Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen tahıllar, yağlı tohumlar, süt eserleri, et ve şeker fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen dünya besin fiyatları endeksi ekim ayında 135,9’a düştü. Daha evvel 136,3 olarak açıklanan eylül besin fiyatları endeksi de 136 düzeyine revize edildi. Böylelikle mart ayında gördüğü tarihi tepeden bu yana yüzde 14,9 oranında gerilemiş oldu. Halbuki Türkiye’de bu eserlerin birçoğunda 7 aylık fiyat artışı, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son yıllık enflasyon sayısı olan yüzde 85,51’i geçiyor. Bunda başta güç olmak üzere gübre ve zirai ilaçların birçoklarını oluşturduğu üretim maliyetlerindeki artış tesirli olurken, satıcıların fiyat etiketlerinin üzerine kendi kestirimi artış oranlarını da eklemesinin rolü var. Bu süreç, iktisatta yüksek enflasyondan hiper enflasyon periyoduna geçiş periyodunun bir belirtisi olarak kabul ediliyor.
Türkiye besin enflasyonunda dünyada 4’üncü
Dünya Bankası’nın en son 27 Ekim’de güncellediği “Gıda Güvenliği” raporuna nazaran Türkiye, besin enflasyonunda dünyada dördüncü sırada bulunuyor. Zimbabwe besin fiyatlarında yüzde 340’a ulaşan artışla birinci sırada gelirken, onu Lübnan yüzde 208’le, Venezuela ise yüzde 109’la izliyor. Türkiye ise TÜİK tarafından ekim ayında yüzde 92,24 oranındaki besin enflasyonuyla ekonomik krizin pençesindeki bu 3 ülkenin gerisinden geliyor.
TCMB’ye nazaran enflasyondaki artışta besin eserlerinin hissesi büyük
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, son açıkladığı enflasyon raporunda, ekim enflasyonuna en büyük katkının besin eserlerinden geldiğini açıkladı. Besin ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyonun ekim ayında 6 puan yükselerek yüzde 99,05 olduğuna dikkat çekilen raporda, şu kelamlara yer verildi:
“Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş besinde ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu devirde taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğine işaret etmiştir. Başka işlenmemiş besinde yumurta, kuruyemiş, pirinç ile çiğ süt fiyat gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı et fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,33 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar başta olmak üzere, peynir ve öteki süt eserleri, şeker ile kontaklı eserler ve konserve zerzevat eserleri tesirli olmuştur.”