Bankalardaki döviz stoku bir türlü erimiyor. Turizm ve ihracat gelirleri ile yabancı yatırımcıların getirdiği dövizi toplayan stokçuların bankalardaki döviz hesapları, alınan önlemlere karşın kayda kıymet bir azalma olmadı. Piyasaların istikrarını bozan 400-500 sermayedar, bankalardaki mevduatın %70’ine karşılık gelen 180 milyar dolarlık dövize hükmetmeyi sürdürüyor.
Ellerinin altındaki dövizi bozmak yerine yeni kredi peşinde koşan bu stokçular; yatırım, üretim ve istihdama gitmesi gereken parayı da kapmaktan geri durmuyor. Bunun önüne geçmenin yolu bankaların, stokta dövizi olana TL cinsi kredi vermemesinden gerekiyor. Yatırım için paraya bu kadar gereksinim duyulan bir periyotta bankada dövizi olana kredi vermek, Türkiye’nin büyümesinin ve milletin refahının karşısında durmak manasına gelir. Dahası bankada dövizi olana kredi vermek “ülkeye ihanet” olarak bedellendiriliyor.
BANKALARDAKİ DÖVİZ STOĞU AZALMADI ARTTI
BDDK, 24 Haziran’da döviz varlıkları 15 milyon TL’nin üstünde ya da cirolarının %10’undan büyük olan şirketlere TL kredi verilmemesi kararı almıştı. Bu düzenlemenin en kıymetli gayelerinden biri, yüksek sermaye kümelerinin bankalardan TL cinsi kredi almalarını engellemek ve ellerindeki dövizi bozdurmaya zorlamaktı. Lakin ortadan geçen altı haftalık müddette bankalardaki döviz ölçüsü azalmak yerine arttı.
BANKALAR BDDK KARARINA UYMUYOR MU?
Merkez Bankası datalarına nazaran; düzenlemenin yayımlandığı 24 Haziran’da bankalarda 243,4 milyar dolarlık döviz stoku varken, 12 Ağustos itibariyle bu sayı 250,2 milyar dolara çıktı. Sayılar, BDDK düzenlemesinin yürürlüğe girdiği tarihten bu yana bankalardaki döviz stokunun 7,2 milyar dolar arttığını gösteriyor. Bu tablonun iki nedeni olabilir. Ya bankalar BDDK’nın koyduğu mali kuralı uygulamıyor ya da BDDK’nın koyduğu kural yetersiz kalıyor. BDDK, aldığı kararının ardında durmaması halinde bankalardaki döviz stoklarının daha da artacağı görülüyor.
DÖVİZ STOKÇULARI TL’NİN ALTINI OYUYOR
Türkiye İktisat Modeli ile yürütülen liralaşma siyasetlerine kişisel yatırımcılar dayanak verirken, döviz stoku olan 400-500 şirketin karşı duruşu dikkat çekiyor. 5 Ağustos ile biten haftada şirketler 4,1 milyar dolar, bankalar ise 2,1 milyar dolarlık döviz alımı yaptı. Şirketlerin ve bankaların döviz stoklamayı sürdürdüğü bir ortamda, TL cinsi mevduatların büyüklüğü “Kur Muhafazalı Mevduat”ın da tesiriyle 500 milyar lira arttı. 24 Haziran ile biten haftada bankalardaki TL cinsi mevduat 2 trilyon 936 milyar liraydı. Tasarruflarını TL’de tutmayı tercih eden ferdî yatırımcılar sayesinde bankalardaki TL mevduatı 12 Ağustos itibariyle 3,4 trilyon liraya yükseldi.
TL mevduatı bir haftada %4,3 arttı