Bankacılık Düzeneme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 21 Ekim’de dövizi olan şirketlere TL cinsinden kredi kullandırma konusunda getirdiği sonlandırmayı daha da zorlaştırdı. BDDK, cuma günü piyasaların kapanmasının akabinde duyurduğu kararla, TL cinsi kredi kullanabilecek şirketler için daha evvel 15 milyon TL olan döviz bulundurma sonunu 10 milyon TL’ye indirdi. Heyet, bankadaki döviz ölçüsü; etkin büyüklüğünün ya da bir yıllık cirosunun yüzde 10’unu geçen şirketlere uygulanan kredi sınırlamasındaki oranı ise yüzde 5’e düşürdü.
MEVDUAT YAPISI DEĞİŞECEK
Bu düzenlemenin akabinde, şirketler stoklarındaki dövizi azaltmak zorunda kalacak. Dolar stokçularının kredi almasını zorlaştıran BDDK düzenlemesinin piyasadaki tesiri ise bugün görülecek. TL üzerindeki döviz baskısını azaltacak düzenleme, bilhassa bankalardaki mevduat dağılım istikrarını değiştirecek. TL cinsi kredi almak isteyen şirketler, 1 Kasım tarihine kadar hesaplarındaki döviz ölçüsünü üçte bir oranında azaltmak durumunda. Bu mecburilik nedeniyle bu hafta piyasalarda TL lehine hareketlilik yaşanması bekleniyor. BDDK’nın aldığı karara dayanak gelmeye de devam ediyor. İşte sivil toplum kuruluşları ve uzmanların görüşü:
VATANINI SEVEN DÖVİZ STOKÇULUĞU YAPMAZ
Orhan Aydın (Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği Başkanı): Türk Lirası üzerindeki döviz baskını kırmamız gerekiyor. Münasebetiyle bunu gerçekleştirebilmek için önlemler de alınmalı. Üretim için gereken orta malı, ham unsur, makine yatırımı yapacak olanların doğal olarak dövizle alışveriş yapması gerekiyor. Gereksinimin kadarını harca ve seni yönetim edecek kadarını da sakla. Lakin dövizden para kazanacağım sevdasına girme. Çünkü senin bu sevdan ülkemizin yarınlarından çalıyor, bugünlerine ziyan veriyor. Ha keza 2020 yılında 1 trilyon mevduat kullanırken bunun 1/3’ünün dövize gittiğini gördük. Burada bir suistimal oldu. Bu üzere uygulamaların önüne geçmek ve TL’nin üzerindeki döviz baskısını kaldırmak ismine döviz stokçuluğunu önlemek gerekiyor ve BDDK’nın da bu istikamette atmış olduğu adım yerinde. Vatanını seven döviz stokçuluğu yapmamalı.
PARANIN ÜRETİME VE İSTİHDAMA GİTMESİ SAĞLANIYOR
Prof. Dr. Sefer Şener (İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi): Ucuza kredi alıp, bunu alternatif piyasalarda pahalandıran şirketler var. Bunun üzerine BDDK kredi piyasasına dönük sıkılaştırma adımı attı. Yani hedef, TL’ye olan ilgiyi artırmak. BDDK attığı adımlarla hem şirketlerin kasasında döviz tutmasını engelliyor, hem de TL’ye itimadı ve Lira’laşmaya katkı sağlamaya çalışıyor. Kasasında 10 milyon TL’nin üzerinde dövizi bulunan niçin kredi alsın? Birtakım işletmeler tam da bunu yapıyor. Kasasında dövizi bulunmasına, finansmana muhtaçlığı olmamasına karşın uygun kurallardaki krediyi alıyor. Bu yüzden asıl muhtaçlığı olan, kasasında dövizi bulunmayan firmaların düşük faizli krediden yararlanması zorlaşıyor. Bunu engellemek, kredilerin, üretime, istihdama, ihracata dönük gitmesi için de BDDK ek önlemler alıyor. Bu sayede kredilerden gereksinimi olan şirketlerin yararlanması sağlanıyor. Böylelikle döviz ve altına giden kaynakların üretim ve istihdama yönelmesi sağlanıyor.
Bu çeşit tedbirler yerinde