Tıbbi şurup kaynaklı olduğu bedellendirilen vefatlar, dünya gündemindeki yerini koruyor.
Birçok ülkede yetkililer, hususa ait ihtar ve önlem açıklamaları yapıyor.
Gambiya’daki vefatlar ve DSÖ’nün açıklaması
Gambiya’da eylül ayında, çok sayıda çocuğun, lokal olarak satılan bir parasetamol şurubunu kullandıktan 3-5 gün sonra hayatlarını kaybettiği öne sürüldü.
Gambiya hükümeti, böbrek yetmezliği salgınıyla ilgili devam eden soruşturma kapsamında, muhtemel nedenlerin, koli basili bakterileri ve parasetamol şurubundan kaynaklanan toksisite olduğu sonucuna vardı.
Dünya Sıhhat Örgütü, bu ülkedeki salgının ve 66 çocuğunun vefatının akabinde, Hindistan menşeli 4 ilaç için ihtar yayımladı.
Dünya Sıhhat Örgütü Hindistan menşeli şuruplara karşı uyardı
6 Ekim’de paylaşılan açıklamada, “4 ilaç, Hindistan’da Maiden Pharmaceuticals Limited tarafından üretilen öksürük ve soğuk algınlığı şurubu. DSÖ, Hindistan’daki şirket ve düzenleyici makamlarla daha fazla araştırma yürütüyor.” tabirlerine yer verildi. İlaçların o vakte kadar sadece Gambiya’da tespit edilmesine karşın, ülkenin dışına dağıtılmış olabileceği konusunda uyardı.
DSÖ ayrıyeten, tüm ülkeleri hastalara daha fazla ziyan vermemek için bu eserleri tespit etmeye ve dolanımdan çıkarmaya çağırdı.
Nijerya’dan uyarı
Nijerya Ulusal Besin, İlaç İdare ve Denetim Merkezinden (NAFDAC) yapılan açıklamada, kelam konusu ilaçların Dünya Sıhhat Örgütü tarafından araştırıldığı belirtilerek Nijerya vatandaşlarına bu ilaçlardan uzak durmaları daveti yapıldı.
Açıklamada, ülkede “standartların altındaki ürünleri” kullanan yahut rastgele bir olumsuz tepkiye maruz kalan herkesin derhal tıbbi yardım alması ve durumdan sıhhat yetkililerini haberdar etmesi gerektiği vurgulandı.
Hindistan fabrikadaki üretimi durdurması
Gelişmelerin akabinde Hint yetkililer, 4 şurubun üretildiği Maiden Pharmaceuticals Limited fabrikasını denetledi. 12 ihlal tespit edilen fabrikanın faaliyetleri durduruldu.
Firma yetkilisi ise hususa ait açıklama yapmayı reddetti.
Gambiya polisi, 69’a çıkan ölümlerle birlikte hususa ait ön soruşturma raporunu yayımladı.
Polis, ölümlerle öksürük şuruplarını ilişkilendirdiği raporunda, Hindistan’daki Maiden Pharmaceuticals Limited’in ismini direkt vermezken şirketin 4 ilacını listeleyerek şunları kaydetti:
“Gambiya’ya ilaç ihraç etme müsaadesine sahip Atlanta merkezli Atlantic Pharmaceuticals Limited Şirketi, bu şuruplardan toplam 50 bin şişe sipariş etti. Kelam konusu bozulmuş pediatrik şuruplardan 41 bin 462’si ele geçirildi ve geri kalan 8 bin 538 şişeye ulaşılamadığı tespit edildi.”
Hindistan’ın ilaç fabrikasını kapatması
Hindistan İlaç Düzenleme Kurulukonusu öksürük şurubunu üreten Maiden Pharmaceuticals Limited’in, Yeni Delhi yakınlarındaki ana fabrikasında tüm üretim sürecini durdurdu.
Hindistanlı sıhhat yetkilileri, yaptığı açıklamada, kararın fabrikada görülen eksiklik ve kusurlardan dolayı alındığını söz etti.
Endonezya’dan tüm şuruplara yasak
Endonezya hükümeti, bu yıl 99 çocuğun akut böbrek hasarı nedeniyle hayatını kaybetmesinin akabinde tüm şurup ve sıvı ilaç satışlarını yasakladı.
Endonezya Besin ve İlaç İzleme Ajansı; ateş, öksürük ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan 26 tıbbi şurubun takip edildiğini duyurdu. Kelam konusu ilaçlardan 5’inin etilen glikol düzeyinin “güvenli eşiği aşmış” olduğunu belirlendi. Lakin kurum, öbür risk faktörlerinin de çocuklarda akut böbrek hasarına neden olabileceği konusunda uyardı.
Bu ülkedeki akut böbrek hasarı kaynaklı can kaybı daha sonra 133’e kadar yükseldi.
Endonezya Sıhhat Bakanı Budi Gunadi Sadikin, 22 vilayette 133’ü vefatla sonuçlanan 241 akut böbrek hasarı olayı belirlediklerini ve hastaların birçoklarının 5 yaşın altındaki çocuklar olduğunu duyurdu.
Avustralya ve Singapur’dan Endonezya’ya panzehir desteği
Endonezyalı bakan Sadikin, Avustralyalı mevkidaşı Mark Butler’e davette bulunarak ülkesine metanol ve etilen glikolden zehirlenen hastaların tedavisi için kullanılan “fomepizol panzehirini” sağlamasını istedi.
Söz konusu ilaçların hala “nadir” bulunduğunu belirten Sadikin’in daveti sonrası Avustralya 16, Singapur 10 şişe panzehir gönderdi.
Üretici firmaya dair neler biliniyor?
İlaç üreticisi, Maiden Pharmaceuticals, memleketler arası kabul görmüş kalite denetim standartlarına uyduğunu belirtiyor. Lakin firmanın kimi eserleri Hindistan’da ulusal yahut eyalet seviyesindeki kalite denetim standartlarını karşılayamadı.
Öyle ki resmi kayıtlara nazaran şirket;
2011 yılında Bihar eyaletinde, mahallî standartları sağlayamadığı gerekçesiyle kara listeye alındı.
2018 yılında, kalite-kontrol ihlalleri nedeniyle Hindistan ilaç düzenleyicisi tarafından yasal süreçlere tabi tutuldu.
2020’de, Cammu Keşmir’deki bir kalite denetim testinde başarısız oldu.
2022’de Kerala eyaletinde 4 kere kalite denetim testlerinde başarısız oldu.
Şirket öte yandan, Vietnam’da, standartların altında eser ihraç ettiği gerekçesiyle kara listeye alınan 40 firmanın ortasında yer alıyor.
Tüm bu yaşananların akabinde, milletlerarası çapta bir önlemin alınıp alınmayacağı merak konusu.