Yakın devirdeki birinci göçü 1990’lı yıllarda köylerin boşaltılması ile yaşayan, 2016 yılındaki Sur çatışmalarında ikinci göçünü yaşayan Diyarbakır, artık de sarsıntı göçü ile karşı karşıya. 7.7 ve 7.6 şiddetindeki Maraş zelzelesinin vurduğu Diyarbakır’da yıkılan 6 binanın enkazında 409 kişi hayatını yitirdi. Hasar tespiti yapılan binaların bin 803’ü orta hasarlı, bin 620’si ağır hasarlı çıktı. Binaların 42’si yıkıldı, acil yıkım kararı verilen bina sayısı ise 71. Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’nün hasar tespit çalışmalarının yanı sıra, hasarlı konutlardan kaçış da devam ediyor.
30 YILDA 3 GÖÇ
Amidahaber’de yer alan habere nazaran, 2016 yılındaki hendek olaylarından ötürü Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nden göç eden 40 bin kişi yüklü olarak Bağlar ve Şehitlik bölgesine yerleşmişti. Sur, çatışmalar devrinde yıkıldığı için, zelzelede ağır hasar alan binaların birden fazla Bağlar bölgesinde yer aldı. 1990’lı yıllarda köylerinden, 2016 yılında Sur’dan göç ederek, Diyarbakır’ın en büyük ilçelerinden biri olan ve nüfusu 400 bin olan Bağlar’a yerleşen binlerce kişi, artık üçüncü kere göçe maruz kalıyor.
‘BARINMA VE KONUTA MUHTAÇLIK VAR’
Amida Haber’e konuşan Dicle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Rüstem Erkan, sarsıntı göçünün de “Zorunlu göç “olması bakımından 1990’lı yıllardaki göçe benzediğini söyledi. 90’lardaki göçün kalıcı olduğuna dikkat çeken Erkan, “Depremdeki göç kalıcı olmayacaktır. Daha çok kent içi hareketlilik biçiminde ortaya çıkıyor” dedi. Diyarbakır’da konut stokunun sıhhatsiz olduğu Bağlar bölgesinden öteki ilçelere ve köylere önemli bir göç dalgasının başladığına dikkat çeken Erkan,”Göç edenlerin değerli bir kısmı daha inançlı konutu olan akrabalarının yanına giden beşerler. Bir kısmı da kırsal kesite gerçek gidiyor. Ama hem köylere hem de kent merkezinde hareketliliğe neden olan insanların büyük çoğunluğu gittikleri yerde kalıcı olmayacaklar. Bunun için de bunların acil bir formda barınma ve konuta gereksinimi var” dedi.
ÇÖKÜNTÜYE DİKKAT…
Deprem konutlarının bulundukları bölge dışındaki bir yere inşa edilmesinin kent merkezini değerli oranda değiştireceğini, bunun da “çöküntü” yaratacağına işaret eden Erkan şunları söyledi: “Diyarbakır’ın eski merkezi Sur büyük oranda boşaldı. Yenişehir aslında zaten boşaldı. Boşalan bölgelerde bir çöküntü alanı oluştu. Çöküntü alanı derken mimarlıktan sosyolojinin aldığı bir kavram. Binanın çökmesi değil, sosyo ekonomik olarak da çökmeden bahsediyoruz. Zelzelede yıkılan yerlerde, insansızlaştırmak ya da insan yoğunluğunu azaltmak yerine kendi yerinde bir dönüşüm sağlanması gerekiyor. Yeni konutların Yenişehir ve Bağlar sonları içerisinde yapılması, kentin dokusunu korumak açısından değerli diye düşünüyorum.”
1990’lı yılların akabinde, 2016’da yaşanan göçe dikkat çeken Erkan şöyle devam etti: “Bir nesil 2-3 sefer göçe maruz kaldı. Göç travması yalnızca yaşayan nesilde kalmıyor. Psikolojinin çalışmalarına nazaran, o devri yaşamamış olan çocuklara da aktarılıyor. Tesiri çok uzun süren bir travma. 90’lardaki göç üzere, burada da bir zelzele göçü travması yaşanacak. Şuan buna maruz kalan insanlara, önemli ekonomik, toplumsal ve ruhsal takviyeler vermek gerekiyor.” (HABER MERKEZİ)