Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin kritik orta artırım toplantısı başladı. Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), minimum fiyata ait görüş ve taleplerini toplumsal medya hesabından hususlar halinde açıkladı.
DİSK’in minimum fiyata ait 10 unsurluk görüş ve talepleri şu halde:
1-Asgari fiyatın tespitinde taban fiyatın ortalama fiyat haline geldiği dikkate alınmalıdır.
Asgari fiyat ülkemizde en düşük fiyat değildir. Ortalama fiyat haline gelmiştir. AB ülkelerinde yüzde 4 civarında olan minimum fiyat kapsamı ülkemizde yüzde 50 civarındadır. Taban fiyat, milyonların sorunudur. Minimum fiyat tespitinde bu gerçek dikkate alınmalıdır.
2- Taban fiyat artışında gayri safi yurt içi hasıla temel alınmalıdır.
Asgari fiyat tartışmalı resmi enflasyon oranlarına nazaran değil, geçim koşullarına ve ekonomik büyümeye nazaran saptanmalıdır. Dar gelirlilerin besin enflasyonu ile kişi başına gayri safi yurt için hasıla artışı temel alınmalıdır. Çalışanların büyümeden/verimlilikten hisse almasını sağlayacak bir hesaplama yolu gereklidir.
3- Brüt taban fiyat net olarak ödenmelidir.
Asgari fiyatlı çalışanın SGK prim hissesi bütçeden karşılanmalıdır. Hükümet 14 yıldır patronlara 5 puan SGK prim dayanağı sağlıyor. Bunun bir gibisi de emekçi için yapılmalı. Çalışanların SGK pirim hissesi yüksek enflasyon devrinde bütçeden karşılanmalıdır.
4- Yüksek enflasyon devrinde taban fiyatın iki katına kadar bütün fiyatlar vergiden istisna tutulmalıdır.
Yüksek enflasyon devrinde fiyatlar bir yandan enflasyonla öte yandan vergi ve kesintilerle azalmaktadır. Minimum fiyata sağlanan vergi istisnası yüksek enflasyon periyodunda (enflasyon yüzde 10’un altına ininceye kadar) taban fiyatın iki katına kadar yükseltilmeli. Minimum fiyatın iki katına kadar olan fiyatlardan geri vergisi alınmamalıdır.
5- Taban fiyat sonrası birinci vergi dilimi oranı yüzde 10’a indirilmelidir.
Asgari fiyata sağlanan vergi istisnası yanında, minimum fiyat sonrası birinci vergi dilimine uygulanacak tarife oranı da yüzde 10’a düşürülmelidir. Böylelikle taban fiyata yakın fiyatlarla çalışan çalışanlar daha az vergi vermiş olurlar.
6- Gelir vergisi tarife dilimleri en az taban fiyat artışı kadar artırılmalıdır.
Vergi tarife dilimlerinin, enflasyondan ve taban fiyat artışından az arttırılması nedeniyle ücretliler her yıl daha fazla vergi vermektedir. Vergi tarife dilimleri en az minimum fiyat artışı kadar arttırılmalıdır.
“İŞÇİNİN KENDİSİ VE AİLESİ BİRLİKTE HESABA KATILMALI”
7-Asgari fiyat milletlerarası kurallara uygun saptanmalı, Emekçinin kendisi ve ailesi birlikte hesaba katılmalıdır.
Türkiye’de taban fiyatın tespitinde memleketler arası standartlara uyulmuyor. Minimum fiyat tespitinde personelin ailesi hesaba katılmıyor. Minimum fiyat tespitine ait 131 sayılı ILO Mukavelesi onaylanmalı, Avrupa Toplumsal Şartı’na taban fiyatla ilgili konan çekince kaldırılmalıdır.
8- Minimum fiyat yüksek enflasyon periyodunda yılda dört kere belirlenmelidir.
Enflasyon yüzde 10’un altına düşene kadar minimum fiyat üç ayda bir (yılda 4 kez) belirlenmelidir. Temmuz’dan sonra Ekim ayında da taban fiyat tekrar belirlenmelidir.
EMEKLİ AYLIĞINA DİKKAT ÇEKİLDİ
9- En düşük emekli aylığı minimum fiyat seviyesine yükseltilmelidir.
2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı maddeden evvel minimum fiyattan düşük emekli aylığı kelam konusu değildi. Günümüzde emekli aylıkları Hazine tarafından karşılanan farla 2.500 TL’ye tamamlanmaktadır. En düşük emekli aylığı alan emeklinin aylığı, taban fiyatın yüzde 42 altındadır. Bu haksızlık giderilmelidir.
10- Takviyeler için işsizlik sigortası fonu kullanılmamalıdır.
Küçük ölçekli işletmeler için başka bir minimum fiyat kabul edilemez. Küçük ölçekli işletmelere minimum fiyat için verilecek takviyelerde Bütçe ve Hazine kaynakları kullanılmalı. İşsizlik Sigortası Fonu, taban fiyat dayanakları için kullanılmamalıdır.