Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Nolu Mahkemesi 9 Ekim 1971’de Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ı “Anayasayı tağyir, tebdil yahut ilgaya cebren teşebbüs” suçlamasıyla idam cezasına çarptırdı.
Mahkemenin idam kararları 10 Mart 1972’de “onay” için Meclis Genel Şurasına geldi.
Oylama yapılırken Demirel hararetle elini havaya kaldırdı. Bir taraftan da geriye bakıp kimlerin oy verdiğini denetim ediyordu. Alparslan Türkeş de kabul oyu kullandı.
İsmet İnönü ve Bülent Ecevit ise ret oyu verdi.
Erbakan oylamaya katılmadı.
Kısa dalga müellifi Mehmet Çetingüleç, Ecevit’in Deniz Gezmiş savunmasına ait bir yazı kaleme aldı.
Çetingüleç şunları kaydetti:
İdam kararları büyük kısmı sağcı 273 milletvekilinin takviyesiyle onaylandı. CHP’li 48 milletvekili ret oyu verirken, 2 milletvekili çekimser kaldı. Birçok CHP’li 118 milletvekili oylamaya katılmadı. CHP içerisindeki 28 “korkak solcunun” da “intikamcı sağcılarla” birlikte hareket ettiği kayda geçti.
Demirel ve arkadaşlarının idamı onaylayan elleri havaya kalktığında, şuur altlarında Menderes, Şiddetli ve Polatkan’ın idamları yatıyordu.
Belli ki, rövanş istiyorlardı.
Oysa İnönü ve Ecevit, Menderes ve arkadaşlarının idamını engellemek için de ağır gayret sarf etmişlerdi.
Bu oylama sağ ve sol ortasındaki zihniyet farkını açıkça gösteriyordu…
* * *
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın babaları çocuklarının bağışlanması için Meclis’e dilekçe verdi.
Korkunun hakim olduğu bir iklimde TBMM Dilekçe Komitesindeki görüşmeler sırasında hamasetle ortaya çıkıp “3 fidanı” savunmak için kelam alan tek kişi, CHP’nin parlayan yıldızı Bülent Ecevit’ti.
İşte Ecevit’in 27 Mart 1972’de yaptığı o savunma:
– “Ben mevt cezasına prensip olarak karşıyım. Ancak bugün burada Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın hayatlarının bağışlanması için konuşmamın nedeni, mevt cezasına prensip olarak karşı duruşum değildir. Maddelerde vefat cezası yer aldığı sürece, somut vefat cezalarına unsur açısından karşı çıkmanın faydasız olacağını bilirim.
– “Konuşmamın vefat cezasına çarptırılan gençler için âlâ hisler, kanılar beslemekle de ilgisi yoktur. Bu gençlerden hiç birini tanımam. Hiç birinin niyetlerine hiçbir vakit katılmadım. Hiç birinin hareketlerini hakikat bulmadım. Yanlışsız bulmam şöyle dursun, onların kanılarına de, aksiyonlarına de herkesten daha çok, daha daima, daha yüksek sesle karşı çıktım. Bu gençlerin hayatlarının bağışlanması dileğinde bulunmayı gerekli görüşümün esas nedeni şudur: Ne kadar ağır kabahat işlemiş olurlarsa olsunlar, o cürümlerin bu gençlerden daha öteki ve daha büyük sorumluları vardır. Bu gençler kışkırtılmışlardır, oyunlara sürüklenmişlerdir, tuzaklara çekilmişlerdir. Sahne gerisinde bu kışkırtmaları yapmış, bu oyunları, tuzakları hazırlamış olanlardan birçoğu özgür ve prestijli durumdadırlar. Hiçbir kovuşturma yok haklarında. Onların günahı birkaç gencin hayatıyla ödenmek ve örtülmek istenmektedir. İşte bu büyük bir haksızlıktır. Tarih bu kadar büyük haksızlığa katlanmaz, günün birinde örtüyü kaldırıverir…”
* * *
Ecevit, birtakım casusların kışkırtması sonucu yaşanan olaylardaki sorumluluğun yalnızca gençlerde olmadığını, halka inanmayan kimi aydınların da askeri müdahale ve dikta rejimine yer hazırladıklarını düşünüyordu. 12 Mart Muhtırası öncesinde yalnız resmi makamların değil, geniş halk toplulukları dışında kalan birçok etrafın ve kuruluşun da sorumsuz davrandığına dikkat çektiği konuşmasını şöyle sürdürdü:
– “Gençlerin rejimi tahribe yönelen şiddet hareketlerinin tahrik kaynakları ortasında hiç elbet bu üzere birtakım çevreler de yer almaktadır. O devirde iktidar neden böylesine sorumsuzca davranmıştır. Tahminen de bir ölçüde iktidarın denetimi dışına çıkan birtakım resmi kuruluşlar neden bu kadar kışkırtıcı rol oynamışlardır? Bir kısım aydınlar neden demokrasiden umut kesmişlerdir ve gençleri ateşe sürenlerin ortasında yer almışlardır? Bunlar, derinliğine siyasal ve sosyolojik araştırmaları gerektiren farklı sorulardır. Ancak nedenleri ne olursa olsun yöneticiler, birtakım resmi kuruluşlar, çeşitli çevreler ve kurumlar sorumsuzluğun her türlüsünü yapmışlardır. Artık günahlarının kefaretini bir avuç genç ödeyecek. İşte benim kabul edemediğim budur. İleride tek taraflı koşullanma ortamından çıkıldığında, her şeyin daha serbestçe konuşulup yazılabildiği ve öğrenilebildiği günler geldiğinde kamu vicdanı da kabul etmeyecektir. Bunu bugün de kamu vicdanının büyük bir kesiti kabul etmiyor. Fakat kabul etmediğini yüksek sesle söyleyemiyor.
– “Eğer bu gençlerin işledikleri hatalarda sorumluluğun ne kadar yaygın olduğu ve nerelere kadar ulaştığı, hafifletici bir neden olarak hesaba katılmaksızın, tek taraflı bir suçlama ve cezalandırma yoluna, hem de en ağır ölçüsüyle cezalandırma yoluna gidilirse, birtakım yetişkinlerin ve eski yetkililerin sorumlulukları, günahları, geniş ölçüde kendi kurbanları olan birtakım gençlerin canıyla ödetilmek istenirse, duruma daha serinkanlı ve çok istikametli bakılabilecek günler geldiğinde, derin pişmanlıklar duyulabilir. Toplum şimdiye kadar olduğundan daha derin buhranların içine düşebilir. Bu mevt cezalarının bağışlanmasını bu nedenle istiyorum. Toplumda yeni yaralar açılmasın diye, hesaplaşmalara yol açılmasın diye istiyorum. Toplumda barış istediğim için, demokrasimizin temeline daha fazla insan kanı karışmasını, kin hisleri karışmasını istemediğim için diliyorum.
– “Bu gençlerin hayatlarının bağışlanması yoluna ileride sürülebilecek dileklerin ne kadar istismar konusu yapılabileceğini biliyorum. Gerçekten yapılmaktadır da. Bunu göze alıyorum.
– “Eski Demokrat Partili milletvekillerinin siyasal haklarının tanınması için teşebbüste bulunduğumuz vakit da birtakım çevreler bize ağır ithamlarda bulunmuşlardı. CHP’yi Demokrat Partiye benzetmek manasında ‘demokratlaştığımızı’ ileri sürmüşlerdi. Halbuki ne o vakit ‘demokratlaştığımız’ için eski demokratların siyasi haklarının geri verilmesini istemiştik, ne de artık “Marksist” yahut “Maoist” olduğumuz için bu gençlerin hayatlarının bağışlanmasını istemekteyiz.
– “Siyaset organlarına, bilhassa parlamentoya düşen ödev, vefat cezalarını toplum şartları açısından, toplumsal nedenleri açısından ve toplum faydası açısından doğuracağı toplumsal ve siyasal sonuçlar açısından tartmaktır. Bu ölçülere vurularak tartıldığında, gençler için mevt cezasının fazla ağır geldiğinin görüleceğine inanıyorum.
– “Yıllar yılı ülkemizde o denli bir hava esti ki, birçok babalar çocuklarına sahip çıkamadılar. Hocalardan kacı öğrencilerine sahip çıkamadılar. Devleti yönetenler devlete sahip çıkamadılar. O yüzden büyüklerin günahları yahut yetersizliği yüzünden, devleti yönetenlerin günahları yahut yetersizliği yüzünden yahut tahminen onları da aşan birtakım tesirler yüzünden gençler ortasında pek çok kurban verildi bugüne kadar. Artık bu kadar kurban yetsin, diyorum. Onun için mevt cezalarının bağışlanmasını diliyorum.”
Odatv.com