Endonezya’da G20 doruğu sürerken Rusya’nın evvelki akşam Ukrayna’yı amaç aldığı füze hücumları sırasında bir roketin NATO üyesi Polonya’nın köyüne düşerek 62 yaşındaki Boguslaw Wos ve 60 yaşındaki Bogdan Ciupek’in vefatına yol açması tansiyonu bir anda yükseltti. Ukrayna’nın batısındaki Lviv kentine yakın Polonya’nın kırsal bölgesindeki hudut köyü Przewodow’da bir traktörün yakınına düşen roket, mevte yol açtı. Başta Polonya olmak üzere NATO alarma geçerken, Kremlin Polonya’yı maksat almadıklarını açıkladı.
BIDEN’A SORULDU
G20 için Bali’de bulunan G7 önderleri ve birtakım NATO üyesi ülkeler acil toplantı yaptı. İlerleyen saatlerde evvel ABD Lideri Joe Biden değerli bir açıklama yaptı. Bir gazetecinin, “Füzenin Rusya’dan fırlatıldığını söylemek için çok mu erken” sorusuna Biden, “Elimizdeki birinci bilgiler bu sonucu vermiyor. Soruşturma tamamlanana kadar net bir şey söyleyemem lakin füzenin Rusya’dan fırlatılmış olma ihtimali düşük görünüyor” cevabını verdi.
MOSKOVA: FÜZE UKRAYNA’NIN
Dün Moskova’dan da olayla ilgili açıklama geldi. Rusya Savunma Bakanlığı, Polonya’da yayımlanan fotoğraflardaki füze kesimlerinin Ukrayna’nın S-300 hava savunma sistemine ilişkin ögeler olduğunu bildirdi. Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov dün yaptığı açıklamada, “Rusya Silahlı Kuvvetleri, 15 Kasım’da Ukrayna’nın askeri idare ile güç sistemlerine yönelik havadan ve denizden uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahla ağır akın düzenledi. Tüm füzeler, belirlenen gayeleri vurdu” dedi. Konaşenkov, Polonya’nın Przewodow köyüne füzelerin düşmesine ait ise şunları kaydetti: “Bu akınlar, yalnızca Ukrayna topraklarında bulunan maksatlara yönelik yapıldı. Przewodow’daki enkazın fotoğraflarındaki füze modüllerinin, Ukrayna’ya aitS-300 hava savunma sisteminin ögeleri olduğu Rus uzmanlarca tanımlandı. Przewodow’a Rus füzelerinin düştüğü tezleri durumun gerginleştirme emeli taşıyan bir provokasyondur.”
VARŞOVA: BAHTSIZ BİR KAZA
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda olayla ilgili olarak, “talihsiz bir kaza” tabirini kullandı. Duda, “NATO müttefikleriyle direkt temas halindeyiz. Bunun Polonya’ya yönelik kasıtlı bir taarruz olduğuna dair hiçbir belirti yok. Büyük ihtimalle Rus üretimi bir S-300 füzesiydi” değerlendirmesinde bulundu. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki de, “Rusya’ya karşılık veren Ukrayna kuvvetleri, kendilerini savunmak için füze fırlattı. Bunlardan biri ezkaza Polonya topraklarına düştü” dedi. Rusya tarafından atılan füzelerin Ukrayna’da kritik altyapıyı vurduğunu belirten Morawiecki “Bu taarruza karşılık veren Ukrayna kuvvetleri, kendilerini savunmak için füze fırlattı. Bu füzelerden biri ezkaza Polonya topraklarına düştü” dedi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da “Patlamanın büyük olasılıkla bir Ukrayna hava savunma füzesinin sonucu olduğu tarafındaki değerlendirmeyle çelişen hiçbir şey görmedik” denildi.
ZELENSKİ: FÜZELER BİZİM DEĞİL
Polonya ve NATO’nun açıklamalarına rağmen Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski, “Düşenlerin bizim füzemiz olmadığından kuşkum yok” dedi. Zelenski, “Askeri raporlarımız, Rus füzesi olduğunu söylüyor. Aksi istikamette bir delil bize ulaşmadı” açıklamasında bulundu.
Jens Stoltenberg
FÜZE UKRAYNA’NIN CÜRÜM RUSYA’NIN
Polonya’nın Ukrayna sonuna yakın bir kasabasına füze düşmesi Rus işgalinin başlangıcından bu yana diken üstünde olan NATO’yu alarma geçirdi. Olayın birinci anından itibaren telefon diplomasisi, başşehirler ortası temaslar ile askeri ve sivil kanat ortasında uyum devreye sokuldu. NATO’nun karar organı Kuzey Atlantik Kurulu (NAC) dün daimi temsilciler seviyesinde toplandı. Askeri kanatla birlikte bahsin değerlendirildiği toplantı sonrası bir açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, kasıtlı bir akın olduğuna, İttifak topraklarının amaç alındığına, Rusya’nın NATO’ya saldırmaya hazırlandığına yönelik rastgele bir ibareye rastlamadıklarını söyledi.
SORUŞTURMA SÜRÜYOR
Soruşturmanın sürdüğüne dikkat çeken Genel Sekreter Jens Stoltenberg, “İlk tahliller, olayın büyük olasılıkla Ukrayna topraklarını Rus seyir füzesi hücumlarına karşı savunmak gayesiyle ateşlenen bir Ukrayna hava savunma füzesinden kaynaklandığını gösteriyor” dedi. Stoltenberg sonuncu sorumluluğu ise Rusya’ya yükledi.
Olayın duyulmasının akabinde milletlerarası alanda oluşan panik havasının bilakis NATO sakin, ölçülü ve âlâ koordine edilmiş reaksiyon verdi. Stoltenberg, haberi alır almaz Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve ABD Lideri Joe Biden ile temasa geçti. Avrupa Müttefik Kuvvetler Yüksek Kumandanı (SACEUR) General Christopher Cavoli’yle hem evvelki gece hem de dün sabah görüştü. Cavoli, NAC toplantısında olayın askeri boyutu hakkında bilgi verirken Polonya Daimi Temsilcisi Tomasz Szatkowski de alandaki durumu ve ülkesinin yaklaşımını aktardı.
ABD Lideri Biden, G7 önderleri ve birtakım NATO ülkesi başkanlarıyla Bali’de acil toplantı yaptı, Polonya’ya düşen füzeleri görüştü.
GECE BOYUNCA ARAŞTIRILDI
Gereksiz tırmanmayı önlemenin değerine vurgu yapan Stoltenberg, “Olayı incelemek için biraz vakte gereksinimimiz olduğunu söylemiştik. Gece boyunca bunu yaptık ve bugün elimizde daha net bir fotoğraf var” diye konuştu. Ukrayna’nın kabahati olmadığını ve olayın Rusya’nın bu ülkedeki savaşından kaynaklandığının altını çizen Stoltenberg, “Ukrayna’ya karşı yasadışı savaşını sürdüren Rusya kesin sorumluluğu taşımaktadır” dedi. (Güven ÖZALP / BRÜKSEL)