Diyanet İşleri Başkanlığı’nın dini hususlardaki en yüksek karar ve müşavere organı olan Din İşleri Yüksek Konseyi’nin “Ticarette kâr haddi var mı?” sorusu üzerine verdiği fetva, gazetemizin haberinin akabinde Türkiye’nin gündemine oturdu.
“Ticarette kâr haddi var mı?” sorusu üzerine verilen fetvada, “İslam dininin, alım satım akitlerinde kesin bir kâr haddi koymadığı, bunu piyasa kaidelerine bıraktığı” belirtildi.
Ancak fetvada, “Fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren Allah’tır” hadisine işaret edilmesi dikkat çekti.
Tepki yağdı
Söz konusu fetvanın kamuoyunda gündem olmasının akabinde, toplumsal medyada Diyanet’e reaksiyon yağdı.
Aralarına siyasetçi ve ünlü isimlerin de dahil olduğu çok sayıda toplumsal medya kullanıcısı, yoksulluğun tepede olduğu bugünlerde Diyanet’in bu türlü bir fetva vermesini eleştirdi ve Anayasa’yı hatırlattı.
Eleştirenler gaye alındı!
Konunun toplumsal medyada gündem olması üzerine Diyanet bir açıklama daha yaparak eleştirenleri gaye aldı.
Diyanet, “Yüce dinimiz İslam’ın prensiplerinin bilgisizce alaya alınması, en hafif tabirle saygısızlıktır. Bu bahiste yazan, konuşan, yorum yapan herkesi son derece ihtimamlı ve dikkatli olmaya davet ediyoruz” sözlerini kullandı.
Diyanet’in açıklaması şöyle:
“Bugün, Din İşleri Yüksek Heyetimiz tarafından 2017 yılında hazırlanmış bir şura fetvasında geçen hadis-i şerifin kimi medya mecralarında bağlamından kopartılarak gündeme taşınması üzerine aşağıdaki konuların kamuoyuyla paylaşılmasında yarar mülahaza edilmiştir:
Usul olarak, hadis rivayetleri, öbür kanıtlar ile birlikte ve bağlamı dikkate alınarak anlaşılmalıdır. “Şüphe yok ki, fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran lakin Allah’tır…” formunda nakledilen rivayette kastedilen, 2012 yılında Başkanlığımız tarafından yayımlanan “Hadislerle İslam” isimli yapıtta açıklandığı üzere şudur: Hz. Peygamber, ticârî süreçlerde spekülasyona, belirsizliğe ve taraflar ortasında uyuşmazlığa yol açacak her tıp muameleye mâni olduğu ve fiilî önlem aldığı hâlde, fiyat konusunda sınırlama getirmeyi uygun bulmamıştır. Çünkü fiyatların sonlandırılması, kent dışından Medine çarşısına mal getirerek satan tüccarların, kendilerine diğer pazarlar aramasına sebep olacak, hasebiyle Müslüman kent halkının eza yaşaması ve karaborsacılığa yenik düşmesi üzere bir sonuç oluşturabilecekti. Savaş kurallarının tesirini gösterdiği Medine çarşısını bir defa daha altüst edebilecek bir uygulama olacağı gerekçesiyle Hz. Peygamber’in kaçındığı fiyat sınırlaması, sonraki yüzyıllarda İslâm toplumlarında ortaya çıkan yeni koşullar doğrultusunda tekrar gündeme getirilmiş ve fiyatların çok derecede yükseltilmesini engelleyecek halde önlemler alınmasına müsaade verilmiştir. İslâm alimleri, doğuracağı sonuçlar açısından bu uygulamanın, Hz. Peygamber’in dikkate aldığı niyetlere uygun olduğunu belirtmişlerdir. (Hadislerle İslam, V, 114. )
Ayrıca üzülerek belirtelim ki, ‘İslam dininin kesin bir kâr haddi koymadığının ve bunu piyasa koşullarına bıraktığının’ anlatıldığı karşılık, birtakım medya mecralarında dini kıymetlerin amaca konulduğu, metin içerisinde yer alan hadis-i şerifin alaya alındığı bir noktaya taşınmıştır. Ulu dinimiz İslam’ın unsurlarının bilgisizce alaya alınması, en hafif tabirle saygısızlıktır.
Bu bahiste yazan, konuşan, yorum yapan herkesi son derece ihtimamlı ve dikkatli olmaya davet ediyoruz.
Kamuoyuna hürmetle duyurulur.”