Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal, hususun kamuoyunda ve TBMM’de gereğince tartışılamadığına dikkat çekerek “Proje stratejik açıdan ülkemiz için çok değerlidir. Bu nedenle gelinen durumun TBMM’de acilen bir genel görüşme yapılmasını Türkiye için kritik ehemmiyette buluyoruz.” diye konuştu.
Uysal’ın yaptığı yazılı açıklama şöyle:
* Akkuyu Nükleer Güç Santrali için son günlerde kamuoyuna yansıyan haberler üzerine partimizin görüşlerini paylaşmadan evvel gelin, şöyle bir hatırlayalım bu işin geçmişini: Türkiye Cumhuriyeti 1970’li yıllardan itibaren nükleer santral teşebbüslerinde bulunmuş lakin çeşitli nedenlerle sonuçlandıramamıştır. Hala inşası Mersin’de devam eden Akkuyu Nükleer Santralinin (ANG) yer tespiti 1976 yılında yapılmıştır.
* 12 Mayıs 2010 yılında ise Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti ortasında “Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Alanı’nda bir Nükleer Güç Santralinin tesisine ve işletimine dair işbirliği”ne ait bir antlaşma imzalanmıştı. Bu Antlaşma, periyodun Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı İgor Sechin ortasında imzalanmıştı.
* Mevzu daha sonra TBMM’nin gündemine gelmiş ve TBMM’nin 23.Dönem 4.Yasama yılının 134.Birleşiminde, 15 Temmuz 2010 tarihinde 6007 sayılı Kanun ile Anayasa’nın 90. Hususu yeterince kabul edilmiş ve 21 Temmuz 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak kanunlaşmıştı.
‘Akkuyu, kamuoyunda gereğince tartışılmadan TBMM’de onaylandı’
* Böylesine değerli ve stratejik bir proje olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali; ekonomik, siyasi ve dış siyaset tesiri kamuoyunda birçok mevzuda olduğu üzere yeteri formda tartışılmadan, TBMM’de çok süratli bir biçimde onaylandı. Hususla ilgili TBMM’de Dışişleri Kurul raporu var. Sanayi, Ticaret Güç Olağan Kaynaklar ve Bilgi Teknoloji Komitesi ise raporunu sunmadı.
* Dışişleri komitesinde bahisle ilgili CHP’den 2 milletvekilinin de şerhleri bulunuyor. Genel Heyet görüşmesinde MHP Kümesi ismine konuşan Kütahya Milletvekili Alim Işık bile “Türkiye’nin çok kıymetli bir konusunu, maalesef çok boş bir Mecliste tartışmaktan ötürü utanç duyduğumu tabir etmek istiyorum” diyerek TBMM katılan milletvekillerinin Akkuyu için gösterdikleri ilgiyi kınamıştı.
* Oylamaya sahiden de çok az sayıda milletvekili katılmıştı. Açıkçası böylesine değerli bir husus hakkında yapılan oylamaya bu kadar az sayıda iştirak olması bizi oldukça şaşırtmıştır.
‘Nükleer santralin ticari yapısına bir tenkit getirmek boşuna bir çabadır’
* Akkuyu Nükleer Santrali Projesinin yatırımcısı, yani Proje Şirketi Akkuyu Nükleer Güç AŞ isimli ticari oluşum zati kanunda tanımlanmıştır. Yüzde 51’i Rus tarafında kalmak üzere tarafların isteği ile ortak alabileceklerdir. (Madde 5) Projenin genel yüklenicisinin de Antlaşmanın 6/3 hususunda JSC “Atomstroyexport” (ASE) olduğu da Antlaşmada yazılıdır. İçtaş-Titan Konsorsiyum da ana yüklenicinin ana taşeronudur. Ana taşeronun altında çok sayıda taşeron vardır.
* Nükleer santral tüm dünyada merkezi Viyana’da bulunan Milletlerarası Atom Gücü Kurumu’nun (IAEA) kontrolüne tabidir. Bu kurumun standartlarında ve koşullarında inşa edilmeden devreye alınamaz. Binlerce sayfayı bulan yazılı standartları vardır. Bu standartlar çok katıdır. Bu devreye alma süreci 12-18 ay ortasında bir süreçtir. Nükleer santralin inşasının tamamlanmasını müteakiben “dokümantasyonun hazırlanması” bile başlı başına bir süreçtir.
* Ayrıyeten Akkuyu Nükleer santralinin “ünitelerinin faz farkı ile devreye alınacak olması”, işletmede olan bir nükleer santralin içinde inşaat faaliyetlerinin sürmesi nedeniyle azami dikkat ve farklı bir süreç izlenmesine de sebep olacaktır. Üstelik “ünitelerin ortak tesislerinin de entegre olma olasılığı” devreye alma süreçlerini geciktirebilecektir.
* Elhasıl; bugün gelinen noktada nükleer santralin ticari yapısına bir tenkit getirmek boşuna bir efor olacaktır. Zira TBMM’nin de kabul ettiği ve kanunlaşarak yürürlüğe girmiş bir süreç işlemektedir. Lakin gelişen süreçte TBMM’den geçen kanunun hilafına birtakım ek teşvikler kanunda yer almayacak formda Rus yatırımı olan projeye verilmiştir.
* 2012 yılında çıkarılan teşvik mevzuatında yer alan “Stratejik Yatırım” statüsüne sokulan projeye 6007 sayılı kanunda yer almayan ek teşviklerin de verildiği 9 Ağustos 2016 tarihinde Erdoğan Putin görüşmesi sonucunda yapılan açıklamalarda öğrenilmiştir. Esasen baştan beri Türk tarafının hakikat dürüst hesaplamadığı düşünülen bir yatırım sayısı ile (20 milyar USD) ortaya çıkan elektrik ünite fiyatı ve alım garantileri ile verilmiş bulunan teşviğe ilaveten Stratejik Yatırım Statüsü ile ek 7 milyar USD’lik bir avantaj daha sağlanmıştır ki bu TBMM’den geçen yasaya da karşıttır.
Bunun yanında Akkuyu’da Nükleer Santral kurulan bölgede 6007 sayılı kanunun hilafına yatırımcı şirkete ticari liman imtiyazı da daha sonra verilmiştir. Bu ticari limanın sağlayacağı ek ekonomik katkının yanında Rus savaş gemilerine de Akdeniz’de lojistik dayanak sağlanması imkânı da tanınmıştır.
‘Stratejik açıdan çok değerli bir proje’
* Şu anda kadar yaşanan süreç TBMM tarafından kabul edilmiş 6007 sayılı kanunun kararlarına karşıt kimi gelişmelerin de olduğunu göstermektedir. Proje stratejik açıdan ülkemiz için çok kıymetlidir.
* Bu nedenle gelinen durumun TBMM’de bilgilendirilmesi ile ilgili genel görüşme yapılmasında çok büyük yarar bulunmaktadır. Bu nedenle TBMM’nin genel görüşmeye çağrılmasında çok büyük yarar bulunmaktadır.
* Demokrat Parti olarak mümkün olan en kısa müddette acilen ve öncelikle ‘Akkuyu Nükleer Santrali’ ile ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Şurası’nda bir genel görüşme yapılmasını talep etmekteyiz.