Türkiye’de milyonlarca çalışanı direkt ilgilendiren minimum fiyatın yine belirlenmesi için harekete geçildi. Taban Fiyat Tespit Kurulu, emekçi, patron ve hükümet tarafının iştirakiyle toplandı.
TOPLANTI ÖNCESİ BAKAN ALİM’LE GÖRÜŞTÜLER
DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, Minimum Fiyat Tespit Komitesi toplantısı öncesinde Çalışma Bakanı Prof. Dr. Vedat Alım ile bir ortaya geldi. Çerkezoğlu, DİSK’in minimum fiyatla ilgili görüş ve tekliflerini Bakan Alim’e iletti.
DİSK TALEPLERİNİ TEK TEK SIRALADI
Yeni minimum fiyat için çeşitli formüller üzerinde durulurken Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) bahse ait taleplerini 10 unsur halinde sıraladı.
DİSK’in taban fiyata ait 10 unsurluk görüş ve talepleri şu halde:
- 1-Asgari fiyatın tespitinde minimum fiyatın ortalama fiyat haline geldiği dikkate alınmalıdır. Taban fiyat ülkemizde en düşük fiyat değildir. Ortalama fiyat haline gelmiştir. AB ülkelerinde yüzde 4 civarında olan taban fiyat kapsamı ülkemizde yüzde 50 civarındadır. Minimum fiyat, milyonların problemidir. Minimum fiyat tespitinde bu gerçek dikkate alınmalıdır.
- 2- Minimum fiyat artışında gayri safi yurt içi hasıla temel alınmalıdır. Taban fiyat tartışmalı resmi enflasyon oranlarına nazaran değil, geçim kaidelerine ve ekonomik büyümeye nazaran saptanmalıdır. Dar gelirlilerin besin enflasyonu ile kişi başına gayri safi yurt için hasıla artışı temel alınmalıdır. Çalışanların büyümeden/verimlilikten hisse almasını sağlayacak bir hesaplama tekniği gereklidir.
- 3- Brüt minimum fiyat net olarak ödenmelidir. Minimum fiyatlı personelin SGK prim hissesi bütçeden karşılanmalıdır. Hükümet 14 yıldır patronlara 5 puan SGK prim takviyesi sağlıyor. Bunun bir gibisi de emekçi için yapılmalı. Personellerin SGK pirim hissesi yüksek enflasyon periyodunda bütçeden karşılanmalıdır.
- 4- Yüksek enflasyon devrinde minimum fiyatın iki katına kadar bütün fiyatlar vergiden istisna tutulmalıdır. Yüksek enflasyon periyodunda fiyatlar bir yandan enflasyonla öte yandan vergi ve kesintilerle azalmaktadır. Taban fiyata sağlanan vergi istisnası yüksek enflasyon periyodunda (enflasyon yüzde 10’un altına ininceye kadar) taban fiyatın iki katına kadar yükseltilmeli. Minimum fiyatın iki katına kadar olan fiyatlardan geri vergisi alınmamalıdır.
- 5- Minimum fiyat sonrası birinci vergi dilimi oranı yüzde 10’a indirilmelidir. Taban fiyata sağlanan vergi istisnası yanında, minimum fiyat sonrası birinci vergi dilimine uygulanacak tarife oranı da yüzde 10’a düşürülmelidir. Böylelikle minimum fiyata yakın fiyatlarla çalışan emekçiler daha az vergi vermiş olurlar.
- 6- Gelir vergisi tarife dilimleri en az taban fiyat artışı kadar artırılmalıdır. Vergi tarife dilimlerinin, enflasyondan ve taban fiyat artışından az arttırılması nedeniyle ücretliler her yıl daha fazla vergi vermektedir. Vergi tarife dilimleri en az minimum fiyat artışı kadar arttırılmalıdır.
- 7-Asgari fiyat milletlerarası kurallara uygun saptanmalı, Personelin kendisi ve ailesi birlikte hesaba katılmalıdır. Türkiye’de taban fiyatın tespitinde memleketler arası standartlara uyulmuyor. Taban fiyat tespitinde personelin ailesi hesaba katılmıyor. Taban fiyat tespitine ait 131 sayılı ILO Kontratı onaylanmalı, Avrupa Toplumsal Kuralı’na taban fiyatla ilgili konan çekince kaldırılmalıdır.
- 8- Taban fiyat yüksek enflasyon devrinde yılda dört kere belirlenmelidir. Enflasyon yüzde 10’un altına düşene kadar minimum fiyat üç ayda bir (yılda 4 kez) belirlenmelidir. Temmuz’dan sonra Ekim ayında da minimum fiyat tekrar belirlenmelidir.
- 9- En düşük emekli aylığı taban fiyat seviyesine yükseltilmelidir. 2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı maddeden evvel minimum fiyattan düşük emekli aylığı kelam konusu değildi. Günümüzde emekli aylıkları Hazine tarafından karşılanan farla 2.500 TL’ye tamamlanmaktadır. En düşük emekli aylığı alan emeklinin aylığı, minimum fiyatın yüzde 42 altındadır. Bu haksızlık giderilmelidir.
- 10- Dayanaklar için işsizlik sigortası fonu kullanılmamalıdır. Küçük ölçekli işletmeler için başka bir minimum fiyat kabul edilemez. Küçük ölçekli işletmelere minimum fiyat için verilecek takviyelerde Bütçe ve Hazine kaynakları kullanılmalı. İşsizlik Sigortası Fonu, taban fiyat dayanakları için kullanılmamalıdır.