Düden Çayı, Antalya’da 2 büyük karstik su kaynağı Kırkgöz ve Pınarbaşı ile beslenip, Bıyıklı Düden’i içinde kaybolup, 14 kilometre yer altında devam ederek Varsak Düdeni’nde ortaya çıkıyor ve tekrar yer altına girip 15 metreden dökülen Üst Düden Şelalesi’nin de olduğu alanda yüzeye çıkıyor.
Kepez ve Muratpaşa ilçeleri üzerinden devam eden çay, Karpuzkaldıran bölgesinde 40 metre yükseklikteki Aşağı Düden Şelalesi ile Akdeniz’e dökülüyor.
KOKU VE BULANIKLIK
Kepez ve Muratpaşa ilçeleri hududunda tabiat olağanüstüsü 2 şelaleyi de oluşturan Düden Çayı’nda geçen yıl ocak ayının 2’nci haftasında, birinci olarak Üst Düden Şelalesi bölgesinde suda çok koku ve köpüklenmeyle binlerce balık mevti yaşandı.
2010’LU YILLARDAN SONRA BAŞLADI
22 işletmeye 5 milyon 511 bin 284 TL idari para cezası kesilen olaydan aylar sonra yine ortaya çıkan makus koku ve sudaki bulanıklıkla ilgili işletmeler, ilgili kamu kurumlarına müracaat edip incelenmesi talebinde bulundu.
Düden Çayı kenarında balık restoranı bulunan Miraç Karaçal, birinci olarak 2010’lu yıllarda görülen koku ve kirliliğin 2014 ve 2015’te çok ağır seviyede yaşandığını, 2021’in Ocak ayında binlerce balık mevti ve köpüklenmeyle bir defa daha ortaya çıktığını kaydetti.
ÇAYDAKİ CANLILARIN HAYATI SONA ERDİ
Bu yıl temmuz ve ağustos başlarında berbat kokunun yine yaşandığını belirten Karaçal, “Koku nitelik olarak, çürümüş, yosunsu, bozulmuş çöp suyu artığı usulünde bir koku. Kesintisiz günlerce devam etti. Biz yeniden yetkili ünitelere telefonla, yazılı başvurduk. Şikayetler yapıldığında koku bir anda duruyor, bir müddet geçtikten sonra koku tekrar meydana geliyor. Şu an Düden Çayı’nda artık balık, kurbağa, yılan üzere canlılar yaşamıyor, bu canlıların hayatları artık sona erdi” dedi.
BİLİRKİŞİ RAPORLARINDA VAR
Suyun yüzeyinde çok köpüklenme oluştuğunu ve ağır koku geldiğini belirten Miraç Karaçal, “Bu meseleye ait Antalya 1’nci Yönetim Mahkemesi’nde açılmış davadaki eksper raporuna nazaran, Kızıllı Katı Atık tesislerinin bulunduğu alanda atık suların kâfi formda arıtılmaması sonucunda, çöp suyu sızıntılarının 2 günde yer altı su kaynaklarına karışabileceği açıklamaları var. Probleme ait Antalya Kent Kurulu’nun detaylı raporu var. Bilhassa atık suyun aktarılma, ilişki noktalarında sızıntılar olabileceği ve bunların yeraltı sularına karışabileceği ve tedbirler alınmasına ait bilgiler var” diye konuştu.
TÜM ANTALYA’NIN SORUNU
Tüm bunlara karşın gelinen noktada hala bir adım atılmadığını belirten Karaçal, “Ortada Düden Çayı sorunu var. Bu sorun artık yalnızca bu bölgede yaşayan insanların değil, tüm Türkiye’nin, Antalya’nın, insanların hayat sorunu. Sular kirlendikten sonra artık yapılabilecek bir şey kalmaz, geriye dönük hiçbir yatırım da yarar etmez. Bu kapsamda kesinlikle üniversiteler, STÖ’ler, mahkemelerin aldığı kararlar dikkate alınarak, tahliller geliştirilmeli. Cumhuriyet Başsavcılığı’na cürüm duyurusunda bulunacağız. Kapsamlı bir araştırmada, bilimsel kanıt toplama metoduna gidilerse sorunun kaynağının kısa müddette çözüleceğini düşünüyorum” dedi.
KESKİN GAZ KOKUSU
Düden Çayı kenarında dedesinden itibaren su değirmeniyle başlayan işletmeciliklerinin sürdüğünü belirten Kazım Bilgili, 3 hafta evvel keskin gaz kokusu ve suda bulanıklık oluştuğunu, 3-4 gün devam eden bu durumu kamu kurumlarına bildirdiklerini, lakin kimsenin gelmediğini söyledi.
Çocukluğunun burada geçtiğini anlatan Bilgili, şöyle konuştu:
“25-30 yıl öncesine kadar bu su pak olduğundan içmede de kullanılıyordu. Lakin şu an içmeyi bırakın, temizlikte bile kullanılamaz. Suyun içinde balıklar vardı, şu anda kalmadı. 6-7 yıl öncesinde başladı bu kirlenme, o vakit 13-14 gün kirli aktı ve tüm balıklar öldü. Artık tüketim havuzlarımıza canlı balık getiremiyoruz, çiftlikten temizlenip geliyor. Bu tabiat hepimizin, geçmişte cetlerimiz bize pak bırakmış, bizim de gelecek jenerasyonlara pak bırakmamız lazım. Bu Düden Çayı Antalya’nın can suyu, Antalya için bulunmaz eşsiz bir paha. Korunmasını, doğal hoşluğunun devam ettirilmesini istiyoruz, kirlendiğinde Antalya kirleniyor, turizm açısından da felaket ve tedbirlerin alınması lazım.”