Meclis’e sunulan ek bütçe ile motorlu taşıtta ÖTV gelir beklentisi arttı. Bu da ya araçlara yeni ÖTV artırımı geliyor ya da kur artırımlarıyla araçlara ödenen vergi artacak yorumlarına neden oldu. İşte uzmanların araç fiyatlarında ve ödenecek vergilerdeki değişiklik beklentileri…
TBMM’ye sunulan ek bütçe ile motorlu taşıtta özel tüketim vergisi (ÖTV) gelir beklentisi artınca, ‘araçlara yeni bir ÖTV artırımı mı geliyor’ kaygıları doğdu.
Sıfır taşıtların satışı üzerinden alınan motorlu taşıt ÖTV’sinden bu yılın tamamında beklenen gelir 72 milyar 449 milyon lira idi. Ek bütçe ile bu gelirin 70 milyar 285 milyon 902 bin TL daha artacağı kestirim edildi. Böylelikle toplam gelir 142.4 milyar lirayı bulacak.
Bu, ya araçlara yeni ÖTV artırımı geliyor ya da yüksek kur nedeniyle araçlar zamlanmaya devam edeceği için vergi geliri artacak yorumlarına neden oldu.
Vergi uzmanlarına nazaran, her iki biçimde de vatandaşın üzerindeki vergi yükü artacak. Bölüm temsilcilerine nazaran ise sene başından bu yana neredeyse her ay zamlanan araçlara kur nedeniyle yeni artırımlar yolda. Bu da ÖTV baremleri nedeniyle araçlara ödenen vergiyi daha da artıracak.
‘YENİ BİR ÖTV ARTIRIMI İŞARETİ OLABİLİR’
2021’in birinci 5 ayında motorlu taşıtlar ÖTV’sinden sağlanan gelir 24,3 milyar TL iken, bu yılın tıpkı devrinde bu gelir 45,2 milyar TL’ye çıkmıştı.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Batı ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, motorlu taşıt ÖTV gelir beklentisindeki artışın yeni bir ÖTV artırımının sinyali olabileceğine işaret etti.
“Ek bütçe ile araç, sigara üzere ÖTV’nin dört temel listesindeki eserler için yeni bir vergi oranı artışından bahsedilmiyor” diyen Prof. Dr. Yılmaz, “Ancak kur muhafazalı mevduatın da bütçeye maliyeti olmayacağı söylendiği halde, maliyet üç ayda toplam 21,1 milyar TL’ye ulaşmıştı” dedi.
Yılmaz, “Cumhurbaşkanının araçlardaki ÖTV oranlarını 3 katına kadar artırma yetkisi var. Bu yetkinin kullanılacağı öngörülüp de vergi gelir beklentisi bu kadar artmış olabilir” diye konuştu.
ARAÇLARA KUR ARTIRIMLARI YOLDA
Yüksek enflasyon ve kur artışlarının da vergi gelirini beslediğini anımsatan Yılmaz, “Enflasyon çok yüksek. Daha evvel hiç elde edilmeyen vergi geliri elde ediliyor. Döviz kurundaki artıştan ötürü da aslında vergi gelirlerinde artış bekleniyor. Bu da her manada vatandaşın vergi yükünün artacağı manasına gelir” değerlendirmesinde bulundu.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Lideri ve Toyota CEO’su Ali Haydar Bozkurt ise, vergi oranlarında yeni bir artıştan çok, kur nedeniyle fiyatlardaki hareketliliğin vergi gelirlerini artıracağına işaret etti.
ORTALAMA FİYATLAR BİLE YÜZDE 102 ARTMIŞTI
“İlk 5 ayda elde edilen ÖTV gelirlerine baktığımız vakit, yılın geri kalan aylarında ÖTV artışına gerek kalacağını zannetmiyoruz” diyen Bozkurt, “Kur artışıyla ve bu araçların esasen yüzde 80’lik dilimde olması nedeniyle yapılmış bir hesap görüyoruz. Bu matematikte ÖTV artışı görünmüyor” dedi.
Döviz kuru ve maliyet artışları kaynaklı olarak araçlara neredeyse her ay yeni artırımların geldiğini söyleyen Bozkurt, şöyle devam etti:
“Bu artırım, kurun ne kadar artacağına bağlı olarak değişiyor. Yurt dışındaki üreticilerin bize Euro bazında yaptığı artırımlar da var. Araç fiyatlarının ilerleyen aylarda ne kadar daha artacağının iddiasını yapmak çok sıkıntı.”
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, arabaların ülke genelindeki ortalama satış fiyatı bile yüzde 100’ün üzerinde artmıştı. Buna nazaran, araba fiyatları 2021-2022 Nisan aralığında yüzde 80-102 aralığında zamlanmıştı. Bu artırımlar mayıs ve haziranda da devam etti.
300 BİN TL’LİK ARACIN 142 BİN TL’Sİ VERGİYE
Öte yandan, 13 Ocak 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak tıpkı gün yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı Kararı ile arabalarda hem ÖTV matrahları hem de tarifedeki matrah dilimi sayısı artırılmıştı.
Buna nazaran, aracın vergisiz fiyatı 120 bin TL’yi aşmıyorsa vergisiz fiyatına yüzde 45 ÖTV oranı uygulanıyor. Lakin aracın vergisiz fiyatı 120 bin TL ile 150 bin TL ortasında ise vergisiz fiyatın tamamına yüzde 50; 150 bin TL ile 175 bin TL ortasında ise tamamına yüzde 60; fiyatı 175 bin TL ile 200 bin TL ortasında ise tamamına yüzde 70; fiyatı 200 bin TL’yi aşıyorsa tamamına yüzde 80 ÖTV oranı uygulanıyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Batı’nın hesaplamasına nazaran, ocak ayındaki bu değişiklikle yüzde 60’lık ÖTV dilimine giren bir aracın vergisiz fiyatı 160 bin TL iken, vergiler eklendiğinde araç 302 bin TL’ye fırlıyordu.
Yüzde 70’lik ÖTV dilimine giren bir aracın vergisiz fiyatı 180 bin TL iken vergilerle birlikte 361 bin TL’ye çıkıyordu.
Ancak sene başından bu yana hem sıfır hem ikinci el arabalarda yaşanan sert fiyat artışları nedeniyle artık kilometresi yüksek, hurda diye nitelendirilen araçların fiyatları bile 100 bin TL’yi buldu.