Çin Devlet Lideri Şi Cinping, Suudi Arabistan’a düzenlediği ve tüm dünyada merakla izlenen resmi ziyareti kapsamında Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la bir ortaya geldi. Prens Selman, Çin önderini merasimle karşıladı.
ABD’nin Asya Pasifik’e odaklandığı bir periyotta Orta Doğu’da tesirini artırma arayışındaki Çin’in Suudi Arabistan’a çıkarma yapması dikkat çekti. Ziyaret kapsamında Suudi Arabistan ile Çinli şirketler, çeşitli alanlarda 34 yatırım muahedesine imza attı.
Suudi Arabistan Hükümdarı Selman bin Abdulaziz’in davetlisi olarak Riyad’a giden Şi, Çin-Arap Ülkeleri Tepesi’ne katılacak. Doruğa başkan seviyesinde iştirak gösterecek ülkeler ortasında Mısır, Filistin, Ürdün, Tunus, Yemen, Moritanya, Sudan da yer alıyor.
Şi, dün havalimanında yaptığı açıklamada, Çin ile Arap ve Körfez ülkeleri ortasındaki ilgileri yeni bir seviyeye taşımak isteğinde olduğunu kaydetmişti.
ÇİN-ABD REKABETİNDE YENİ DÖNEM
Dünyanın en büyük iki iktisadı olan ABD ve Çin ortasında artan rekabet, global güç kaynaklarının büyük kısmını barındıran Orta Doğu bölgesini yeni bir tesir çabasının sahnesi haline getiriyor. Washington’ın Çin’i “uzun vadeli en değerli tehdit” olarak nitelediği ve global stratejisinde tartısını Asya-Pasifik bölgesine kaydırdığı bir periyotta, Pekin idaresi de ABD’nin uzun yıllar bölgesel gelişmeleri biçimlendiren aktör olduğu Orta Doğu coğrafyasında tesirini artırma arayışında.
Washington ve Riyad ortasındaki münasebetler, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi ve Suudi Arabistan’ın insan hakları sicili nedeniyle halihazırda problemli haldeyken, Ukrayna-Rusya Savaşı’nın akabinde petrol üretiminin azaltılmasına ait tartışmayla tekrar tansiyonlu bir seyre girmiş durumda.
ABD Lideri Joe Biden’ın bu yılın başında Riyad’a yaptığı ziyaret, münasebetlerde beklenen olumlu havayı sağlayamazken, iki ülke, Suudi Arabistan ve Rusya öncülüğündeki “OPEC +” ülkelerinin 5 Kasım’da petrol üretimini azaltma kararı alması nedeniyle ihtilafa düşmüştü.
ÇİN BOŞLUĞU DOLDURUR MU?
Çin’in, ABD’nin ilgisinin Orta Doğu’dan kayması ve bölgesel aktörlerin Washington’ın siyasetlerine açık direnciyle ortaya çıkan ekonomik ve siyasi güç boşluğunu doldurmaya aday bir aktör olup olmadığı tartışılıyor. Son yıllarda Jenerasyon ve Yol Girişi kapsamında bölgede 200’den fazla güç ve altyapı projesi yürüten Pekin’in, bölgenin kaynaklarına ilgisi artmış durumda.
Enerji gereksinimlerinin yüzde 70’ini ithalat yoluyla karşılayan Çin, Orta Doğu petrolünün en kıymetli alıcısı pozisyonunda. Çin, geçen yıl bölgenin en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan’ın ihraç ettiği ham petrolün yüzde 27’sini tek başına satın aldı. Çin ile Suudi Arabistan, petrol ticareti ödemelerinin yuan ile yapılması için de görüşmeler yürütüyor. Bunun hayata geçirilmesi ABD dolarının güç mutabakatlarında kullanılan temel para ünitesi rolünü sarsabilir.
Çin Devlet Lideri Şi, 2016’da Riyad’ı ziyaret etmiş, 2019’da da Veliaht Prens Muhammed Bin Selman ile Pekin’de görüşmüştü. (SOZCU.COM.TR/AA)