Turizm döneminin sonlanmasıyla birlikte Yunan hükümeti Ege’de suların biraz ısınmasına yönelik adımlar atmaya başladı. Lozan Mutabakatı’na nazaran silahsızlandırılmış olması gereken adalara silah sevkiyatının insansız hava araçlarınca tespit edilen imajları medyaya bomba üzere düştü. Memleketler arası Alakalar Uzmanı Dr. Bahadır Kaynak, karasularına ait uyuşmazlığın üstüne bir de Atina’nın bu ileri atılımlarının gerginliği tırmandırdığını belirtti.
” Yunanistan, adaların silahsızlandırılmasına ait hususları göz arkası ediyor”
Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in BM Genel Heyetinde yaptığı konuşmanın fiili adımlarla desteklenmeyen, dünya kamuoyuna kendi ülkesini barış yanlısı göstermeye çalışan bir imaj çalışması olduğunu söyleyen Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Milletlerarası Alakalar Uzmanı Dr. Bahadır Kaynak hususla alakalı olarak değerlendirmelerde bulundu. Dr. Bahadır Kaynak, “Hatırlarsanız, Yunanistan Başbakanı adalar üzerindeki egemenlik haklarının tartışmaya kapalı olduğunu söyledikten sonra, ‘biz Türkiye‘nin düşmanı değiliz’ diyerek ölçülü bir konuşma yapmıştı. Bu, Türkiye ile ortadaki gerginliği hafifletme, bir zeytin kısmı uzatma uğraşı olarak görülebilirdi. Halbuki Yunanistan’ın adaların silahsızlandırılmasına ait unsurları uzun müddettir göz arkası ettiği bilinen bir gerçek. Bununla da yetinmeyip kayalık statüsündeki adalarda da hak tezinde bulunuyorlar” diye konuştu.
“Yunanistan Başbakanı’nın kelamlarının itimat telkin etmiyor”
Dr. Bahadır Kaynak, hitap ettiği bölümün Türk toplumu üzere görünse de mevcut gerginlikten sonra Yunanistan Başbakanı’nın kelamlarının itimat telkin etmesinin pek mümkün olmadığını söyledi. Dr. Bahadır Kaynak ayrıyeten, “Atina, Türkiye’ye dostluk eli uzatan bir Yunanistan imajı çizmeye çalışıyor lakin öbür taraftan askeri ve siyasi tabanda ileri adımlar atıyor. Atina’nın son yıllarda daha agresif bir çizgiye gelmesinin sebebi ise Türkiye’nin ABD ve AB ile yaşadığı problemleri kısa vadede bir fırsat penceresi olarak görmesidir. Bilhassa Fransa ile kurdukları ittifak alakasına dayanarak, 2020 sonbaharından beri Doğu Akdeniz’de daha yüksek bir profil tutturan Atina geri adım atmayacaktır. İki ülke, Türkiye’nin Mısır ve İsrail’le yaşadığı meseleleri da fırsat biliyor ve bölgede Türkiye’yi dışlayan bir güç ve güvenlik platformu oluşturma teşebbüslerinde bulunuluyor” dedi. Türkiye’nin son bir yıl içerisinde Mısır ve İsrail’le köprüleri tamir etmeye yönelik adımlar attığını da hatırlatan Dr. Bahadır Kaynak, “Bu, durumu bir ölçü telafi edebilir fakat sıkışıklık devam ediyor. Yunanistan’ın AB üyeliğine dayandırdıkları avantajı ise baki. Paris’in de dayanağıyla tüm bu avantajı sonuna kadar kullanmaya kararlılar” formunda konuştu.
“ABD’nin tavrı, Türkiye için en büyük sorun”
Dr. Kaynak, ek olarak Türkiye için en büyük sorunun ABD’nin tavrından kaynaklandığını kaydetti. Amerikan idaresinin, soğuk savaş yıllarında ve sonrasındaki çeyrek yüzyıl boyunca Atina-Ankara istikrarını tutturmakta hassasiyet gösterdiğini söyleyen Kaynak, “Son periyotta ABD dümeni yeterliden güzele Yunanistan’a çevirdi. ABD ile yaşanan problemler, Türkiye’nin alternatif arayışına girişmesine yol açtığı üzere Washington’un da benzeri bir hareket yapmasına sebep oldu. Yunan Hava kuvvetleri, Fransa’dan aldıkları Rafale uçaklarına ek olarak F-16 modernizasyonunu gerçekleştirdi. Hatta F-35 için sıraya girdiler” açıklamasında bulundu.
“Yakın gelecekte Türkiye birtakım risklerle karşılaşabilir”
Türkiye’nin bu gelişmeler karşısında, Rusya’dan aldığı hava savunma sistemi sonrası yirmi yıldır içinde bulunduğu F-35 projesinden çıkarıldığını da hatırlatan Dr. Kaynak, “F-16 modernizasyonunda kesin onay şimdi alınmadı. Bu gidişat önümüzdeki 5-10 yıllık bir süreçte askeri istikrarda Türkiye’nin birtakım risklerle karşılaşabileceğini gösteriyor. Ayrıyeten Yunanistan’da gerisi gerisine açılan ABD üsleri istikrarın giderek aleyhimize bozulduğuna işaret ediyor. Özellikle Dedeağaç’taki üs Ankara’nın önemli biçimde yansısını çekiyor” dedi.
“Çözüm, ABD ve AB ile bağların rayına girmesi”
Dr. Kaynak, Yunanistan’ın ekonomik gücünün çok ötesinde bir savunma harcamasını, ABD ve AB’den aldığı dayanakla sürdürdüğüne işaret etti. Yunanistan’ın önümüzdeki devirde de bu argümanlı duruşunu sürdüreceği tespitini yapan Dr. Kaynak açıklamalarını şöyle sonlandırdı:
“Bu durum, Atina’nın fırsatçılığıyla açıklanabileceği kadar Türkiye’nin başta ABD ve AB ile yaşadığı uyuşmazlıkların doğal sonucu olarak görülmesi gerek. Tansiyon çabucak bir askeri çatışmaya dönecek yahut Türkiye Batı tarafında kalıcı olarak gözden çıkarıldı manasına gelmiyor. Tersine Türkiye jeopolitik pozisyonu ve özgül yükünün sağladığı avantajlar nedeniyle kolaylıkla gözden çıkarılamaz. Lakin Batı ile bağlantılar rayına girene kadar Yunanistan’ın daha baskılı bir siyaset güdeceği ve dayanak alacağını düşünüyorum. Türkiye’yi çevreleyen coğrafyada süregiden bir dizi çatışmaya ek olarak bu riskin de önemli biçimde yönetilmesi gerekiyor. Her ne kadar vakit zaman hafife alma eğilimi göstersek de Batı takviyeli, NATO üyesi bir Yunanistan, Türkiye’yi bölgesinde zorlayacak en kıymetli aktörlerden biri. Üstelik Ege, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs üzere bir dizi gündem unsurunun bugünden yarına halli mümkün değil. Önümüzdeki periyot Türkiye-Yunanistan ilgilerindeki tansiyonun sürmesi şaşırtan olmayacak.” – İSTANBUL