Sözcü muharriri Ege Cansen, seri üretimi başlayan Türkiye’nin TOGG (Türkiye Araba Teşebbüs Grubu) markalı arabasıyla ilgili iktidar partisi AKP’nin “Yapamazsın dediler fakat biz yaptık” argümanına, “Kimse ‘yapamazsın’ demedi. Bu yatırım ‘gayri iktisadidir’ dedi” diyerek karşı çıktı.
Ege Cansen, bu görüşünün sebeplerini de yazısında şöyle açıkladı:
“Yaklaşık dört yıl evvel Lider Erdoğan ‘yerli ve milli’ araba üretme kararı almıştı. Ben de bunu ‘akla ziyan bir proje’ diye nitelendirmiştim. Zira gümrük birliği içinde kalındıkça, bu yatırımın öngörülebilir hiçbir vadede kâra geçmesi mümkün değildi. Bugün de birebir kanıdayım. TOGG’u üreten kuruluş -ki aslında onun ismi TOGG’dur- bir KİT’tir ve KİT kalacaktır. Söylenildiği üzere ortada dört babayiğit özel teşebbüsçü yoktur. Erdoğan’ın baskısıyla bu projeye para kaptırmış dört firma vardır. Arabanın dizaynını Karsan, imalatını BMC, elektrik sistemlerini Vestel yapacak, Anadolu Kümesi da satacaktı. Proje ‘Dört Kocalı Hürmüz’ üzereydi. Doğal bu yanlış yapılanmayla bir santim ileri gidilemedi.
Gürcan Karakaş isimli bu işleri nitekim bilen yetenekli bir mühendis-yönetici bulundu ve tam yetkiyle projenin başına getirildi. Karakaş, evvel imal edilecek aracın tarifini, küçük ölçekte başa-baş noktasını yakalasın diye, üretimi kolay, yüksek gelir kümesine hitap eden ‘tam elektrikli SUV’ olarak belirledi. Yani yerli araba ‘halk arabası’ olmalıdır tezini reddetti. Daha evvel Saab’dan 30 milyon Euro’ya alınan know-how paketini çöpe attı. Karsan’ı misyonundan affetti. Tasarımı İtalyan Pininfarina firmasına verdi. BMC’nin araba üretecek ne bilgisi ne de tesisi vardı. Onu da devreden çıkardı. Üretimi, nakliye masraflarını asgariye indirmek için deniz kıyısında bu maksatla için dizayn edilmiş bir fabrikada yapma kararı aldı. Üretim mühendisliğini de Alman firmalarına ihale etti. Vestel de resen devre dışı kaldı. Satış işini de kimseye vereceği yoktur. Şunu çabucak söyleyeyim: Birtakım yatırımların ‘içsel’ iktisadı yoktur. Yani tek başına hesaplanırsa külfeti nimetinden çoktur. Lakin yaratacağı ‘dışsal’ iktisatla fizibildir denir. Yani firma ‘bireysel kâr’ edemese de etrafına yahut ülkeye ‘toplumsal fayda’ sağlayabilir. Hükümet, başı ziyandan bir türlü kurtulamayacak TOGG için bu argümana sarılacaktır. TOGG, otomotiv mühendisliğinde bir ARGE merkezi olacak ve burada araç yanında, bilgi ve marifet de üretilecektir diyecektir.
AKP’nin propaganda uzmanları ‘yapamazsın dediler fakat biz yaptık’ diyerek mevzuyu saptırmasına müsaade vermemek için bu yazıyı yazdım. Kimse “yapamazsın” demedi. Bu yatırım gayri ekonomiktir dedi. Mesela benim söylediklerim şuydu: Bu araba, markası dışında yerli ve ulusal olmayacaktır. Üstelik külfeti, nimetini aşacaktır. Bu külfet başka gösteriş yatırımlarının külfeti ile birlikte hayat pahalılığı olarak halkın sırtına binecektir. Kararı, bunu bilerek verin.”
Yazının tamamını okumak için .