Dünya Kupası’nın 92 yıllık tarihinde dün orijinal bir sayfa açıldı. Dünyanın dört bir yanındaki futbol severler kupa tarihinde birinci sefer günde dört maç izleme keyfini yaşadı.
Ancak görünen o ki 360 dakikayı yani bir günün tam tamına dörtte birini kıran kırana gayretlerle geçirmek FIFA için kâfi değil. Öyle ki kupanın devamında da şu ana kadar oynanan maçlardaki trend devam ederse 2022 Dünya Kupası’nın toplam mühletinin uzunluğu kupa tarihinin rekorunu kırmış olacak.
Turnuvanın Katar ile İngiltere’yi karşı karşıya getiren açılış maçı, 90 dakikalık müddetin üzerine toplam 10 dakika 18 saniye daha oynandı. Hollanda’nın Senegal’i 2-0’la geçtiği maçta duraklama mühleti 12 dakika 49 saniyeydi. ABD ve Galler ortasında oynanan ve beraberlikle sonuçlanan karşılaşmaya ise 14 dakika 34 saniye eklendi.
Ancak bu mühletler bile İngiltere’nin İran karşısında 6-2’lik bir galibiyet aldığı 117 dakika 16 saniyelik maçın yanında kısa kaldı.
Aynı biçimde dün oynanan maçlarda da 90 dakikalık müddet ziyadesiyle aşıldı. Örneğin Suudi Arabistan’ın Arjantin karşısında 2-1’lik tarihi bir galibiyet elde ettiği maç tam 110 dakika 12 saniye oynandı. Danimarka-Tunus ve Fransa-Avusturalya maçları da 12-13 dakika civarında uzadı. Üç günün müsabakalarında 100 dakikanın altında kalan tek maç 99 dakika 24 saniye ile Meksika-Polonya oldu.
Aslına bakılırsa, FIFA Hakem Komitesi Lideri Pierluigi Collina da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, taraftarlara “100 dakika civarındaki maçlara” alışmalarını söylemişti.
Peki neden? Hepimizin aklında yer eden 90 dakika kuralı tarih mi oluyor? Gelecekte de 100 dakikalık maçlar devam edecek mi? 2026 Dünya Kupası’nda maç mühletleri daha da mı uzayacak? İşte 4 soruda Dünya Kupası’nın duraklama dakikaları…
1) MAÇLAR NEDEN BU KADAR UZUN OYNANIYOR?
Çünkü FIFA, maçlardan alınan keyfi artırmak için topun oyunda kaldığı süreyi artırmak istiyor.
Dünya futbolunun zirve kuruluşu olan FIFA’nın yetkilileri daha evvel tekraren VAR müdahalesi, sakatlık tedavileri, oyuncu değişiklikleri, penaltılar ve kırmızı kartlar üzere nedenlerle oyunu durduğu anların saate eklenmesi gerektiğini vurgulamıştı. Turnuvanın açılış düdüğünden iki gün evvel Doha’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Collina da oyuncuların vakti boşa harcamasını önlemek istediğini söyledi.
Collina FIFA’nın halini şöyle özetledi:
“Eğer daha fazla hareket izlemek istiyorsak bu çeşit duraklama müddetlerine hazır olmalıyız. Bir maçın bir devresinde üç gol olduğunu düşünün. Gol sonrası kutlamaların her biri 1 ila 1,5 dakika sürüyor. Üç golle 5 hatta 6 dakikaya yakın vakit kaybediyorsunuz. Yani bizim asıl gayemiz, eklenecek vakti hakikat hesaplamak.”
“Futbolun imajını korumak istiyorsak süreyi hesaplamalı ve iki yarının da sonlarına eklemeyiz. Topun toplamda 43, 44, 45 dakika alanda olduğu maçlar istemiyoruz. Her iki kadro için de adaleti sağlamalıyız.”
Boşa geçen vaktin ölçüleceğini ve birinci yarıya da ikinci yarıya da 7-8 dakikalık eklemeler yapılabileceğini belirten Collina, “Burada yeni bir şey yok. En azından Rusya’da yapılan son Dünya Kupası’nda dördüncü hakemin kaldırdığı tahtada 7, 8, 9 dakikaları görmek pek olağan bir şey haline gelmişti” diye konuştu.
2) HAKİKATEN O DENLİ Mİ OLMUŞTU?
Evet, Rusya 2018’deki maçlar, daha evvelki Dünya Kupası karşılaşmalarına kıyasla daha uzun oynanmıştı. Üstelik bu durum o periyotta de taraftarların dikkatinden kaçmamıştı.
Aşağıdaki tabloda The Athletic’in FiveThirtyEight’in datalarından derlediği 2018 Dünya Kupası’ndaki birinci 16 küme maçının mühletleri yer alıyor.
Bu maçlardan yalnızca dördünde eklenen müddet 5 dakikanın altındayken, dört maçta da duraklama mühleti 8 dakikanın üzerindeydi.
Ancak Katar’da oynanmakta olan karşılaşmalarla kıyaslandığında, Rusya’daki maçların bile kısa kaldığını söylemek mümkün.
Tabii bu noktada İngiltere-İran maçına bir parantez açmamız gerek. Müsabakada iki futbolcunun beyin sarsıntısı geçirip geçirmediğinin tespiti ismini yapılan denetimler nedeniyle 27 dakikadan fazla duraklama mühleti oynandı.
Ancak bu maçı dahil etmediğimizde bile kalan yedi maçın duraklama müddetlerinin ortalaması 13 dakika 28 saniyeyi buluyor.
Grafikler: Harun Elibol
İlk yarılara eklenen duraklama müddetlerinde de rekorlar kırıldı. Örneğin İngiltere-İran maçının birinci yarısı 14 dakika 8 saniye, ikinci yarısı ise 13 dakika 8 saniye uzatıldı. En kısa birinci yarıyı ise Meksika-Polonya maçında izledik.
Diğer yandan ABD-Galler ve Senegal Hollanda maçlarının ikinci yarıları 10’ar dakikadan fazla uzadı. Arjantin-Suudi Arabistan maçının ikinci yarısındaki duraklama müddetleri ise 14 dakikaya ulaştı.
2022 Dünya Kupası’nda şu ana kadar oynanan maçların ortalama mühleti 117 dakika 16 saniyeyi buluyor. Birebir ortalama 2018 Dünya Kupası’nda 97 dakika 12 saniyeydi.
3) DURAKLAMA MÜDDETLERİNİN UZAMASI KIYMETLİ Mİ?
Hem de çok değerli.
Örneğin İngiltere Ulusal Ekibi’nin İran karşısındaki gollerinin ikisi duraklama dakikalarında geldi. Kaptan Raheem Sterling birinci yarıda, Jack Grealish ise ikinci yarıda topu ağlarla buluşturdu. Tekrar tıpkı maçta 103’üncü dakikada kullandığı penaltıyı gole çeviren Mehdi Taremi de maç sonucunu değiştiremedi tahminen lakin skoru değiştirdi.
Hollanda Ulusal Ekibi da Senegal karşısındaki ikinci golünü 99’uncu dakikada kaydetti.
Jack Grealish’in gol sevinci çok konuşuldu
4) DİĞER BİR TAHLİL BULUNABİLİR Mİ?
Bulunabilir, hatta maç müddetinin 60 dakika olduğu ve (basketbolda olduğu gibi) kronometrenin durdurulup tekrar çalıştırıldığı müsabaka konseptlerine verilen dayanak günden güne artıyor.
Bu alternatif senaryoların gayesi maçlarda suratı ve akıcılığı artırmak. Hatta bu nedenle taca çıkan topların saha içine elle değil ayakla gönderilmesi tarafında bir kural değişikliği bile tartışılıyor.
Arsenal’in eski menajeri ve FIFA’nın Global Futbol Geliştirme Yöneticisi Arsene Wenger’in savuncusu olduğu bu fikir, Memleketler arası Futbol Birliği Şurası’nın (IFAB) onay vermesi halinde bu sene denenecek. Bilhassa taç atışlarına odaklanılmasının sebebi ise bu anların maçları yavaşlatan faktörlerin başına gelmesi. (IFAB daha evvel 60 dakikalık maç teklifini reddetmişti.)
Wenger, geçen yıl yaptığı açıklamada, “Hedefimiz oyunu daha izlemeye bedel ve daha süratli bir hale getirmek. Örneğin taç atışlarını ayağınızla yapabileceksiniz ancak atışı beş saniyelik müddette kullanmanız gerekecek. Bunun üzere şeylerden bahsediyoruz” diye konuştu.
Futbolun kural kitabında geçmişte de bu türlü değişiklikler yaşanmıştı. Örneğin, 1992 yılında vakit kaybını önlemek emeliyle geri pas kuralı uygulamaya koyulmuştu.
Elbette saati durdurma ya da taçları ayakla kullanma üzere alternatiflerin hangisinin geçerli bir tahlil olacağını vakit gösterecek. Gerçekten Collina da “Değişiklikler net değil” kelamlarıyla bu noktaya dikkat çekti. Fakat daha fazla futbol, daha az duraklama izleme isteği noktasında bir uzlaşı olduğu ortada.
Bu bağlamda Katar’da oynanan 100 küsur dakikalık maçların şimdi başlangıç olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Turnuvanın şu ana kadarki en kısa karşılaşması olan Meksika-Polonya maçının dördüncü hakemi 2 dakikalık duraklama mühletini gösteriyor
Süper Lig’in 2020-2021 döneminde oynanan maçlara ait bir tahlilde toplam mühlet ortalamasının 98 dakika 55 saniye olmasına rağmen topun oyunda kalma müddetinin yalnızca 54 dakika 32 saniye olduğu ortaya çıkmıştı. Bu ortalamanın Avrupa’nın beş büyük liginin gerisinde olduğu lakin bu liglerin hiçbirinde topun oyunda kalma müddetinin maç müddetinin yüzde 60’ını bulmadığı da araştırma sonuçlarında vurgulanmıştı. Öbür yandan kimi ulusal liglerde topla oynama mühletinin Collina’nın da dikkat çektiği üzere 45 dakikaya kadar indiği de biliniyor.
The Athletic’in “Explained: Why so much stoppage time is being added on to World Cup 2022 matches” ve “The Guardian’ın “Time after time: World Cup’s record match durations after new Fifa directive” başlıklı haberlerinden derlenmiştir.