Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’ni askıya almaya karar vermesinin akabinde Türkiye’nin teşebbüsleriyle bu adımdan vazgeçmesi Avrupa Birliği başta olmak üzere Batı’da memnuniyetle karşılandı. Moskova’nın kararından geri adım atması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna ortasında kıymetli bir arabulucu olduğunun teyidi olarak görülürken Batı’daki telaşlar şimdilik de olsa yatıştı. AB ve ABD’nin şimdiki önceliği müddeti kısa müddet sonra dolacak inisiyatifin uzatılarak devamının sağlanması.
AB MİNNETTAR: AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, toplumsal medya iletisinde, “AB, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’ne dönme kararında Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin oynadığı rol için minnettardır” sözlerini kullandı. Tahıl ihracatının Rusya’nın şiddetlendirdiği global besin krizinin tahlili için hayati değerde olduğunu vurgulayan ve taraflara iki hafta içinde mühleti dolacak olan inisiyatifi yenileme daveti yapan Borrell, “Gıda asla bir savaş silahı olarak kullanılmamalıdır” dedi.
ABD’DEN TEŞEKKÜR: ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise “Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’ne geri dönüşünü kolaylaştırmaya yönelik çalışmaları için BM ve Türkiye’ye teşekkür ediyoruz” derken Ukrayna’dan dünyanın en savunmasız nüfuslarına çok muhtaçlık duyulan besin akışını sürdürmek için inisiyatifi yenileme daveti yaptı.
UKRAYNA ŞAD: Ukrayna önderi Volodimir Zelenski, tahıl ihracatının sürdürülmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefon görüşmesi yaptığını, ayrıyeten BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de bu sürecin devam etmesine takviye verdiğini belirterek, “Bugün, ülkemiz ve tüm dünya için kıymetli bir diplomatik sonucumuz var, tahıl ihracatı teşebbüsünün faaliyetleri sürecek. Rus şantajı hiçbir sonuç vermedi” diye konuştu.
RUSYA’DAN ÖVGÜ: Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da Türkiye’nin mutabakatın sürdürülmesindeki ehemmiyetine vurgu yaparak, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk diplomatların eforlarından övgüyle bahsetti. Peskov, “Ankara ve şahsen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk diplomatları ile ordu mensupları tarafından yürütülen çalışmalar büyük övgüye layıktır. Türkiye’nin tahıl muahedesinin yine başlamasındaki varlığı, mutabakatlara olan itimadın ana faktörüdür” derken, başka yandan 120 gün periyodik muahedenin 18-19 Kasım’dan itibaren uzatılıp uzatılmayacağına dair şimdi bir karara varmadıklarını söyledi.
‘ERDOĞAN’IN SIRRI NE’
İngiliz The Guardian gazetesinde yer alan haber ve yorumlarda, “Rusya diplomatik ve ekonomik olarak daha da yalnızlaştıkça Türkiye’nin tesiri açıkça arttı” sözleri kullanıldı. Haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın savaşla ilgili müzakerelerde kıymetli bir güç olarak ortaya çıktığı vurgulanıp esir takasında oynadığı öncü rol hatırlatıldı. Görüşüne yer verilen tarım piyasaları araştırma şirketi SovEcon’un lideri Andrei Sizov, “Erdoğan’ın sırrının ne olduğunu sahiden merak ediyorum” dedi.
BARIŞ İÇİN TAHIL KORİDORU MODELİ
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Tahıl Koridoru mutabakatının tekrar başlaması sonrası altı geminin daha Ukrayna limanlarından çıktığını söyledi. Akar, “Şimdi 19 Kasım’da mühleti dolacak olan tahıl teşebbüsünün uzatılması konusunda Sayın Cumhurbaşkanımızın belirlediği çerçevede uğraşlarımızı yoğunlaştıracağız” dedi. Akar, tahıl inisiyatifinin tarafların görüşmeler yoluyla meseleleri çözebileceğine örnek teşkil ettiğini söyledi. Akar, bu modelin kullanılmasıyla ‘ateşkesin ve barışa giden yolun açılmasını’ temenni ettiklerini vurguladı.
‘RUSYA KENDİ TUZAĞINA DÜŞTÜ’
Batı basınında, “Ukrayna’dan tahıl taşıyan gemileri engellemek ya da bu taraftaki tehditlerinin blöf olduğunu zımnen kabul etmekle karşı karşıya kalan Kremlin’in, global bir besin krizini yine alevlendirmemeyi tercih ettiği” yorumlarına rastlanıyor. Öne çıkan bir diğer vurgu ise “Rusya muahedeyi askıya aldığında Moskova’nın bir planı olmadığının kısa müddette anlaşıldığı”. Kremlin uzmanı Tatiana Stanovaya da toplumsal medya uygulaması Telegram’da paylaştığı bildirisinde, Moskova’nın muahedeyi askıya almaya çalışırken öbür tarafların anlaşmasız devam edeceğini hesaba katmadığını belirterek, “Kremlin nasıl çıkacağını bilmediği bir tuzağa kendisi düştü” dedi.