Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail‘e Büyükelçi atamasına ait, “Önümüzdeki günlerde atama gerçekleşecek, biz şu anda bir kararname hazırlıyoruz, kapsamlı bir kararname yalnızca İsrail için değil. Arkadaşlarımızla çalıştık, bakan yardımcılarımızla Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz, daha sonra da bildiri etmeye başlayacağız.” dedi.
Çavuşoğlu, Haber Global’de katıldığı programda gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
Suriye’de savaşın yıllardır devam ettiğini belirten Çavuşoğlu, “Türkiye olarak en değerli sürecin, siyasi süreç olduğunu söyledik yani tek seçeneğin siyasi tahlil olduğunu söyleyegeldik. O nedenle çok inisiyatif aldık. Bu inisiyatiflerden baktığımız vakit bir tek Astana Formatı’nın ayakta kaldığını görüyoruz.” sözünü kullandı.
Çavuşoğlu, Anayasa Kurulu toplantılarının Türkiye-Rusya-İran’ın katkıları sayesinde olduğunu fakat bir sonuç alınmadığını söyleyerek, “Rejim, nitekim siyasi sürece tam olarak inanmadı.” görüşünü lisana getirdi.
Suriye muhalefetinin müzakere heyetini kurduğunu ve düzgün niyetli, yapan olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, Suriye rejiminden kaynaklı bir direniş olduğunu ve bundan dolayı bir uzaklık katedilmediğinin altını çizdi.
Çavuşoğlu, Türkiye-Suriye ortasında istihbarat seviyesinde bir diyaloğun bulunduğuna işaret ederek, Suriye’de kalıcı bir barış için adımlar atılması gerektiğini, rejimin muhalefeti terör örgütü olarak görmemesi gerektiğini kaydetti.
Suriye’nin toprak ve siyasi bütünlüğünün son derece değerli olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Diyalog için illa bir kural değil fakat hedefi ve maksadı nedir? O daha değerli ve net sonuç odaklı olması gerekiyor. Bugüne kadar bizim yürüttüğümüz Suriye siyaseti de daima bu manada sonuç odaklıdır. Suriye’nin istikrarı, huzuru, barışı ve insanların geri dönebilmesi ve de komşumuzda terör örgütlerinin hudutlarımızın ötesinde barınmaması.” dedi.
Çavuşoğlu, İran’ın yarı resmi Tasnim haber ajansının, “Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenecek Şangay İşbirliği Örgütü Toplantısı’nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Esed ile görüşeceği” tezine karşılık “Yok hakikat değil, o denli bir şey yok. Esed de oraya davetli değil.” cevabını verdi.
“PKK/YPG’ye yönelik bir operasyonumuza birbirine karşı olan ülkelerin hepsi karşı çıkıyor”
Türkiye‘nin Suriye’deki terör örgütlerine yönelik operasyonlarına ait soru üzerine Çavuşoğlu, operasyona birbirine zıt ülkelerin karşı çıktığını aktararak, şu tabirleri kullandı:
“Çok değişiktir, PKK/YPG’ye yönelik bir operasyonumuza birbirine büsbütün zıt olan, birbirine karşı olan ülkelerin hepsi karşı çıkıyor. İran da karşı çıkıyor, ABD de karşı çıkıyor. İran karşı çıkıyor, İsrail de karşı çıkıyor. Rejim de karşı çıkıyor, Rusya da karşı çıkıyor. Aslında bildiğimiz bu PKK/YPG’ye dayanak veren ABD başta olmak üzere kimi ülkeler de karşı olduğunu söylüyorlar daima, daima.
Esas bizim yaptığımız operasyonlar, aslında Suriye için çok değerli. Suriye’nin bütünlüğü bakımından çok kıymetli. Ülkenin terörden arındırılması bakımından da kıymetli. Yani lakin rejim derse ki ‘yani ben bunu yapacağım senin yapmana gerek yok’. Bu türlü bir gücün varsa artık niçin yapmıyorsun? Biz de dayanak verelim. Yapacak gücün yok senin. Bu terör örgütü, yarın biraz daha güçlendiği vakit seni bölecek.”
Çavuşoğlu, Suriye rejiminin siyasi süreç konusunda adım atmamasından kaynaklı istenilen sonuca ulaşılmadığına dikkati çekerek, Astana Süreci’nin ayakta kalan tek süreç olduğunu söyledi.
“Önümüzdeki günlerde atama (İsrail’e büyükelçi ataması) gerçekleşecek”
İsrail’e Büyükelçi atamasına ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Önümüzdeki günlerde atama gerçekleşecek, biz şu anda bir kararname hazırlıyoruz, kapsamlı bir kararname yalnızca İsrail için değil. Arkadaşlarımızla çalıştık, bakan yardımcılarımızla Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz daha sonra da bildirim etmeye başlayacağız.” sözünü kullandı.
Çavuşoğlu, büyükelçi atamasında “meslekten” yahut “siyasetten” atama ayrımını yanlışsız bulmadığına değinerek, “İçerden-dışardan ayrımı olmaz. Biz her ülkeye, o ülkeye uygun arkadaşımızı büyükelçi olarak görevlendiriyoruz. Biz ayrım yapmıyoruz, ekipçilik yapmıyoruz, liyakate nazaran uygun isimler atacağız.” dedi.
İsrail’le diyaloğun olumlu sonuçları görülmeye başladı
Çavuşoğlu, İsrail’le olağanlaşmaya yönelik soru üzerine Filistin’de hem El Fetih kanadının hem de Hamas’ın Türkiye-İsrail ilgilerinin olağanlaşmasına dayanak verdiğini söz etti.
Türkiye‘nin normalleşmeyle Kudüs, Mescid-i Aksa ve Filistin hususlarından taviz vermeyeceğinin altını çizen Çavuşoğlu, İsrail’le diyaloğun yararlarının da görülmeye başladığını vurguladı.
Çavuşoğlu, eski Başbakan Binyamin Netenyahu devrinde duran ramazan ayının son 10 günü Mescid-i Aksa’ya Müslüman olmayanların girmemesi geleneğinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog görüşmesinin akabinde tekrar yürürlüğe girdiğini anımsattı.
İlişkilerin artmasının bölgesel barış, istikrar ve Doğu Akdeniz bahislerine da tesiri olacağını vurgulayan Çavuşoğlu, “Her bahiste hemfikir olmasanız bile diyaloğun devam etmesi gerekiyor. Hemfikir olmadığımız hususları da açıkça tartışıp görüşlerimizi de aktarmak lazım. Bu halde farklı düşündüğümüz mevzularda bile bazen orta yolu bulma konusunda adımlar atılabiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Rum bölümü ve Yunanistan, KKTC ve Türkiye‘nin haklarını gasbetmeye çalışıyor”
Doğu Akdeniz’de Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin hidrokarbon bulduğuna ait habere de değinen Çavuşoğlu, haberlere husus olan parselin Türkiye‘nin kıta sahanlığıyla örtüşmediğini ve kıta sahanlığı hududunun güneyinde yer aldığını aktardı.
Çavuşoğlu, geçen yıl içinde Yunanistan ve Rum kesitinin 9 kez Türk kıta sahanlığına değişik formüllerle gemi gönderme teşebbüsünde bulunduğunu belirterek, “Gerek aldığımız askeri önlemler gerek diplomatik teşebbüslerimizle bu gemilerin kıta sahanlığımıza girmelerine muhakkak müsaade vermedik.” dedi.
Bir İtalyan bilimsel araştırma gemisinin bölgede araştırma yapmak için Türkiye‘den müsaade istediğini de hatırlatan Çavuşoğlu, Türkiye‘nin kendi kıta sahanlığı içinde ve KKTC’nin ruhsat verdiği alanlarda sondaj ve sismik araştırma çalışmalarına devam edeceğini söyledi.
Çavuşoğlu, Doğu Akdeniz sıkıntısında sorunun Kıbrıs’ta gelir paylaşımına bağlı olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Biz bu bahiste BM’ye de AB’ye de telkinlerde bulunduk. KKTC de 2011’den bu yana defaatle tekliflerini yineledi. En son temmuzun başında iş birliği alanlarını açıkladı, tekliflerini tekrar masaya koydu ancak Rum bölümü ve Yunanistan, AB’ye güvenerek bu cins hakça paylaşım yerine KKTC’nin ve Türkiye‘nin haklarını gasbetmeye çalıştılar, çalışıyorlar. Buna geçmişte müsaade vermediğimiz üzere bundan sonra da müsaade vermemiz kelam konusu değil.”
“Elimizi kolumuzu bağlayacak formda F-16 ya da öteki eser almayız”
Çavuşoğlu, Yunanistan’la bağlara yönelik “Yunanistan’ın bir kez bu palavra dolan siyasetinden vazgeçmesi lazım.” dedi.
Çavuşoğlu, Yunanistan’ın milletlerarası hukuka da uymadığını belirterek, Batı Trakya Türklerinin haklarının ihlal edildiğini, kimi adaların mutabakatların hilafına olacak halde silahlandırıldığını ve bunların AB’ye güvenilerek yapıldığını lisana getirdi.
“Türkiye üzere kıymetli bir komşunun değerini bilmesi lazım.” diyen Çavuşoğlu, Yunanistan’ın Türkiye aleyhine tavrını sürdürdükçe ikili ilgilerde yumuşama olmayacağının altını çizdi.
Çavuşoğlu, diyalog için samimiyet vurgusu yaparak, ABD Kongresinde Yunan kökenli bir üyenin Türkiye’yle F-16 konusunda bir mutabakat yapılmamasına yönelik teşebbüste bulunduğunu da hatırlattı.
Bakan Çavuşoğlu, “Amerikan idaresi olumlu bakıyor. Askerler ortasındaki teknik görüşme de pek düzgün seyrediyor lakin idare şunu da biliyor ki koşullu, elimizi kolumuzu bağlayacak halde biz F-16 ya da öbür eser almayız. Alacaksak kullanabileceğimiz bir biçimde alırız.” dedi.
Çavuşoğlu, ABD idaresinin olumlu yaklaşımını Kongreyi ikna konusunda da sürdürmesini beklediklerine dikkati çekti.
“Ukrayna’dan ayrılan 33 gemi 723 bin ton tahıl taşıdı”
Mısır’la olağanlaşma sürecinin beklenenden yavaş ilerlediğini belirten Çavuşoğlu, Mısır’ın iç siyasetine odaklandığını söyledi.
Çavuşoğlu, mevkidaşı Semih Şükri ile çeşitli sebeplerle görüştüğünü aktararak, “Bir olumsuzluk yok lakin istediğimiz ivmeyi yakalayamadık.” dedi.
Ukrayna’daki gelişmelere de değinen Çavuşoğlu, Antalya, İstanbul ve öteki ülkelerde yapılan görüşmelerin olumlu ilerlediği süreçte Buça ve İrpin olaylarının yaşandığını ve bunların süreci durdurduğunu vurguladı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine en başından bu yana dayanak verdiğini belirterek, “Diğer taraftan da her iki tarafla da bağlantılarımız âlâ. Bunu da iki ülkenin faydasına bir formda, barışa kanalize etmeye çalışıyoruz.” diye konuştu.
Geçmişte söylediği, “Savaşın devam etmesini isteyen ülkeler var.” sözüne de açıklık getiren Çavuşoğlu, tahıl mutabakatını da sabote etmek isteyen Avrupa’da NATO üyesi ülkeler olduğu ve bunun BM Genel Sekreteri tarafından da bilindiğinin altını çizdi.
Çavuşoğlu, toprakları işgal altında olan Ukrayna açısından ateşkesle ilgili birçok soru işareti olduğuna dikkati çekerek, Türkiye’nin tahlil için gayret sarf etmeye devam ettiğini sürdürdüğünü belirtti.
Ukrayna’dan tahıl ihracatının problemsiz işlediğini vurgulayan Çavuşoğlu, “33 gemi şu ana kadar Ukrayna limanlarından ayrıldı. Aşağı üst 723 bin ton buğday ve tahıl taşıdılar. Afrika ülkelerine de gitmeye başladı. Bilhassa muhtaçlığı olan ülkelere gitmesi doğal değerli.” sözlerini kullandı.
Ermenistan ile ilişkiler
Çavuşoğlu, Türkiye- Ermenistan ve Azerbaycan- Ermenistan ilgilerine dair Türkiye ve Ermenistan‘ın özel temsilcilerinin şimdiye kadar 4 sefer görüştüklerini ve kalıcı barış istikametinde inanç artırıcı adımlar atıldığını aktardı.
Ermenistan‘ın, bölgede iş birliği ve barış istemesi halinde Rusya’nın da dahil olduğu üçlü muahede dahil imzaladığı mutabakatlara uyması gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, mutabakata nazaran bölgede Laçın koridoruna Rusya’nın barış gücü girdiğinde Ermenistan kuvvetlerinin büsbütün çekilmesi gerektiğine fakat 2 yıl geçmesine karşın hala orada Ermeni askerlerin bulunduğuna dikkati çekti.
Karabağ Savaşı’nda Ermenistan’ın çekilirken yerleşim yerlerini yakıp yıktığını ve bunlardan ders alması gerektiğini belirten Çavuşoğlu, süreçte Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın barış istediğinden ve samimiyetinden kuşku olmadığını söyledi.
Çavuşoğlu, Ermenistan’ın, “diaspora baskı yapıyor, içeride fanatikler var” kelamlarının ardına sığınmaması gerektiğini lisana getirerek, “Onların gerisine sığınmasınlar. (Ermenistan Başbakanı Nikol) Paşinyan’ın ardında güçlü bir takviye var. Gelin, Güney Kafkasya’yı iş birliği ve barış bölgesi yapalım. Herkes kazansın en çok da Ermenistan kazansın.” diye konuştu.
(Bitti)