‘Para asla uyumaz!’ diye ünlü bir kelam vardır. Bunun nedeni aslen dünyanın yuvarlak olmasından kaynaklı olsa da don vakitlerde Türkiye’de iktisat idaresi bunun beden bulmuş hali olmaya devam eden kararlara imza atmaya devam ediyor. Gece yarısı kararları yeni teamül olurken, Resmi Gazete’nin de prensesin külkedisi olma vaktinde açıklandığını düşünürsek Türkiye’de iktisadın ‘insomnia’sı olduğu gerçeğiyle yüzleşiriz. Dün gece yeniden bu türlü bir karar açıklandı. Takvimden yaprak düşmüş gece yarısını bir ölçü geçmişken yayımlanan kararlarda krediler bazında kimi düzenlemelere gidilmişti.
Bir gün evvel açıklanan faiz kararı indirim halinde olduğundan kredi faizlerinde de indirim beklentisi yükselmişti.
Ancak Eylül 2021’de başlayan indirimlerin kredi faizlerini beklenenin tersine yükseltmesi, bu kere siyaset faizini yüzde 132e indiren Merkez Bankası’nı tedbir almaya yöneltti.
Özetle Merkez Bankası, bankalar ve sanayicilerin ortasını bulmaya çalışıyordu.
Geçen haftalarda da uğruna faizlerin düşürüldüğü gerçek bölüm, bankaları Merkez’e şikayet etmiş, ‘faizleri düşürmüyorlar, düşürseler de bize vermiyorlar’ minvalinde serzenişlerine Kavcıoğlu ‘almayın’ karşılığını vermişti.
Bir de hem faiz indirimleri, hem kurdaki yükseliş, hem enflasyondaki yükseliş, üstüne KKM’de devletin hissesi, bankaları gayeye koymuş üstüne bir de konjonktür karlılıklarını artırınca herkesin gözü üstlerine çevrilmişti.
Böylelikle Merkez Bankası kredi bazında düzenlemelere mecbur hissetti kendini.
Düzenlemenin temelinde kredi faizlerine üst limit getirilmişti. Bu limitse sırf ticari kredi faizlerini ilgileniyordu. Ferdî kredilerle ilgili bir düzenleme görünmüyordu.
Cuma gecesi olması nedeniyle hem haftanın yorgunluğu hem gecenin 1’i olması hem de iki farklı metinle (hem Resmi Gazete hem Merkez Bankası tebliği) nedeniyle ekonomistler bir ölçü anlamaya çalıştı durumu. Sonrasındaysa yorumlar birbirini izledi. 👇
Merkez Bankası eski Lideri Durmuş Yılmaz’ın yorumu👇
Prof. Dr. Refet Gürkaynak da durumu sorgulamış
Dr. Tuğberk Çitilci, faiz indirimini bilenlerden ve “hane halkı nakit akım krizine” birinci kere dikkat çekmiyor
Özet için teşekkürler
DİBS koşul yani!
İştah kapanması mı?
Doç Dr. Cihan Bolgün de uyarıyor
Hareketli bir hayat tabi
Değişkenlik diyelim
Yine değişkenlik diyelim
Ses tonlarıyla okudum🤐
Hesabı da @VeFinans’tan gelmiş
“Bankalar için mecburî karşılık oranı 0’a indirildi”
twitter.com
Eğer yüksek faizle ticari kredi verirsen verdiğin kredinin 90% ı kadar mk bloke ederim diyor:) Örnek; 18% ile kredi verirsen kredinin 20%si kadar menkul değer 23% ile kredi verirsen kredi fiyatının 90% kadar menkul değeri zk verirsin
Tahvil, kredi faizler ⬇Kredi büyümesi ⬇
Kredi ZK lar a değişiklik yapıldı, mevduat zk da bir değişiklik yok
Krediye üst limit koyup faiz oranının kısıtlanması, “Enflasyonun yüksek olduğu ortamda ortaya çıkan negatif gerçek faizden üst gelir kümesi (krediye ulaşabilenler) yararlanıyor” tenkidine yanıt üzere duruyor 🤔
twitter.com
Ama kanaatimce krediler alt gelir kümesi için hâlâ ulaşılamaz nitelikte.
Bu ortada ZK yerine MK mecburiliği getirilmiş olmasının iki maksadı var üzere görünüyor: a) Bankaları DİBS almaya zorlayıp (DİBS talebini artırıp) fiyatın yükselmesini (faizin düşmesini) sağlamak ve b) Artan kamu riskini bankalara paylaştırmak 🤔
⏺Bu kredi genişletici değil, daraltıcı. ⏺Bankalar gidip %30+ krediyi olur da yüksek oranda verirlerse banka bilanço riski çok artar ⏺ Tüfe tahvillerine talep devam üzere ⏺Haftaya tahvillerde ralli kesin gibi
twitter.com
Borsada #XBANK haftaya sorunlu olur. İşin berbatı, artan kredi sıkılaşması sonrası #XUSIN Temmuz başından bu yana bankalardan %20+ geride kalmıştı. Faiz indirimi sonrası bilhassa ticari kredilerde yumuşama beklentisi ile Perşembe-Cuma alıcı buldu sınai. Artık orası da riskte.
Uygulama döviz tarafına pek dokunmuyor üzere. Bu durumda bankalar döviz kredisi vermeyi artırırlar mı diye düşünmek lazım.Eğer bu olursa:
-
Şirketlerin döviz hassasiyeti artar
-
#KKM ve #DTH hesapları artışa geçer
Bankalar #KKM açtırıp bunu teminat yaparak kredi verirler basitçe.
“2- Evvel yanlış bilgiyi düzeltelim: Sıfırlanan ZK, mevduat ZK değil. Mevduat ZK’de değişiklik yok.”
Sıfırlanan şey, MB’nin farklı bir deneyi olan kredi ZK. Sıfırlamış ancak yerine kendisine borç verme zaruriliği getirmiş.
Bunu “Türk Lirası cinsinden nakdi krediler menkul değer tesisine tabi varlıkları oluşturur’ cümlesi ekleyip ve tesis oranı %30’dur diyerek yapmışYani demiş ki: Ey banka! Vereceğin kredinin %30’u kadar DİBS elinde bulunduracaksın Yani elindeki DİBS’in 3,3 katı kredi verebilirsin
3- Başka düzenleme de kredi büyümesine getirilen hudut. Kredi büyümesi 27 Ağustos-25 Kasım ortasında %3’ü, 29 Temmuz-30 Aralık ortasında %10’u aşarsa aşan fiyat kadar DİBS bulunduracaksın.
4-Diğer düzenleme. Bankalar artık ticari kredilerde faiz oranını referans oranın 1,4 katı uygularsa kredinin %20’si, 1,8 katı olarak uygularsa kredinin %90’ı kadar DİBS bulundurmak zorunda…
…Uygulaması:Referans oran şu an %16,3Bankanın verdiği ticari kredinin faizi:%22,8-%29,3 ortası ise verdiği kredinin %20’si%29,3 üzeri ise verdiği kredinin %90’ı kadar DİBS bulundurmalı(Bu hafta faiz indirildiği için bu oranlar daha da aşağı düşecek)…
…MB bu düzenlemeler ile neyi amaçlamış:
-
Kredi büyümesini sonlandırmak.
-
Ticari kredilerde faiz oranını sınırlandırmak
-
DİBS’e talep artırıp hazineye fon sağlamak.
5-TCMB kredi faizleri ile siyaset faizi ortasındaki makastan şikayetçi olduğu için daha fazla faiz talep eden bankaları ek yükümlülük altına sokuyor.
Bankaların kredi faizlerini düşürememelerinin sebebi esasen onlara yüklediğiniz ek vade, kur, faiz riski…
…CDS primimiz yurtdışı borçlanma maliyetini artırıyor. Ayrıyeten uzun müddettir düzenlemelerin nereye evrileceği belgisiz, bir banka bu riskleri hesaba katmak zorunda.
6- İş alemi krediye erişememekten şikayetçiyken, ZK neden bankaları ucuz kredi vermeye yönlendirsin?
Kredi şartlarının daha da sıkılaştığını göreceğiz. Bankalar enflasyon endeksli tahvillerle esasen kar ediyor. Neden ‘ilave’ risk alsın?
…İktidar bütün bankaların kamu bankası olmasını istiyor. Mevduat ve kredi faizinin düzeyini ve kime verileceğini belirlemek istiyor. Oldu olacak tüm bankaları kamu bankası yapıp kurtulun.
“500 TL’yi %40’la vermeyecekler. 200 TL’yi %25’le verecekler. Alın alabilirseniz…”
twitter.com
Burada zincir pek hoş:
-
MB siyaset faizi ‘referans oran’a taban yapıldı, mevduat linki patlatıldı. Şu anda yıllık bileşik %16,32.
-
1,4-1,8 katı faizlenen krediye %20 tahvil kuralı var. Yani 22,9-29,4 ortasına. Kolay.
-
1,8’den (%29,4+) yüksek faizli kredilere %90 tahvil şartı!💥
-
Tabii bu oranlar %14 siyaset faizi için geçerliydi. Gelecek ay 1 tık daha inecek.
Bence bankalar kredi vermesin yalnızca devleti fonlasınlar artık. Vergi mevzuatına dönmeye başladı bankacılık regülasyonları, sayfalar okunarak bitmiyor. TÜFE kağıdı al geç, oh ne rahat 😉
Son olarak: zarurî karşılıkların sıfırlanması. Buradaki mevzuat biraz karmaşık. Yalnızca TL’ye mi geçerli emin olamadım.
MB’deki mevcut tesis edilen Z.K. fiyatları:
189 milyar TL: bankalar bunu geri alıp, gidip tahvil alıp MB’ye geri verecekler😊
Döviz + altın: $75 milyar⁉
Evet döviz ZK’ya tesiri yok. TL’nin de krediler için olan kısmını ilgilendiriyor. Orada ferdi krediler ve KOBİ kredileri hariç tutuluyor. Gaye büyük şirketlerin kredileri…
Kredi çekecek olan ‘Referans oran’ öğrenecek artık 🙂 Tarihçesi şöyleydi:
Önce 32-45 günlük TL mevduat faizi taban yapıldı. Bu referansa ufak marj eklenerek kredi kartı ve pos faizlerine tavan çekildi (o vakittir alemin en ucuz kişisel kaynağı kartları)Kredi çekecek olan ‘Referans oran’ öğrenecek artık 🙂 Tarihçesi şöyleydi:
Önce 32-45 günlük TL mevduat faizi taban yapıldı. Bu referansa ufak marj eklenerek kredi kartı ve pos faizlerine tavan çekildi (o vakittir alemin en ucuz ferdi kaynağı kartları)
Mevcut aylık referans 1,25… %14 ile denerseniz tutturamazsınız çünkü evvel mevduatlar bu orana vesile olmuştu. Sonra işin içine MB siyaset oranı girdi ve minimumu ele geçirdi, lakin ‘oran %5’ten fazla değişmezse’ oynatılmıyor. Siyaset %13 olduğundan 1 Eylülde bu da düşecek😊
Son iki twit çok özetti
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara’dan eğlenceli ve sempatik bir tahlille bitirelim👇