Kandaki şeker ölçüsünün artması sonucu diyabet hastalığının ortaya çıktığını belirten Doç. Dr. Fatma Ela Keskin, temel olarak 2 çeşit diyabet olduğunu ama diyabet öncesi periyot, Tip 1 diyabet, Tip 2 diyabet, gebelik diyabeti, çocukluk çağı diyabeti biçiminde farklı sınıflandırmalar da yapılabildiğini tabir etti. Doç. Dr. Keskin, “Tip 2 diyabet toplumda daha çok görülmekte ve hastaların yaklaşık yüzde 90’ınını oluşturmaktadır. Tip 2 diyabetlilerin yüzde 80’i şişmandır. Bu bağlamda Tip 2 diyabete yol açan değerli nedenlerden biri şişmanlıktır” dedi. Bu ortada, “Kış aylarında günlerin kısalması, aktivitenin yaz aylarına oranla daha az olması metabolizmayı yavaşlatması yanında kalori harcamasını da azaltır ve hastalar kilo almaya daha yatkın hale gelir” bilgisini veren Keskin, diyabet hastalarına kış ayları için şu yaptı.
Fatma Ela Keskin
1 – Turunçgillede ölçüyü kaçırmayın
Kışın konutta daha uzun mühlet kalmak daha çok ve daha kalorili besinlerin tüketilmesine neden olabilir. Karbonhidrat yüklü beslenmenin artmasıyla birlikte bilhassa portakal, mandalina üzere turunçgiller fazla tüketiliyor. Ölçülü yenildiklerinde vitamin ve güç deposu olan bu meyveler fazla tüketildiğinde kan şekerinin ayarını bozabilir. Hasebiyle bu tip besinlerin kan şekerinde artışa neden olacağı bilinmeli ve yeme oranları hekim tavsiyesi ile olmalıdır.
2 – Ayak yaralarından korunun
Diyabet hastalarında hudut uçları etkilendiğinde şiddetli ağrıların yanı sıra bu hastalarda his kaybıyla sonuçlanan ve his kaybının yarattığı aksiliklerle birlikte ayak yaraları oluşur. Bu yaralar tedavi edilemez ülserlerin sonucunda parmak, bacak, ayak kayıplarına yol açan aksiliklere neden olabilir. Ağır formda hudutları hasar görmüş olan hastalar ileri his kaybı yaşayabilir. Kış aylarında meskenlerinde ısınmak için soba ve gibisi aletleri kullanan hastalar ayaklarını sobanın önünde ısınmak hedefiyle uzattıklarında yahut sobanın üstünde ellerini ısıtmaya çalıştıklarında fark etmeden önemli yanıklar yaşayabilir. Tekrar bu aylarda banyo sırasında fark etmeden çok sıcak suya maruz kalıp çeşitli yanıklara maruz kalabilirler. Özetle üşüyen ayakları ısıtmak için soba, kalorifer, üzere ısıtıcılara yaklaştırılmamalı. Kışın; rahat bölümlü, ortopedik tabanlı, iç astarlı ayakkabı ve yumuşak, sıkmayan çorap giyilmelidir. Ayaklar her gün yıkanıp, rastgele bir yara ya da renk değişikliği var mı diye denetim edilmelidir. Soğuk ve rüzgârdan korunmak için eldiven kullanmaya itina gösterilmeli, fakat nefes alamayan deri üzere eldivenlerden kaçınılmalı.
3 – Enfeksiyon riskine karşı cildinize güzel bakın
Diyabetik hastaların cildi enfeksiyon etkenlerine daha yatkındır. Soğuk ve kuru hava, düşük nem, rüzgâr cildin kurumasına ve çatlamasına neden olabilir. Çatlaklar, derideki açıklıklar, enfeksiyonlara yol açabilecek bakterilerin girmesine müsaade verebilir. Hasebiyle diyabetli şahıslarda bağışıklık sistemlerinin nispeten zayıf olmasını da göz önüne aldığımızda enfeksiyona yakalanma mümkünlüğü önemli artış gösterir. Sıcak su da cildi kurutabilir. Kuru cilt çatlamaya daha yatkındır ve cildi tahriş ederek kaşınmasına neden olabilir. Bunun yerine ılık su ile duş alabilirsiniz. Velhasıl cildinizi korumak, çatlaklara ve tahrişe yol açabilecek cilt kuruluğunu önlemek kıymetlidir. Bunun için bedeninizin ve cildinizin güzel nemlendiğinden emin olmak gerekir. Kâfi su alınmalı ve beden susuz bırakılmamalıdır. Banyodan sonra cilt şimdi nemini kaybetmeden losyon, nemlendirici vb. kullanmak ihmal edilmemeli. Ayak parmaklarınız ve genital bölgelere ağır nemlendirici kullanmaktan kaçını. Cildin kıvrımları ortasındaki çok nem, mantar enfeksiyonları için en uygun tabandır. Mantar enfeksiyonu, bakterilerin bedene girmesi ve yayılmasında çok daha önemli yara enfeksiyonları oluşumu için etkendir.
4 – Aşılarınızı olmayı ihmal etmeyin
Diyabet hastaları maalesef enfeksiyon oluşumuna yatkın bireyler. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar hem daha sık görülür hem de daha ağır geçebilir. Bu nedenle kış ayları başlamadan mevsimin influenza aşılarının yapılması gerekir. Ayrıyeten Covid-19 aşıları da vakitleri geldiğinde yapılmalıdır. Bu hastalarda zatürre açısından da dikkatli olunmalı ve zatürre aşıları yapılmalıdır.
5 – Sağlıklı beslenin ve yürüyüş yapın
Kış aylarında da hem beslenmeye hem de idmana dikkat edilmeli. Yeşil yapraklı mevsim zerzevatları ve salata tüketimi artırılmalı. Vitamin muhtaçlığı bu besinlerle de sağlanmalı. Mümkün olduğu kadar haftada 3 yahut 4 kez en az 45 dk-1 saat mühlet ile yürüyüş üzere antrenmanlar yapılmalıdır.