Haber7.com muharriri Mehmet Acet son periyotta yaşanan ekonomik gelişmelere ait bir yazı kaleme aldı. yazısında 2021 yılında elektrik, doğalgaz ve akaryakıta 165 milyar dayanak verildiğine dikkat çeken Acet, “Haziran ayında yapılan ek bütçe de 2022’nin kalan 6 ayı için 134 milyar lira tekrar elektrik ve doğalgaz dayanağı için ödenek ayrıldı. Bu kış, bir haneye 5 bin liralık doğalgaz faturası gelecekse, bunun 4 bin lirasını hükümet üstleniyor, yalnızca bin lirası faturaya yansıtılıyor olacak” dedi.
2021 yılında petrol ve türevi eserler için 51 milyar dolarlık bir maliyet kelam konusu iken, bu yılın daha birinci 7 ayında bu sayı 75 milyar doların üzerine çıktığı bilgisini paylaşan Acet, “Yıl sonunda 100 milyar doları bulacağından kelam ediliyor” ifadelerini kullandı.
Ekonomide yaşanan müspet gelişmelere de vurgu yapan Mehmet Acet, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin şu kelamlarını hatırlattı:
“Geçen haftadan itibaren yabancı yatırımcılar sürat kazandı. Direkt yatırımlar geliyor. Şu anda girişler oluyor. Her hafta Merkez Bankası açıklar. Geçen perşembe açıkladığı rezerve bakın, yarın açıkladığı rezerve bakın, sonraki haftaya da bakın. Bu iş başladı, devam edecek. Nereden geldiğinin ehemmiyeti yok. Türkiye sağlam bir ülke. Geçen haftadan itibaren Türkiye’ye akış hızlandı.”
Bir öbür hoş haberin de Türkiye’nin CDS puanından geldiğini aktaran Acet, Kısa mühlet evvel 900’lerin üzerine çıkan CDS puanımız, 800’ün de altına gerileyerek 786’ya düştü” ifadelerini kelamlarına ekledi.
İşte Mehmet Acet’in o yazısı:
Enflasyon ve hayat pahalılığı, bir müddettir iktisadın bir numaralı sorun alanını temsil ediyor.
Enflasyonu, evvel Kasım ve Aralık aylarındaki kur atakları, sonra da Ukrayna savaşıyla birlikte güç fiyatlarındaki sert tırmanışlar tetikledi.
Hafta içi, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon sayılarının, aylık bazda bakıldığında ateşi biraz düşmüş olsa da, (%2,37) yıllık olarak yüksek düzeylerde seyretmeye devam ettiği (%79,60) görülüyor.
Enflasyon oranları bakımından dünyada negatif ayrıştık.
Bu net bir gerçek.
Ancak öbür taraftan büyüme oranları bakımından da olumlu biçimde ayrıştık.
2020’den itibaren, büyüme performansı manasında dünyada sayılı ülkeler ortasında yer alıyoruz.
BÜYÜYÜNCE NE OLUYOR?
Bu durum, hangi yaraya merhem oluyor diye soranlar için şöyle bir yanıt verilebilir:
Büyüme sayesinde bütçe performansı pek yeterli gidiyor.
İlk 6 ayın toplamında bakıldığında, 98 milyar liralık bütçe fazlası yakalanmış durumda.
2022 bütçesi hazırlanırken, bütün yıl için 278 milyar bütçe açığı gayesinin konduğu dikkate alınırsa, bu performansın ne manaya geldiği daha uygun anlaşılabilir.
Evet, enflasyon var, bu durum önemli bir geçim kasveti üretiyor, lakin devletin büyümeye bağlı olarak gelirlerinin artması sayesinde maaş artırımları, elektrik, doğalgaz dayanakları vs. manasında enflasyon canavarına karşı asıllı karşılıklar da verilebiliyor.
Bir hatırlatma:
2021 yılı içinde elektrik, doğalgaz ve akaryakıt için 165 milyar lira takviye verildi.
Haziran ayında yapılan ek bütçe de 2022’nin kalan 6 ayı için 134 milyar lira tekrar elektrik ve doğalgaz takviyesi için ödenek ayrıldı.
Bu şu demek:
Bu kış, bir haneye 5 bin liralık doğalgaz faturası gelecekse, bunun 4 bin lirasını hükümet üstleniyor, yalnızca bin lirası faturaya yansıtılıyor olacak.
YABANCI YATIRIM ÖLÇÜSÜNDE ARTIŞ, CDS PUANINDA GERİLEME
İşin aslı, 2021 sonbaharında Türkiye iktisat modeli diye ismi konulan modelin yeni sonuçlarına bakıldığında, ihracat, üretim, yatırım, istihdam manasında hakikaten de güzel bir performansın yakalandığı görülüyor.
Örneğin, 2019’un bahar aylarında yüzde 14’lerin üzerine çıkan işsizlik sayıları, (2019 ortalaması %13,7) Mayıs 2022 prestijiyle yüzde 11’lerin altına geriledi. (% 10,9)
Ancak, güç maliyetlerinin çok sert bir biçimde artması sonucu cari açıkta gaye tutturulamadı.
Şöyle bir sayı daha vereyim de, herkes ne olduğunu, nasıl bir durumla karşı karşıya kaldığımızı daha düzgün fark etsin:
2021 yılında petrol ve türevi eserler için 51 milyar dolarlık bir maliyet kelam konusu iken, bu yılın daha birinci 7 ayında bu sayı 75 milyar doların üzerine çıktı.
Yıl sonunda 100 milyar doları bulacağından kelam ediliyor.
Dolayısıyla, döviz getirici kalemler olarak ihracat ve turizmde çok yeterli bir gidişat olsa da, net güç ithalatçısı bir ülke olarak (Petrolde %92, doğalgazda %98 dışarıya bağımlıyız) güç maliyetlerinin alıp başını gitmesi yüzünden yıl sonu prestijiyle 40 milyar doları aşması beklenen bir cari açık sıkıntısıyla karşı karşıya kalacağımız anlaşılıyor.
Ekonominin asıl zayıf karnı burası.
Yani, daha evvel öngörülmeyen, 50 milyar dolar ek güç maliyeti.
Bu bu türlü iken, cari açığın finansmanı, ülkeye daha fazla nakit döviz akışını zarurî kılıyor.
Başlığa taşıdığımız “Birkaç uygun haber” işte tam da bu bağlama oturuyor.
Evvelsi akşam Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, A Haber’de katıldığı programda, “Türkiye, bu virajı nasıl alacak” sorusuna karşılık arayan çevrelere duyurmak istercesine müjdeli haberler verdi.
Şöyle dedi:
“Geçen haftadan itibaren yabancı yatırımcılar sürat kazandı. Direkt yatırımlar geliyor. Şu anda girişler oluyor. Her hafta Merkez Bankası açıklar. Geçen perşembe açıkladığı rezerve bakın, yarın açıkladığı rezerve bakın, sonraki haftaya da bakın. Bu iş başladı, devam edecek. Nereden geldiğinin değeri yok. Türkiye muteber bir ülke. Geçen haftadan itibaren Türkiye’ye akış hızlandı.”
Bu hoş bir haber.
İnşallah devamı da gelir.
Muhtemelen bu gelişmeye bağlı olarak bir öbür güzel haber ülkenin risk primini gösteren CDS puanı üzerinden geldi.
Kısa mühlet evvel 900’lerin üzerine çıkan CDS puanımız, 800’ün de altına gerileyerek 786’ya düştü.
Bu hala yüksek bir sayı.
Ancak, ibrenin aşağı gerçek yönelmesi, başlı başına kıymetli bir gelişme.