Pilotlar da, mobbing, düşük maaşlar ve keyfi uygulamalar nedeniyle tabipler üzere yurtdışına gitmeye başladı. Tabiplere, “Giderlerse gitsinler” diyen AKP iktidarı, pilotların gidişini bir genelgeyle engellemeye çalışınca, pilotlar ayağa kalktı. SÖZCÜ’ye konuşan HAVASEN Lideri Seçkin Koçak, “Genelge hem Anayasa’ya, hem milletlerarası kurallara aykırı” dedi.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 24 Haziran 2022 tarihinde yayınladığı genelgeyle, Türk pilotların yabancı havayolu işletmelerine geçişini güçleştirecek bir genelge yayınladı. Ortalık karıştı.
Yeni düzenleme, Türkiye’deki havayolu işletmelerinden ayrılarak yabancı havayollarına geçmek isteyen pilotlara, “vertification” için 6 ay bekleme şartı getiriyor. Yani, “doktorlara giderlerse gitsinler” diyen AKP iktidarı, pilotlara “İstifa edemezsin, yabancı havayolu şirketine de gidemezsin, illa gideceksen gereken evrakı vermem, 6 ay bekleyeceksin, maaş falan da alamazsın” diyerek pilotları zorla Türkiye’de tutmak istiyor.
Genelge haberi bölümü hareketlendirdi. Bugüne kadar eşine az rastlanır formda tüm pilot sendika ve dernekleri daima bir arada ayağa kalktı. Kararın, Anayasa’yla müdafaa altına alınan temel insan haklarına ve milletlerarası havacılık kurallarına uygun olmadığı vurgulandı.
“KİMSEYİ ZORLA UÇURAMAZSINIZ”
Kararın pratikte uygulanamayacağına dair işaretler de gelmeye başladı. Pilotların whatsapp kümesinde şu ileti paylaşıldı:
“SHGM’nin pilot gidişlerini engellemek için yaptığı uygulamanın manası yok arkadaşlar. Merak etmeyin. Yabancı bir şirketten kabul aldım, 737 filosu kaptanlığı için… Bugün mailime karşılık geldi. Siz istifa edip gelin biz milletlerarası kuruluşlar aracılığıyla vertification evrakınızı alırız dediler. Sanırım bizim SHGM bağlı olduğu milletlerarası kurumları unutuyor. ICAO, FAA, EASA gibi… Yaptım oldu olmaz havacılıkta. kimseyi zorla uçuramazsınız…”
SHGM: DIŞ GÜÇLERİN OYUNU, OKÇULAR ZİRVESİNİ TERKETMEYİN
Tüm bu kaosun ortasında genelgeyi yayınlayan SHGM’den geri adım beklenirken, tüm pilotları daha da kızdıran bir açıklama geldi. Açıklamada, “Bazı ülkelerin Türkiye’nin havacılık dalındaki yükselişini durdurmaya yönelik çalışmalar olduğunun da şuurundayız. Mevzuyu bu bağlamda değerlendirdiğimizde, Türk sivil havacılığının yükselişinin birebir biçimde devam etmesi maksadıyla okçular doruğunu asla terk etmemenizi sizden özellikle rica ediyoruz.” denildi.
HAVASEN: SHGM, THY’NİN BUYRUK ERİ DEĞİLDİR:
Türkiye’de pilotları ayağa kaldıran bu süreci HAVASEN Lideri Kaptan Pilot Seçim Seçkin Koçak SÖZCÜ’ye kıymetlendirdi. Koçak’ın tespit ve değerlendirmeleri şöyle:
KOLTUKTA OTURMAKLA OLMAZ: Herkesin kanunların verdiği yetkileri kullanıp yerini belirlemesi gerekir. Sivil Havacılık Genel Müdürü, Türk Hava Yolları’nın buyruk eri değildir. Yahut sivil bir şirketin buyruk eri değildir. THY’nin taleplerine nazaran karşılık vermeleri hakikat değildir. Devlet kurumudur. Otorite olarak sivil havacılığı yönetmek zorundadır. Pilot açığına tahlil bulması gereken kurum Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’dür. Ulaştırma Bakanlığı’dır. Koltukta oturmakla olmaz o işler. Oturup çalışmak lazım. Program belirlemek lazım. Şirketlere vazifeler vermek lazım. Sivil Havacılık bütün ülkelerde bu türlü yürür.
DİYALOGLA ÇÖZÜLEBİLİRDİ: Alınan kararlar bilhassa gençlerin ülkeye inancını zedeliyor, gelecek umutlarını yok ediyor. Öbür ülkeler üzerinden tahlil bulmalarına neden olacak, en değerlisi bu. Diyalogla bu sıkıntılar çözülebilir.
HAVASEN Genel Lideri Kaptan Pilot Seçim Seçkin Koçak.
SHGM BEN SENİN LİSANSINI VERMİYORUM DİYEMEZ: Hiçbir ülke sana kimliğini vermiyorum, diplomanı vermiyorum diyemez. Biz Sivil Havacılık’tan lisansımızı istiyoruz. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün personel patron ilgisini düzenlemek üzere bir yetkisi yok. ‘Ben senin lisansını vermiyorum’ deme hakkına sahip değil.
ANAYASA’YA KARŞIT: SHGM’nin düzenlemeye kalktığı alan kendi dışında bir alan. Siz temel hukuk kurallarına uymak zorundasınız. Sivil Havacılık olarak zirveden inmeci bir halla oturuyorsunuz. Hukuk nosyonunuz yok. Havacılıktan esasen bihabersiniz ve bu türlü bir karar alıyorsunuz. Düzenlemeye çalıştığınız mevzu Anayasamıza da ters. temel insan hakları açısından sıkıntılı… En antidemokratik ülkelerin bile düşünemeyeceği bir tahlil metodu.
DÜNYADA PİLOT ZAHMETİ VAR: Bunun dışarda görünümü nasıl olur… Yurtdışında pilot açığı olan ve sıkışan havayolu şirketleri var. Diyelim Türkiye’den 20 pilotla muahede yaptı. 20 pilot da şirkete diyor ki, “SHGM bize 6 ay müsaade etmiyor.” Pekala pilotların gittiği ülkenin sivil havacılık otoritesi olan kurum ne diyecek. Dünyada şu an pilot derdi var. Bir tane kaptanın bile bedeli çok fazla…”
YABANCI ŞİRKET BU KARARI UYGULAMAYACAK: Adam pilot badiresini gidermek için senin aldığın bu keyfi kararı uygulamayacak… Ne yapacak. Bir halde kendi ülkesinin şirketinin sorununu çözecek. Diğer bir yol bulacak. Pilotların lisansı var esasen, bunu biliyor. Simülatöre çağırıyor, kendi araştırmasını da yapıyor. “Verification letter” olmasın, gerek yok diyecek. Bu bir evrak sonuçta.
Bu Türk pasaportunun kaale alınmaması üzere bir şey. “Tamam biz alacağımız adamı alalım, girsin huduttan gelsin” diyeceğiniz bir durum. O ülkenin sivil havacılık otoritesi durumundaki kurum diyecek ki, “Tamam Türkiye’den bu biçimde gelen pilotları o evrak olmadan misyona başlatabilirsiniz.” Onayın ben vereceğim der geçer sarfiyat.
GÜVENİLİRLİĞİNİZİ KAYBEDERSİNİZ: Sizin güvenilirliğiniz masraf, kredibiliteniz sarfiyat. Yani dışarıdan bakıldığında durum budur. Siz istediğiniz kadar bu türlü bir uygulama yapmaya çalışın. SHGM’nin aldığı bu karar hukuka, kanunlara uygun değil ve birebir vakitte anlamsız.
İKİ ŞİRKETİN BATTI, 45 UÇAK EKSİLDİ, SEN OTURDUN: Şöyle düşünün. Sizin tarlanız var. Tarlaya tohum atmıyorsunuz, bakımını yapmıyorsunuz, sulamıyorsunuz fakat vakti geldiğinde hasat bekliyorsunuz. Artık siz o ekim vaktini geçirdiniz, hiçbir şey yapmadınız. Bizim SHGM’nin durumu bu. Çalışma, otur, hiçbir şey yapma… Ya hu iki şirketin battı senin. Atlas ve Onur battı. Sen ne yaptın. Senin her yıl mali kontrol yapman lazım. Sen nasıl bir otoritesin ki iki tane şirket ve Türk sivil havacılığından 40-45 uçak çıktı ve senin hiçbir tedbirin yok.
20 YILDIR HİÇBİR ŞEY YAPMADILAR: Amerikan Havacılık Otoritesi FAA’in son 5 yılda yaptıklarına bir bakın… Adamların aldığı kararlara, düzenlemelere şirketlerle pilotlarla görüşmelerine, muhtaçlık tespitine bakın… Yanına da bizim SHGM’yi koyun. Bırakan son iki seneyi son 10 seneye 20 seneye bir bakın. Yaptıkları hiçbir şey yok.
PİLOT KRİZİ OLACAĞI AŞİKARDI: 10 yıldır Türkiye’de bir pilot krizi olacağı muhakkak. 2011 yılında THY içindeyken “Pilot krizi var” diye yazdığım mailler var. Genel Müdüre vs. Herkes yattı yattı. Sonra diyorlar ki elimizdekiler gitmesin bari… Kardeşim sorunu sen kangren haline getirdin artık diyorsun ki zoraki gayri yasal tedbirler alacağız.
YABANCI PİLOT SİYASETİ YANLIŞ: Yıllarca gelecek planlaması yapılmadı. 83 milyon insan içinden pilotlar, kaptan pilotlar yetiştirilmesi için bir vizyon ortaya konulmadı. Yabancı pilotlar getirildi. Uygun bir planlamayla kendi pilotlarımızla yürüyebileceğimiz, hatta Almanya, Yunanistan üzere yurtdışına pilot ihraç ederek milyonlarca dolar gelir sağlayacağımız bir havacılık sistemi kurabilirdik. Ama Türk pilotlar işsiz beklerken yabancılar uçtu.
PİLOTLARIMIZ GİTMEK İSTEMİYOR: Bu sorunu çözmenin yolları var. Sen bir program yap. Bizim pilotlarımız gitmek istemiyor. Fakat bir sistem, bir kural olması lazım. Kurallara uyulmamasından, mobbingden, şirketlerin hallerinden beşerler, gençler kaçıyor. Bunu çözsün Sivil Havacılık… Otorite olarak taahhütte bulunsun, beşerlerle diyaloğa girsin bu iş çözülür. Lakin bu türlü çözülmez.
KARARDA ISRAR EDİLİRSE DAVA AÇACAĞIZ: HAVASEN olarak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne genelgeyle ilgili görüşlerimizi ve itirazlarımız yazdık. İptalini istedik. Bilgi için Cumhurbaşkanlığı, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’yla da paylaştık. Israr edilmesi durumunda yargı yoluna gideceğimizi de açıkça vurguladık.
ERDAĞI: UMARIZ MAĞDURİYET YAŞANMAZ
SHGM’nin kararına, “Havayolu şirketleri güç duruma düşer” diyerek temkinli yaklaşanlar da var. SHGM Eski Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağı şöyle kıymetlendiriyor:
“SHGM birtakım düzenlemeleri yaparken en kötüyü baz alır. Bunun onlarca örneği vardır. SHGM’nin, düzenlemeyi yaparken, geçmişte Onur Air’in tip eğitimine gönderdiği pilotların dönüşlerinde öteki şirkete işe başlamalarını, pilotlarının dönemin tam ortasında ani bir kararla diğer şirketlere geçmesi nedeniyle Freebird’ün, Best, Saga, Tarhan Tower’ın uçaklarının günlerce yerde yatmasını da dikkate aldığı anlaşılıyor.
Benzer örnekler yaşanmasın diye bu çeşit düzenlemenin yapıldığı anlaşılıyor… Umarız ki, yurt dışına gitmek isteyen pilotlar bu kapsamda değerlendirmez, gereğinden fazla mağduriyet yaşanmaması için gereği yapılır.”