç olarak asıl olan harcanabilir gelirin artmasıdır. Bunun için maliyetlerimizi düşürmemiz lazım. ‘5 bin liradan 10 bin liraya çıktı benim maaşım’ dediğiniz vakit eksiksiz görünüyor lakin benim harcanabilir gelirim eksiye düşüp kredi kullanıyorsam onun hiçbir manası yok” diye konuştu.
“Türkiye’de güç konusunda Avrupa’ya nazaran çok büyük bir avantaj var”
Avrupa’da yaşanan güç krizini de kıymetlendiren Ağaoğlu, Türkiye’nin güç arz güvenliğinde şanslı bir ülke olduğunu kaydederek şöyle devam etti:
“Biz, şimdilik var olan anlaşmalarımızla gücümüzü temin edebilir durumdayız ve sanayicilerimizin güç maliyeti artmış olmasına karşın bugün Türkiye doğalgazda hane halkında yüzde 80, endüstride yüzde sübvanse uyguluyor. Bu, şu demektir; Türkiye’de güç konusunda Avrupa’ya nazaran çok büyük bir avantaj var, arz güvenliğimizi de sağladığımız sürece Avrupa’ya önemli mal satabilir durudayız. O yüzden buraya bir talep akışı olacak. Türkiye’deki bu sübvanseyi Avrupa’ya kaptırmamız gerekiyor, ene kıymetli dikkat edilmesi gereken hususlardan biri bu. Öbür yandan Avrupa’nın güç açığı yahut doğalgazdaki sorunu bu kış çözülemez. ‘Neden?’ derseniz, bir boru çizgisini yapmak 3 yıl sürüyor, en güzeli, en süratlisi. Bugün Avrupa’ya gidecek boru sınırlarının kaynak itibariyle baktığınızda bizi güneyimizde ve doğumuzda. İsrail’in doğalgazının Avrupa’ya bağlanası kelam konusu ve ben şuna da inanıyorum, İsrail doğalgazı, eninde sonunda Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlanacak ve Türkiye için çok lakin çok büyük bir avantaj olacak. Harikulade bir fırsattır, inşallah en kısa vakitte o gaz Türkiye üzerinden bağlanır. 2 yıldan evvel mümkün değil. Bugün başlanamadı, demek ki baharda başlayacak, 3 yıldan bahsediyoruz. Öteki taraftan Avrupa’nın gazını Amerika sıvılaştırılmış olarak satacak, ki bana nazaran Ukrayna-Rusya savaşının 4’üncü, 5’inci sebeplerinden biridir ancak o gazı Avrupa’nın boru sınırlarına aktaracak yine gazlaştırma üniteleri yok. Bu türlü bir kapasite İspanya’da fazla ancak İspanya’nın da Avrupa sınırlarına bağlanacak boru sınırı yok. Sonuç olarak dünyada şu anda Avrupa’ya yetecek kadar sıvılaştırılmış doğalgaz yok, var olan doğalgazın da gazlaştırılarak tekrar sisteme verecek tekrar gazlaştırma ünitesi yok. Boru sınırı da gazlaştırma ünitesi de en az 2.5-3 yıldan evvel kurulamıyor. O yüzden burada Türkiye için büyük bir avantaj ve baht var.”
Daha sonra Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) Baş Ekonomisti ve Ekonomik Araştırmalar Müdürü Burcu Ünivar, global gelişmeler ve bu gelişmelerin Türkiye iktisadına tesirlerini anlatan bir sunum yaptı. Bloomberg HT Genel Yayın Direktörü Açıl Sezen’in moderatörlüğünde OCTET Türkiye Genel Müdürü Derya Ekemen Fidan, Servo Capital İdare Heyeti Lideri Kaan Kiziroğlu, TSKB Kurumsal Bankacılık ve Proje Finansman Müdürü Melek Gür ile EY Şirket Ortağı Orçun Makal, iş dünyasının mevcut kredi imkanları ve finansal muhtaçlıkları hakkında iş insanlarını bilgilendirdi.
Kahramanmaraş İktisat tepesi; moderatörlüğünü Dünya Gazetesi Genel Koordinatörü Vahap Munyar’ın yaptığı, Dünya Gazetesi İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ, Dünya Gazetesi Yayın Konseyi Lideri Erdem Oğuz, Teknoloji Geliştirme Vakfı Tarım Eş Lideri Murat Salih Çiftçi’nin konuşmacı olarak katıldığı ‘Büyüyen Anadolu endüstrisi ve Kahramanmaraş’ın yeri’ başlıklı panelle sona erdi.
Zirvenin sonunda panele ekonomistlere KASİAD tarafından günün anısına plaket verildi. (DHA)