Önce şunu söyleyeyim…
Bu bir futbol yazısı değil…
Bir “Futbol yalnızca futbol değildir” yazısı…
Fransa’nın ve dünyanın önde gelen günlük spor gazetesi L’Equipe, geçtiğimiz Pazar günü tam sayfa şu başlıkla çıktı:
“Les Bleus en Pole Position…”
Türkçeye şöyle çevirebilirsiniz:
”Fransa Pole Pozisyonunda…”
Fransa Ulusal Futbol ekibi o gün Polonya’ya karşı maça çıkıyordu.
‘FORMULA 1’ TABİRİ FUTBOLA NASIL GİRDİ
Futbolu sevenler için “Pole pozisyonu” pek tanıdık bir kavram değil.
Çünkü bu bir futbol kavramı değil.
At yarışlarında doğmuş.
Yarışa en öndeki yuvadan başlayan atı belirtmek için kullanılıyor.
Ancak dünya bu kavramı Formula 1 yarışlarıyla tanıdı.
Formula 1’de yarışa en önde başlayan pilot ve otomobilin durumunu belirtmek için kullanılıyor.
Bu duruma kimin gireceği ise, bir gün evvel yapılan sıralama yarışlarında belirlenir.
Yani en avantajlı başlama yerini tanım eder.
Peki, dünyaca tanınmış bir spor gazetesi bunu futbol için niçin kullanır.
Çok basit…
Çünkü Formula 1 bugün artık “En ölçülebilir spor dalı” haline geldi.
Dijital ölçüm imkanlarının en tesirli ve yarışın neredeyse her saniyesi için kullanıldığı bir teknolojik periyoda girdik.
KATAR UTANÇ TURNUVASI OLARAK BAŞLADI FUTBOLDA İHTİLALLE BİTTİ
Katar’da yapılan Dünya Futbol Turnuvası, yolsuzluklar ve rüşvet dolu bir ön yargı ile herkesin ve futbolun utanç turnuvası olarak başladı.
Ama artık sonuna geldiğimiz bu kupa, şimdiden dünya futbol tarihine bir dönüm noktası olarak girdi.
Futbolda artık bir “Katar öncesi” ve bir de “Katar Sonrası var.”
Çünkü bu turnuva, dünya futbolunun yazılmış bir çok kanununu kadük ilan etti.
Futbol artık bir Avrupa ve Latin Amerika sporu değil.
Futbol bütün dünyanın sporu haline geldi.
TÜRK MEDYASINDAKİ BİRİNCİ İKİ TESİRİ ŞU İKİ YAZARDI
Asıl büyük ihtilal ise , futbolda ölçüm imkanlarının neredeyse Formula 1 yarışlarına yaklaşmış olmasaydı.
Çipli toplan, hakem ve futbolcular üzerine yerleştirilen sensörler, maçı izleyen kamera sayısının akıl almaz ölçüde artması ve bunlara uygun çok gelişmiş yazılımlar, bir manada bir zihniyet ihtilalinin şafağı oldu.
Bunun birinci tesirlerini Türk basınında da gördük.
Hürriyet Spor Müdürü Mehmet Aslan geçen hafta çok kıymetli bir yazı yazdı ve klasik futbol yorumculuğunun artık sona geldiğini söyledi.
Türkiye’nin en tanınmış siyaset müelliflerinden Güneri Cıvaoğlu’nun Milliyet’te Dünya Futbol Şampiyonası ile ilgili üç yazısı da bu gelişmenin teknik ve siyasi yansımalarını çok hoş anlatıyordu.
İLK İŞARET 9 AY EVVEL 6 ŞUBAT GÜNÜ GELMİŞTİ
Biraz geriye dönelim…
Dünya Medya mensupları 6 Şubat 2022 günü, yani Katar’daki Dünya Kupası’nın başlamasına 9 ay kala New York’tan gelen bir haberle şaşkınlığa uğradı.
New York Times gazetesi, o güne kadar spor meraklılarının bile pek tanımadığı “The Athletic” isimli bir spor haber sitesini satın almıştı.
Daha da şaşırtıcısı bu siteye 550 milyon dolar üzere çok büyük bir para ödemişti.
New York Times, o güne kadar spor haberlerine çok fazla ehemmiyet veren bir yayın kuruluşu değildi.
Spor medyası, o alımın ne manaya geldiğini , Katar’daki turnuvanın başlamasından bir hafta sonra, gazetenin Mbappe üzerine yayınladığı harikulâde bir tahlil yazısı ile anladı.
Bu turnuvanın yükselen birinci yıldızı New York Times ve Athletic sitesiydi.
SPRİNTTE MBAPPE Mİ SÜRATLİ YOKSA HÜSEYİN BOLT MU
O yazıyı okuyanlar, futbol gazeteciliğinin bir daha geri dönmemek üzere değiştiğini anlamıştı.
Athletic, sprintte Fransız ulusal grup oyuncusu Mbappe ile, 100 metrenin eşsiz koşucusu Hüseyin Bolt’u karşılaştırıyordu.
Her şeyin saliselerle ölçülebildiği bir dünyada artık kıyaslamanın ölçüleri de değişmişti.
Toplu sprint ve topsuz sprint karşılaştırılabilirdi.
BİR NETFLİX BELGESELİ SIMON KUPER’İ HATIRLATTI
Ünlü İngiliz futbol muharriri Simon Kuper 1994 yılında yeni gazeteciliğin birinci işaretini vermişti.
“Futbol Asla Yalnızca Futbol Değildir” kitabı, bu sporun, o yıldan Katar’a katar geçecek 28 yıl içinde nelerin değişeceğinin birinci işaretiydi.
Bunun birinci örneği de, Katar öncesi Netflix’te yayınlanan bir belgesel oldu.
Doha’daki maçlar başlamadan 15 gün evvel Netflix’e konan ve Dünya Kupası maçlarının Katar’da oynanmasını sağlamak için FİFA’da (Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği) dönen dolapları, rüşvetleri anlatan belgesel, ortalığı darmaduman etmişti.
İşte bu yolsuzluk toz dumanı içinde başlayan turnuva, kimsenin beklemediği bir muvaffakiyet ile sonuçlanıyor ve futbol tarihi değişiyor.
25 OCAK 2020 GÜNÜ BASKET TARİHİNE GEÇEN BİR SKOR
Değişen yalnızca futbolun oynanma ölçüleri değil.
Sporcular da tarihî bir dönüşüm içinde.
25 Ocak 2020 günü Los Angeles Lakers ile Philadelphia 76’ers ortasında oynanan basketbol maçında tarihi bir an yaşandı.
LeBron James o maçta attığı bir sayı ile NBA Basketbol tarihinde en çok sayı atan oyuncular sıralamasında bir mucize yarattı ve Kobe Bryant’ın attığı sayıları geçti.
O gün bütün dünya medyası bu haberi duyurdu.
İşte o gün bugüne kadar hiç bilmediğimiz duygusal bir şey yaşandı.
Bunu da geçen hafta Disney Plus tarafından gösterime sokulan ve Los Angeles Lakers grubunun kuruluşunu ve tarihini anlatan “Legacy” isimli 10 kısımlık bir belgeselde öğrendik.
LEBRON JAMES SOYUNMA ODASINDA DOLABINI AÇINCA
Dizinin 10’uncu kısmında LeBron James o günü şöyle anlatıyor:
“Soyunma odasına dönüp, dolaptan cep telefonumu aldığımda beni sürpriz bekliyordu.
Kobe Bryant bir tivit atmış ve benim kendisini geçmemi kutluyordu. “Şimdi daha da yüksek sayılara gideceksin” diyerek de yüreklendiriyordu.
Bu tivit onu çok etkilemiş.
Kobe Brynt bununla da kalmamış.
“Evime döndüğümde beni bir kutu bekliyordu. Açtım, Kobe bana bir şişe ‘La Tache 84’ göndermiş…”
BUNU BİRİNCİ KEZ AÇIKLIYORUM DİYEREK KARARINI AÇIKLIYOR
LeBron James, “Bunu burada birinci sefer açıklıyorum” diyerek kelamını şöyle bitiriyor:
“Kobe’nin kutlama armağanını mahzenime koydum. O şişe hiçbir vakit açılmayacak…”
Şimdi diyebilirsiniz ki, ”Ne var bunda, alt tarafı bir şişe şarap göndermiş.“
Hayır şöyle bir detayı var…
NİYE BİR ŞİŞE PETRUS DEĞİL DE LA TACHE
Şarabın senyörleri için Burgonya’nın Romanee parselleri çok özel bir yere sahiptir.
Romanee Conti ve La Tache şarap uzmanlarının gözünde bir incidir.
Şarabı o “Senyörite” seviyesinde bilmeyenler, değerli bir şarabı ikram gönderecekleri vakit “Petrus” üzere “Chateau Lafitte” yahut “Chateau Margaux” üzere daha geniş bir kitle tarafından bilinen ve “Voaaav” dedirtecek bir markayı tercih eder.
Bu anekdot bana şunu söylüyor.
Demek ki atletler artık, “Lüks” dediğimiz tüketimde rafine sayılacak bir düzeye gelmiş.
DAVID BECKHAM’IN MESKENİNDE HANGİ TABLOLAR VAR
Sanat alanında da durum bu türlü, ya sanatta…
Katar’da İngiltere’nin bütün maçlarında tribünde gördüğümüz eski İngiliz futbolcu David Beckham düzgün bir Damien Hirst tukunu. Konutunda onun tablosu dışında da âlâ bir koleksiyonu var.
Eski NBA oyuncusu Amar’e Stoudemire’nin konutunda Jean-Michel Basquiat, Rob Priut, Hebru Brantley üzere sanatkarları yapıtları bulunuyor.
Bizde de Fenerbahçe’nin eski kalecisi Volkan Demirel’in uygun bir sanat yapıtı koleksiyoncusu olduğu biliniyor.
Anlayacağınız bir vakitler vaktini barlarda kulüplerde geçiren atletten öteki bir profile geçiyoruz.
İRAN ULUSAL EKİBİNİN ULUSAL MARŞ PROTESTOSU UNUTULABİLİR Mİ
Hiç kuşkunuz olmasın ki, bu sportmenlerin dünya ile ilgileri artık öbür bir noktada…
İran Ulusal Futbol grubunun Katar’da, başını açmak özgürlüğünü hayatı kıymetine savunan bayanlara dayanağını göstermek için ulusal marşını söylememesi çok taze bir hatıra olarak başımıza yerleşti.
BASKETÇİ ŞORTLARI NEDEN BU TÜRLÜ UZADI
Legacy belgeseli bize bir şeyi daha anlatıyor.
Amerikalı basketbol oyuncularının şortlarının uzaması 1991 yılında Rodney King isimli frika kökenli bir Amerika’lının Los Angeles’te polis tarafından dövülerek öldürülmesinden sonra başlamış.
Bu olay ABD’nin Doğu tarafında New York’un Bronx bölgesinde yoksulluğa isyan olarak doğan Hip Hop kültürü ve RAP müziğinin Batı’ya sıçramasına yol açmış.
RAP müziği siyah bir Amerikalının öldürülmesine isyanın müziği haline gelince, Amerikalı basketbol oyuncuları da RAP’çileri taklit ederek şortlarını uzatmaya başlamış.
İkinci olay ise Pandemi sırasında başlayan “Black Lives Matter” hareketi oldu.
Basket ekipleri bunu protesto etmek ve dayanışmalarını göstermek için maçlara siyah formalarla çıktılar.
Dediğim üzere “Futbol artık yalnızca futbol değildir…”
Basketbol da öyle…
LEBRON JAMES O LA TACHE ŞİŞESİNİ ERMAN TOROĞLU İLE PAYLAŞIR MI
Bu uzun örneklerden sonra geliyorum başlıktaki soruya.
LeBron James, Kobe Braynt’ın gönderdiği o La Tache 84’ü Erman Toroğlu ve Ahmet Çakar’la paylaşır mı…
Tabii saçma bir soru olduğunu biliyorum, o nedenle yanıtım da bir fantezi olacak.
Şişeyi hiçbir vakit açmayacağını söylediğine nazaran bu türlü bir şey kelam konusu olamaz.
Ya sporu konuşmak…
Onu konuşabilirler mi…
O da şüpheli…
Çünkü Katar’daki oyunlar spor gazeteciliği ve yorumculuğunu artık değişik bir mahalleye taşıdı…
JAPONYA’NIN İKİNCİ GOLÜ İÇİN TOROĞLU’NA GEREKSİNİM VAR MI
Dediğim üzere, spor artık ölçülebilir bir şey…
Formula 1’in “Spor matematiği” öteki spor kısımlarına da yayıldı..
Japonya’nın ikinci goldeki topunun çizgiyi geçip geçmediğini” tartışmak için Erman Toroğlu ve Ahmet Çakar’ın yorumuna gereksinimimiz kalmadı.
Topun üzerindeki çip bize söylüyor zaten…
Penaltı mı, ofsayt mı…
Onu da VAR ve ölçümler gösteriyor…
Yani futbolda artık yeni şeyler söyleme zamanı…
Peki Erman Toroğlu ve Ahmet Çakar’a artık teşekkür edip, haydi güle güle mi diyeceğiz…
ERMAN TOROĞLU’NA HAYDİ GÜLE GÜLE Mİ DİYECEĞİZ
Hayır… Asla o denli olmayacak.
Çünkü onlara da gereksinimimiz var.
Bir kez şunu yanlış anlamayın. Erman Toroğlu’nun spor bilgisini ve deneyimini asla küçümsemiyorum.
Tam bilakis, mesela Türkiye sonları dışına çıkıp, Avrupa şampiyonasını anlattığındaki performansını öven bir yazıyı da şahsen kendim yazmıştım.
Hiç elbet Toroğlu ve Çakar kalacak.
Spor bir yandan ölçüm, matematik, teknik takip, CSI (olay yeri inceleme” işi…
Ama bir yandan da “A big entertainement..”
Büyük bir cümbüş yani…
Diyeceğim, onlarla eğlenmeye devam edeceğiz…
EĞLENCE ERMAN’DAN BİLGİ ATHLETİC’DEN
Bu cümbüşün stand up tarafını onlar yapmayla devam edecek.
Muhtemelen daha büyük reytingi de onlar yapacak.
Ama maçın teknik tahlillerini, yorumlarını yeni kuşak öteki yorumculardan dinleyeceğiz…
Yani New York Times’ın Athletic zihniyeti ile düşünen, yazan ve konuşanlardan…
Biliyorum bu türlü bir yazının sonunda siz de şu soruyu soracaksınız…
Ya siyasi yorumcular…
SPORDA AMİGO VAROLDUKÇA,ELBETTE SİYASETTE DE ‘KONUŞAN KAFA’ OLACAK
Aaa bakın orada da durum hiç farklı değil…
Orada da gerçek bilgiye, tahlile, yoruma muhtaçlığımız giderek büyüyecek..
Ama orada da cümbüşe, stand upa gereksinimimiz var.
Gerçek bilgi ve tahlili yeni kuşak yorumculardan dinleyeceğiz..
Ama hiç kuşkunuz olmasın televizyonlardaki “Konuşan kafa” programlarıyla eğlenmeye de devam edeceğiz…
Çünkü insan var epey, eğlenmeye, gülmeye, sonlanmaya, baş bulmaya, gereksinim da olacak…
İnsan var hayli amigoluk da ölmeyecek…
Konuşan başlar da bir gün yaptıkları işin aslında eğlendirmek olduğunu anlayınca…
Her şey daha hoş olacak…
Ertuğrul Özkök
Odatv.com